Jakie nastroje wyrażone są w wierszu Leopolda Staffa pt."Deszcz jesienny”? Sposób ich obrazowania i jego funkcja.

Wiersz Leopolda Staffa pt. "Deszcz jesienny” składa się z trzech strof przedzielonych monotonnym refrenem, za pomocą którego poeta zdaje się naśladować szum jesiennego deszczu. Wiersz ten przepełniony jest charakterystycznymi dla modernizmu nastrojami dekadenckimi, ponieważ pojawia się tu zwątpienie w sens życia, jak i również przeświadczenie o zbliżającej się katastrofie.

Utwór jest wyrazem subiektywnego, skrajnie pesymistycznego obrazu świata, widzianego oczami podmiotu lirycznego, odzwierciedleniem stanu psychicznego w jakim się znajduje. Wiersz realizuje typ liryki pośredniej, gdyż podmiot liryczny nie ujawnia się w nim wprost swoich myśli, refleksje, lecz poprzez impresjonistyczne ujęcie zjawiska atmosferycznego-jesiennego deszczu., oraz trzy obrazy o wyraźnie dekadenckim charakterze zawarte w trzech strofach wiersza. Stanowi on typowy przykład liryki nastrojowo- refleksyjnej, gdyż zdominowany jest przez charakterystyczne dla dekadentyzmu nastroje, pośród których poeta zawarł refleksje na temat człowieczego życia.

Jesienny deszcz w powtarzającym się refrenie, tłukący nieprzerwanie o szyby stanowi tutaj swoiste tło dla refleksji podmiotu lirycznego oraz buduje w utworze nastrój senności, znużenia, przygnębienia, w którym udzielają się melancholijne uczucia. Ta uchwycona chwila pozbawiona wszelkiej witalności, energii i życia wywołuje jedynie stan apatii, bierności, rezygnacji, poczucie bezsensu, bezcelowości Pora roku- jesień została wybrana nieprzypadkowo ponieważ jesień jest czasem obumierania przyrody, co buduje w utworze poczucie nadchodzącego końca, nieuchronnie zbliżającej się katastrofy. Onomatopeje, które tutaj przybrały rozmiar całego refrenu, czyli wyrazy dźwiękonaśladowcze takie jak: dzwoni, pluszcze, padają, tłuką.

Nagromadzonymi głoskami sz, cz, dz, dż, s, wprowadzają do wiersza pewną melodyjność oraz sprawiają, że wrażeniom wizualnym towarzyszy również dźwięk – szumu opającego deszczu. Owy dźwięk nazywają również rzeczowniki takie jak: płacz i jęk. Nagromadzenie charakterystycznych epitetów " deszcz jednaki, deszcz miarowy, deszcz niezmienny, blask senny oraz liczne wielokropki, urwane wypowiedzenia i wyliczenia budują w utworze monotonność, niepokój, niepewność . W refrenie obecne są również środki impresjonistyczne oddziałujące na zmysł wzroku- pojawiają się światłocienie- światła szarego blask. Poeta dzięki tym środkom stylistycznym, składającym się na dźwięki, barwy i ruch uchwycił nastrój tej tranzytywnej chwili.

Całość utworu to trzy obrazy, które określają stan psychiczny w jakim znajduje się podmiot liryczny, są zatem jego pejzażem wewnętrznym, co nosi miano psychizacji krajobrazu. Obrazy te przypominają wizje senne, obrazy wytworzone w wyobraźni.

W Pierwszym z nich wieczorną porą pojawiają się mary senne zmęczone ciemnością, zrezygnowane błąkają się, podążają w bezkresną,, nieprzyjazną, tajemniczą, niepoznaną dal, o której świadczą określające ją wyliczone epitety o ujemnej barwie emocjonalnej np. dal ciemna, dal bezkresna, dal szara, dal mglista, chmurna pustynia, a także wielokropki. Świat ukazany jest tutaj przez mgłę, pozbawiony jest dziennego światła, jest niewyraźny, jakby rozmyty i nie posiadający konturów. Poeta odzwierciedlił tym sposobem nastrój podmiotu lirycznego. Mary, odziane w zniszczone, czarne szaty płaczą nad swoim losem i krocząc w żałobnym orszaku. Panuje wśród nich atmosfera smutku, beznadziei, bezradności. Ich tułaczka symbolizuje ludzkie życie, wypełnione dekadenckim pesymizmem, nie posiada ono bowiem żadnego celu, pozbawione jest ideałów, marzeń, jakiegokolwiek szczęścia. Symbole funeralne wskazują na bliską obecność śmierci, mówi o jej nieuchronności, panowaniu nad kruchą ludzką egzystencją.

W drugiej zwrotce pojawia się podmiot liryczny, którego ogarnia samotność, poczucie straty, opuszczenia, gdyż zmarł mu ktoś bliski. Ogarnia go również żal nad nieszczęściem świata, na którym mają miejsce różne katastrofy takiej jak pożary, podczas których giną niewinni, na którym ludzie żyją w nędzy i umierają z głodu. Podmiot liryczny nie potrafi przeżywać już miłości, odwzajemniać uczuć, odrzuca je, jest w środku zimny i wypalony. Nie może również zaznać szczęścia, które chciało przyjść ale wystraszyło się pustki i bezsensu, które tkwią w jego duszy.

Wyrażony został tutaj charakterystyczna dla dekadentyzmu katastrofizm, poczucie końca oraz kryzys wszelkich wartości, przede wszystkim moralnych i etycznych. Nastrój podkreślają niedopowiedziane zdania, wielokropki oraz pytania retoryczne, wskazujące na zagubienie, niepewność i wewnętrzne rozdarcie podmiotu lirycznego.

Trzecia strofa jest obrazem zniszczonego przez szatana ogrodu, który symbolizuje stan wewnętrznych uczuć podmiotu lirycznego, zniszczenie człowieczeństwa i totalną katastrofę... Szatan kwitnące kwiaty przysypał popiołem, a trawę obrzucił kamieniami. Epitet kwitnące kwiaty określa dawną żywotność obumarłego teraz ogrodu, czyli dawne, życie człowieka. Obecnie ogród tonie w ciemnych barwach, panuje w nim pustka, przerażenie i śmierć. Sam szatan zapłakał nad tym, co zrobił. Dekadencki nastrój w tej zwrotce tworzą epitety o ujemnym zabarwieniu emocjonalnym takie jak: smutny szatan, smutki potworne, okropna pustelnia, ponure czoło, a także rzeczowniki np.: śmierć, trwoga, rozpacze, łzy itp.

Leopold Staff pod wpływem dekadenckich nastrojów był przekonany o schyłkowości ludzkiej cywilizacji, nie wierzył w celowość życia i w jego wartości. W utworze "Deszcz Jesienny”

Podsumowując wiersz pt. Deszcz Jesienny niewątpliwie stanowi wyraz dekadenckich nastrojów epoki modernizmu, pod których wpływem był Leopold Staff. Był on przekonany o schyłkowości ludzkiej cywilizacji, nie wierzył w celowość życia i w jego wartości. Swoje skrajnie pesymistyczne nastroje wyraził dzięki impresjonistycznym obrazom oraz ich psychizacjii.