WYRAŻENIA
barok - epoka po renesansie: światłocienie, bogactwo, emocje, szczeguły
sarmatyzm - przekonanie szlachty o pochodzeniu od legendarnego ludu sarmatów.
racjonalizm - wiedza oparta na rozmumie (kartezjusz)
empiryzm - poznanie świata przez doświadczenie (newton) rubensowskie kształty - pulchne, puszyste fronda - ostatni nieudany bunt przeciw absolutnej władzy króla defenestracja pruska - protestanci czescy wyrzucili przez okno ratusza katolików przedstawicieli cesarskich.
król słońce - Ludwik XIV "państwo to ja" dymitriady - brak następcy po iwane IV groźnym, pojawienie sie pozornego syna iwana.
rokosz - wystąpienie szlachty przeciw królowi rejestr - odziały kozackie broniące południowo wschodnią granice RP kozacy - ludnośc niezależna żyjąca na ukrainie.żyli z łowiectwa i hodowli.
sicz - osady gwarowne kozaków zapororze - tereny na południe od uskoku dniepru
husaria - ciężko zbrojna jazda
potop szwecki - wojna polsko szwecka 1655 - 1660r
liberum veto - prawo szlachty do zrywania sejmu.
odsiecz wiedeńska - zwycięztwo armi chrześcijańskej jan III sobieski nad turkami wezyra karamustafa 12 września 1683r sejm niemy - 1 luty 1718 niedopuszczanie posłów do głosu w obawie przed zerwaniem sejmu.
unia brzeska - 1596r oddanie kościoła prawosławnego pod zarząd papierza.
trybunał koronny - sąd apelacyjny do szlachty ułatwiał prace króla traktat trzech czarnych orłów - godła rosji, prus i austrii
OSOBY
zygmunt III waza - katolik, król elekcyjny, następca tronu szwecji władysław IV
waza - król szwecki, katolik, syn zygmunta, znakomity wódz zawarł nowy rozejm przywrócił polsce wisłe.
august II mocny - vettin, elektor saski chmielnicki - stał na czele kozaków dążył do uzyskania niezależnej władzy na ukrainie. jan III sobieski - król polski, walczył o odzyskanie zagarniętych przez turów ziem. stanisław
leszczyński - król polski popierany przez Szwecję objął tron po detronizacji.
kordecki - kierował obroną częstochowy podczas potopu szweckiego władysław siciński - poraz pierwszy zerwał sejm
oliver cromwell - bunt przeciw monarchi w angli wprowadził republikę richelieu - umacniał władze króla w francji
jan kazimierz waza - brat władysława IV, król szwecki
TWÓRCY BAROKU I ICH DZIEŁA
rubens (obrazy religijne i świeckie "sąd parysa" rembrant "autoportret"
kartezjusz - racjonalizm "myśle więc jestem"
newton (empiryzm)
vignola (bazylika II gesu)
bernini (fontanna - kolumnada - porwanie prozepiny przez hadesa) cararaggio (wierza w emous)
CECHY SARMATYZMU
- niechęc do cudzoziemnców - wrogośc wobec absolutyzmu - równośc między szlachą - umiłowanie wolności - orientalizacja - dominacja stanu szlacheckiego
Przeczytaj podobne teksty
Czas czytania: 2 minuty
Ciekawostki ze świata
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.