Inspiracją do utworzenia Międzynarodowego Czerwonego Krzyża stała się bitwa stoczona 24 czerwca 1859 pomiędzy wojskami austriackimi cesarza Franciszka Józefa I a połączonymi siłami francusko-włoskimi pod dowództwem Napoleona III. Bitwa pod włoską wsią Solferino. Krwawy przebieg bitwy, ponieważ ok. 20 tys. poległych po stronie austriackiej, 18 tys. po stronie sprzymierzonych. Świadkiem tej bitwy był Henri Dunat, szwajcarski filantrop i finansista, wstrząśnięty widokiem krwawej bitwy. Postanowił wtedy zorganizować organizację chroniącą rannych i chorych.
W 1863 roku pięciu mieszkańców Genewy , Gustave Moynier, gen. Guillaume Henri Dufour, dr Louis Appia i dr Théodore Maunoir, Henry Dunant, powołując wspólnie Międzynarodowy Komitet Pomocy Rannym, który przekształcił się nieco później w Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża. Na podstawie MKCK powstało kilka podobnych organizacji, które od 1988 roku należą do Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Półksiężyca. W skład Ruchu wchodzą: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Międzynarodową Federację Krajowych Towarzystw Czerwonego Krzyża, Czerwonego Półksiężyca oraz Czerwonego Lwa i Słońca, oraz Stowarzyszenia Narodowe Czerwonego Krzyża.
Najwyższym organem uchwałodawczym Ruchu jest Międzynarodowa Konferencja Czerwonego Krzyża zbierająca się co 4 lata, z udziałem przedstawicieli MKCK, Ligi i krajowych stowarzyszeń oraz przedstawicieli państw, które ratyfikowały konwencje genewskie z 1949. MKCK składa się wyłącznie z obywateli szwajcarskich, jego symbolem od 1980 jest czerwony krzyż na białym tle. Stanowi on centrum informacji o jeńcach, osobach zaginionych, interweniuje w ich sprawach, udziela pomocy ofiarom międzynarodowych konfliktów, współuczestniczy w opracowywaniu nowych konwencji humanitarnych, może być mediatorem.
Podstawową misją Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca jest zapobieganie i łagodzenie cierpienia ludzkiego oraz ochrona ludzkiej godności, bez jakiejkolwiek dyskryminacji dotyczącej narodowości, rasy, płci, przekonań religijnych lub politycznych. W wypełnianiu swojej misji Czerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc podejmuje przede wszystkim takie zadania jak:
ochrona życia i zdrowia,
zapewnienie poszanowania istoty ludzkiej, zwłaszcza podczas konfliktów zbrojnych i w innych krytycznych sytuacjach,
praca na rzecz zapobiegania chorobom i rozwijanie pomocy społecznej,
aktywizowanie pracy wolontariuszy i stała gotowość do niesienia pomocy,
budowa uniwersalnego poczucia solidarności ze wszystkimi, którzy potrzebują ochrony i pomocy
Podstawowe Zasady Czerwonego Krzyża to:
humanitaryzm – człowieczeństwo, ochrona życia, zdrowia i poszanowanie ludzkiej godności i praw człowieka
bezstronność – pomoc udzielana bez rozróżnienia wszystkim stronom konfliktu, najpierw najbardziej potrzebującym
neutralność – brak stanowiska w sporach: religijnych, rasowych, politycznych itp.
niezależność – niezależność od państwa w granicach prawa
dobrowolność – przynależność do organizacji jest dobrowolna, nieprzymusowa
jedność – w każdym z krajów istnieje tylko jedna organizacja działająca w ramach Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca
powszechność – wszystkie stowarzyszenia są równe, Czerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc stara się być obecny na całym świecie
Cele organizacji:
opieka nad rannymi, chorymi i jeńcami w czasie wojny,
pomoc ofiarom klęsk żywiołowych, wypadków i epidemii w okresie pokoju,
wizytuje obozy dla uchodźców i internowanych,
opieka nad uchodźcami,
jest źródłem informacji o jeńcach,
organizowanie kursów ratowniczych, szkolenia sanitariuszy,
szerzenie oświaty zdrowotnej,
organizowanie krwiodawstwa.
Okres powojenny :
Jednocześnie organizacja prowadzi prace nad rozwojem i doskonaleniem międzynarodowego prawa humanitarnego, która doprowadziła w 1949 do podpisania czterech konwencji genewskich o ochronie ofiar wojny, a w 1977 do przyjęcia 2 Protokołów Dodatkowych do tych konwencji. W dniu 8 grudnia 2005 r. przyjęto III Protokół dodatkowy. Prace w tej dziedzinie są prowadzone do dziś, bowiem wciąż pojawiają się nowe problemy związane z ochroną różnych kategorii ofiar wojny.
Prezesi Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca:
1919 – 1922: Henry Davison (USA)
1922 – 1935: John Barton Payne (USA)
1935 – 1938: Cary Travers Grayson (USA)
1938 – 1944: Norman Davis (USA)
1944 – 1945: Jean de Muralt (Szwajcaria)
1945 – 1950: Basil O'Connor (USA)
1950 – 1959: Emil Sandstrom (Szwecja)
1959 – 1965: John MacAulay (Kanada)
1965 – 1977: José Barroso Chávez (Meksyk)
1977 – 1981: Adetunji Adefarasin (Nigeria)
1981 – 1987: Enrique de la Mata (Hiszpania)
1987 – 1997: Mario Enrique Villarroel Lander (Wenezuela)
1997 – 2000: Astrid N. Heiberg (Norwegia)
2001 – 2009: Don Juan Manuel Suárez Del Toro Rivero (Hiszpania)
2009 – obecnie: Tadateru Konoé (Japonia)
Honorowe Krwiodawstwo:
Oddając krew - darujesz życie" - to hasło towarzyszy działaniom Polskiego Czerwonego Krzyża od ponad 40 lat - od czasu, gdy PCK zajął się organizacją i propagowaniem honorowego krwiodawstwa oraz uświadamianiem znaczenia krwi w ratowaniu życia i zdrowia ludzkiego.
Co prawda, za sprawy związane z przetwarzaniem krwi odpowiada służba krwi podległa Krajowemu Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie, jednak planowe i rytmiczne zaopatrzenie regionalnych centrów krwiodawstwa i krwiolecznictwa w życiodajną krew możliwe jest przede wszystkim dzięki honorowym dawcom. Ruch Honorowych Dawców Krwi jest integralną częścią struktury PCK i obecnie zrzesza blisko 200.000 członków i wolontariuszy, którzy poza systematycznym i planowym oddawaniem krwi, promują oraz upowszechniają ideały Ruchu zjednując mu tym samym nowych sympatyków. Strukturę organizacyjną Ruchu tworzą kluby i rady HDK. Kluby, jako podstawowe jednostki organizacyjne PCK, zrzeszają dawców w środowiskach lokalnych: miejscach zamieszkania, pracy lub nauki. Podejmowane przez nie inicjatywy to m.in.: doraźne akcje poboru np. w odzewie na apel służby zdrowia, szkolenia, pogadanki, konkursy, wspólne wyjazdy lub imprezy sportowe. Rady HDK działają przy zarządach PCK wszystkich szczebli, a ich działalność dotyczy przede wszystkim koordynacji i inspiracji prac klubów oraz współpracy ze służbą krwi. Nad całokształtem prac Ruchu oraz jego ogólnopolską strategią czuwa, powołana przy Zarządzie Głównym PCK, Krajowa Rada HDK.