Definiowanie pojęć pozwala ustalić treść i zakres pojęcia. Definicja dengo terminu ustala w sposób jednoznaczny treść pojęcia stanowiącego znaczenie danego terminu. Definicje pojęć dostarczają sposobów odróżniania przedmiotów należących i nienależących do zakresu danej nazwy. Tym samym obiekty możemy podzielić na dwie klasy; na takie, które są jego desygnatami danego pojęcia, i na takie, które pod jego zakres nie podpadają. Taki sposób ustalania treści i zakresu pojęcia możemy nazwać definiowaniem równościowym.
Często jednak w nauce definicja pojęcia jest tak skonstruowana, że określa jedynie; pod jakim względem analizujemy określone przedmioty, oraz jakie relacje między nimi zachodzą, kiedy je rozpatrujemy pod danym względem. Definicje na ogół podają jedynie warunek wystarczający, niekiedy tylko warunek konieczny, do tego, aby pewien obiekt był desygnatem definiowanego pojęcia. Jest ot tzw. definiowanie częściowe.
Zmienną nazywamy każdą cechę obiektu, która przyjmuje przynajmniej dwie wartości. Wyróżniamy zmienne: nominalne, porządkowe, interwałowe oraz ilorazowe. Zmienne i ich wyróżnione wartości tworzą schemat klasyfikacyjny, za pomocą którego przedmioty przez nie charakteryzowane możemy podzielić na klasy.
Zasady klasyfikacji obiektów
Poprawny schemat klasyfikacyjny powinien być wyczerpujący i rozłączny. Wyczerpujący – tzn. każdy z przedmiotów podlegających klasyfikacji musi należeć do zakresu którejś z wartości wyróżnione zmiennej i rozłączne – żaden przedmiot nie może należeć do więcej niż jednej klasy.
Dwie klasyfikacje obiektów:
a) jednowymiarowymi – podział obiektów ze względu na wartość jednej zmiennej – przykładowo dzieląc zmienną „wykształcenie” na 6 klas; od niepełnego podstawowego aż po ukończone wyższe,
b) wielowymiarowymi – gdy poszczególne klasy różnią się jakościowo i ilościowo pod wieloma względami na raz – przykładowo kiedy rozpatrujemy zmienną „światopogląd studentów”, to poglądy na świat różnych studentów mogą różnić się od siebie pod wieloma względami.
Typologia
Liczba klas wyróżnianych na podstawie jakiejś zmiennej równa jest liczbie wartości tej zmiennej. Liczba klas wyróżnianych poprzez klasyfikację wielowymiarową jest iloczynem liczby wartości wszystkich zmiennych uwzględnionych w schemacie klasyfikacyjnym. Z reguły jest ich bardzo wiele.
O ile klasyfikacja – zwłaszcza wielowymiarowa, mnoży nam liczbę klasywyróżnianych, to celem pewnego rodzaju typologii jest ponowne zredukowanie ich liczby – często nawet do jednego typu.
Przy budowie typologii stosuje się różne kryteria – przykładowo kryterium statystycznej powszechności, lub częste występowanie konfiguracji cech, które uznamy za definiujące dany typ, a rzadkość tych cech, którym nie przyznamy rengi typowości.
