Bezrobocie

Na gospodarkę rynkowa wpływa wiele czynników, które powodują jej rozwój lub ten rozwój hamują.Do czynników hamujących rozwój możemy zaliczyć bezrobocie, z którego może wyniknąć inflacja.
BEZROBOCIE to zjawisko braku pracy zarobkowej dla osób zdolnych do pracy i jej poszukujących. Z bezrobociem mamy doczynienia gdy na rynku pracy są osoby, które chcą pracować, ale pozostają bez zajęcia. Bezrobocie wiąże się z pewnymi komplikacjami socjalnymi, ale z punktu widzenia teorii ekonomii jest to zjawisko normalne, podlegające prawom popytu i podaży. Stroną popytową są pracodawcy szukający pracowników, a podażową ludzie szukający pracy.Wyróżniamy wiele rodzajów bezrobocia, do których możemy zaliczyć bezrobocie:
strukturalne - gdy występuje brak kapitału do stworzenia nowych miejsc pracy, występuje często podczas restrukturyzacji gospodarki,
frykcyjne - ma ono charakter sezonowy np. podczas okresu zimowego,
koniunkturalne (cykliczne) - zależy ono od tego w której fazie cyklu koniunkturalnego znajduje się gospodarka,
technologiczne - występuje gdy maszyny zastępują pracę ludzi,
chroniczne - obejmuje grupę ludzi nie mających szans na znalezienie pracy np. osoby słabo wykształcone nie posiadające wymaganych kwalifikacji,
utajone - zbyt duża liczba zatrudnionych w stosunku do potrzeb gospodarki (duże bezrobocie utajone występowało w socjalizmie).
Bezpośrednią przyczyną bezrobocia jest z reguły niewystarczająca liczba wolnych miejsc pracy dla ubiegających się o nie. Przyczynami mogą być również:
· wadliwa organizacja rynku pracy;
· brak odpowiednich kwalifikacji bezrobotnych;
· trudności mieszkaniowe uniemożliwiające przesuwanie nadwyżek siły roboczej do ośrodka wykazujących jej niedobór;
· oferowanie zbyt niskich stawek płac (np. w porównaniu z zasiłkiem dla bezrobotnych).
· sezonowe wahania poziomu zatrudnienia;
· wprowadzanie osiągnięć techniki do procesów produkcyjnych (automatyzacja);
· stopień wykorzystania zasobów siły roboczej w rolnictwie (przeludnienie agrarne);
Najtrudniejsza sytuacja z bezrobociem jest w województwach rolniczych, w których przeważały państwowe gospodarstwa rolne, ich rozwiązanie spowodowało masowe bezrobocie. Państwo w celu zmniejszenia bezrobocia może podjąć następujące kroki:
SKUTKI BEZROBOCIA :
.. to marnotractwo czynników wytwórczych; dobra i usługi, które mogły być wyprodukowane, ale stracone są na zawsze .

wzrost niezadowolenia społeczeństwa
zubożenie całego społeczeństwa i zahamowanie rozwoju intelektualno przemysłu
uszczuplenie budżetu państwa - brak dotacji na inne cele
Wywołują poważne konsekwencje społeczne:

1. Utrata środków do życia nie tylko dla bezrobotnego, ale i dla całej jego rodziny, pogorszenie ich warunków życia;
2. Z biegiem czasu utrata kwalifikacji zawodowych;
3. Wzrost przestępczości;
4. Społeczeństwo staje się konsumpcyjne.
Bezrobocie ma wpływ na zdrowie dotkniętej nim jednostki (Światowa Organizacja Zdrowia nazywa bezrobocie katastrofą epidemiologiczną):

1. Cyklicznym wahaniom koniunktury gosp. towarzyszy wzrost zachorowalności wśród bezrobotnych;
2. Bezrobotni przez ponad 2 lata ulegają większej zachorowalności;
3. Obniżenie samooceny, wzrost bezradności, apatii, izolacja społ., nadużywanie leków i alkoholu;
4. U partnerów bezrobotnych – niepokój, napięcie, smutek;
5. W rodzinach wzrasta liczba rozwodów, rodzą się konflikty, stosowana jest przemoc;
6. Chroniczne bezrobocie jest przyczyną samobójstw, frustracji z braku perspektyw na przyszłość, nasila agresję w zachowaniu.
Skutki bezrobocia dotykają bezpośrednio ludzi, wywołuje ono stresy, powoduje utratę kwalifikacji oraz zwiększenie zachorowalności.
Bezrobocie godzi przede wszystkim w godność osobową człowieka, gdyż jest niejako widzialnym, społecznie potwierdzonym znakiem jego małej wartości, niewystarczalności, zależności od anonimowych mechanizmów społeczno-gospodarczych, wyrazem jego społecznej degradacji. Jeżeli towarzyszy mu bieda, a nawet nędza, wtedy to poczucie upokorzenia i krzywdy społecznej staje się jeszcze bardziej dotkliwe. Zasiłki dla bezrobotnych nie rozwiązują tego problemu, bo nie równają ich pod względem zaopatrzenia z pracującymi, powiększają natomiast poczucie upokorzenia i zależności; ratując życie nie chronią godności osobowej człowieka. Utrata pracy, albo niemożność jej zdobycia, pomimo nieraz starannego przygotowania zawodowego, jest przyczyną głębokiej frustracji, poczucia zawodu życiowego, rodzi uprzedzenia i niechęci do istniejącego ładu społecznego oraz nienawiści klasowe.Szczególnie dotkliwe są skutki bezrobocia dla życia rodzinnego; powoduje ono napięcia, niszczy wszelkie perspektywy w życiu rodzinnym, staje się przyczyną destabilizacji rodziny, pozbawia ojca autorytetu, degraduje społecznie całą rodzinę, rodzi alkoholizm i inne patologie, z wszystkimi ich zgubnymi skutkami.
Bezrobocie sprzyja także powstawaniu postaw antyspołecznych, sprzyja przestępczości, narkomanii i prostytucji, usprawiedliwia je i poszerza zakres ich motywacji. Bezrobotni często popadają w skrajności, od nihilistycznej mentalności „blokersów” i „dziedzicznego bezrobocia” wyrażającego się w pasywnym pasożytnictwie, po postawy buntownicze i anarchistyczne. Dają chętniej posłuch wszelkim ideom wywrotowym i dają się łatwo porwać do różnego rodzaju manifestacji, ekscesów i wystąpień przeciw porządkowi społecznemu. Nie zawsze przy tym pytają o programy przemian i nie zawsze je rozumieją, idzie im przede wszystkim o zmianę istniejącego stanu rzeczy; na skutek tego dają często posłuch także ideom radykalnym i roszczeniowym.
Jest więc bezrobocie jedną z najcięższych klęsk społecznych współczesności i stwarza niebezpieczeństwa, które niełatwo przewidzieć. Jego wzrost w ostatnich latach musi być obserwowany z niepokojem, zwłaszcza, że nic nie wskazuje na jego zahamowanie; przeciwnie, niespójność transformacji gospodarczych, brak długofalowych wizji rozwoju, korupcja i inne nadużycia z jednej strony, a rozwój technologii, zwłaszcza proces robotyzacji i informatyzacji przemysłu z drugiej, wydają się zapowiadać jego przyśpieszenie.
Stan bezrobocia nie przynosi strat tylko gospodarce, powoduje także obniżenie poziomu życia, a także demoralizuje. Ludzie nie widza przyszłości w kolorowych barwach i mogą popadać w konflikty z prawem. Człowiek potrzebuje pracy nie tylko po to, aby zarabiać, ale także w celu rozwijania swoich umiejętności i podwyższania ambicji: 'praca pozwala realizować cele życiowe'. Dane z 1997 roku mówią, iż w Polsce 13% osób zdolnych do pracy jest bezrobotnych. Poprzez bezrobocie następuje zahamowanie rozwoju gospodarczego, czyli inflacji.. Inflacja jest to spadek wartości pieniądza, oznacza to, iż za zaoszczędzone pieniądze można kupić mniej towarów.
Jednym z podstawowych pojęć we współczesnej makroekonomii jest naturalna stopa bezrobocia — poziom bezrobocia, przy którym różne i zróżnicowane rynki pracy danego kraju są — ogólnie biorąc — w równowadze. Niektóre z nich wykazują nadwyżkę popytu (wolne miejsca pracy), inne natomiast nadwyżkę podaży (bezrobocie). Siły te działają w ten sposób, że naciski na płace i ceny na wszystkich rynkach łącznie są w równowadze. Naturalny poziom bezrobocia jest to jego najniższa stopa, która może istnieć w danym kraju bez ryzyka wystąpienia spirali inflacyjnej. W początkach lat 60. Naturalna stopa bezrobocia była oceniana przez ekonomistów na 4%, w połowie lat 80. W większości szacunków — na ok. 6%. Ta zwyżkowa tendencja wynika głównie z kierunków demograficznych, a przede wszystkim z wyższego liczbowego udziału niepełnoletnich w sile roboczej, oraz — w pewnym stopniu — z polityki rządów krajów rozwiniętych (np. ubezpieczenia na wypadek bezrobocia). Statystyki bezrobocia, zatrudnienia i siły roboczej operują pojęciami: zatrudnieni — osoby mające pracę zarobkową; bezrobotni — osoby nie mające pracy, lecz jej szukające. Osoby nie mające pracy i jej nie szukające nie są częścią siły roboczej. Skutki bezrobocia dotykają bezpośrednio ludzi, wywołuje ono stresy, powoduje utratę kwalifikacji oraz zwiększenie zachorowalności. Stan bezrobocia nie przynosi strat tylko gospodarce, powoduje także obniżenie poziomu życia, a także demoralizuje. Ludzie nie widza przyszłości w kolorowych barwach i mogą popadać w konflikty z prawem. Człowiek potrzebuje pracy nie tylko po to, aby zarabiać, ale także w celu rozwijania swoich umiejętności i podwyższania ambicji: 'praca pozwala realizować cele życiowe'. Dane z 1997 roku mówią, iż w Polsce 13% osób zdolnych do pracy jest bezrobotnych. Poprzez bezrobocie następuje zahamowanie rozwoju gospodarczego, czyli inflacji.. Inflacja jest to spadek wartości pieniądza, oznacza to, iż za zaoszczędzone pieniądze można kupić mniej towarów.

Efektywne sposoby zwalczania bezrobocia
Doświadczenia wielu państw wykazały, że jedynym sposobem na ograniczenie bezrobocia, jest z punktu widzenia państwa "nie przeszkadzanie" ! Rząd powinien :
· ograniczyć swoją rolę
· organizować biura zatrudnienia, które informują o możliwościach znalezienia pracy
· finansować kursy dla bezrobotnych umożliwiające zmianę kwalifikacji i zawodu;
· w gospodarce np. poprzez szeroką prywatyzację (konkurencyjność przynosi wzrost gospodarczy i w konsekwencji wzrost zatrudnienia),
· znosić bariery administracyjne utrudniające rozwój (biurokracja, koncesje, zezwolenia) i przeciwdziałać korupcji,
· utrzymywać niskie obciążenia podatkowe i składkowe (ZUS). (wprowadzić ulgi podatkowe itp.)
Ludzie bezrobotni mogą oczekiwać od państwa zasiłków pieniężnych. Poza tym w dzisiejszych czasach występuje taka choroba, jak pracocholizm, a dla pracocholika strata pracy jest jak strata sensu i potrzeby życia.
Nieefektywne sposoby zwalczania bezrobocia
Rządy wielu państw na różne sposoby próbują ograniczyć bezrobocie:
subwencjonując gospodarkę - państwo może przysyłać dotacje (bezzwrotne środki finansowe) przedsiębiorstwom i przez to poprawiać ich sytuację ekonomiczną, podnosząc przy tym poziom zatrudnienia,
zmniejszając podaż siły roboczej np. poprzez wcześniejsze emerytury i krótszy tydzień pracy,
organizując roboty publiczne,
wspierając przedsiębiorczość.
Wydaję się, że pierwsze trzy sposoby są nieefektywne. Wykorzystanie publicznych pieniędzy (de facto naszych) jest znacznie mniej efektywne niż prywatna inicjatywa, także przy ograniczaniu bezrobocia. Dofinansowanie zmniejsza efektywność gospodarowania, zwłaszcza na rynku globalnym, i powoduje nawarstwianie się problemów, które będzie trzeba rozwiązać w przyszłości. Z kolei ograniczenie czasu pracy przynosi złudne rezultaty, ponieważ podnosi koszty pracy ponoszone przez podmioty gospodarcze, co powoduje, że przestaje się opłacać zatrudniać nowych pracowników, a zaczyna opłacać się ich zwalniać, i w rezultacie daje to efekty odwrotne od zamierzonych, czyli powoduje wzrost bezrobocia.

Sposoby proponowane przez prezydenta A. Kwaśniewskiego
1. Współdziałanie prezydenta, rządu, parlamentu, samorządów lokalnych i organizacji pracodawców;
2. Współdziałanie niezbędne dla ochrony obecnych miejsc pracy i tworzenie nowych;
3. Zachęcanie absolwentów do ubiegania się o prace, a nie o zasiłek; pracodawcy muszą wiedzieć, że zatrudnienie absolwenta jest opłacalne;
4. Wsparcie dla restrukturyzacji wsi i tworzenie tam nowych miejsc pracy;
5. Polityka regionalna

Sposoby proponowane przez rząd
Rządowe programy przeciwdziałają bezrobociu na dwa sposoby:
1. Bierny – charakter osłonowy (wypłacanie zasiłków)
2. Aktywny – tworzenie miejsc pracy (przez inwestycyjne, roboty publiczne, szkolenia, przekwalifikowania bezrobotnych, doradztwo zawodowe i pośrednictwo pracy)
Wzmocnienie polityki proinwestycyjnej.
Ściślejsze powiązanie programów modernizacyjnych i restrukturyzacyjnych z sytuacją na rynku pracy.
Sterowanie szkolnictwem zawodowym zgodnie z zapotrzebowaniem rynku pracy.
Polityka fiskalna, np. mniejsze podatki = rozwój firmy = wzrost zatrudnienia.
Kierowanie obywateli polskich do pracy za granicą.