Najwybitniejszy przedstawiciel polskiego malarstwa historycznego XIX wieku. W 1852-58 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (u W. K. Stattlera i W. Łuszczkiewicza), 1859-60 w Monachium (u H. Anschütza) i Wiedniu. Od 1864 członek Towarzystwa Naukowego w Krakowie i wielu akademii zagranicznych. Od 1873 dyrektor Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. Odbył wiele podróży zagranicznych (Paryż, Wiedeń, Turcja, Czechy, Węgry, Włochy) i po Polsce.
Od połowy lat 50-tych tworzył obrazy głównie z dziejów ojczystych, poprzedzone wnikliwymi studiami historycznymi i zabytkoznawczymi. Główne dzieła: Stańczyk (1862), Kazanie Skargi (1864), Rejtan (1866), Unia Lubelska (1869), Stefan Batory pod Pskowem (1872), Zawieszenie dzwonu Zygmunta (1874), Bitwa pod Grunwaldem (1878), Hołd pruski (1882), Sobieski pod Wiedniem (1883), Kościuszko pod Racławicami (1888), Konstytucja 3 Maja (1891) oraz cykl Dzieje cywilizacji w Polsce (1889). Większość z nich to ogromnych rozmiarów kompozycje o wielkiej sile wyrazu, które cechuje połączenie realistycznej obserwacji i dokumentalnej ścisłości szczegółów z przejaskrawioną gestykulacją i dynamicznymi układami kompozycyjnymi całości obrazu.
Matejko był jednym z największych polskich portrecistów. Portrety: Żony w sukni ślubnej (1879), A. Potockiego (1879), S. Tarnowskiego (1890), znakomity Autoportret artysty (1892).
Matejko wykonał jedno z największych dzieł malarstwa monumentalnego - polichromię w Kościele Mariackim w Krakowie (1889-91). Dużą popularność zyskał cykl rysunków Poczet królów i książąt polskich (1890) oraz album Ubiory w Polsce (1860).
Uczniami Matejki byli m.in.: Maurycy Gottlieb, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański.
Dzieła Matejki, przesycone głębokim patriotyzmem, ukazywały społeczeństwu polskiemu wizję przeszłości i odegrały dużą rolę w umacnianiu świadomości narodowej. Podczas II wojny światowej najważniejsze dzieła zostały ukryte (np. Bitwa pod Grunwaldem zakopana w Lublinie). Po 1945 większość dzieł Matejki odnaleziono i poddano konserwacji. Obecnie znajdują się głównie w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie i w Warszawie.
Czas czytania: 1 minuta
Ciekawostki ze świata
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.