Życie mieszkańców Tybetu

Życie mieszkańców Tybetu

1. Większość mieszkańców Tybetu wyznaje formę buddyzmu zwaną tybetańskim lamaizmem wprowadzony pod koniec XIV w. przez szkołę "Żółtych Czapek"; jej twórcą był mnich Tsongkhapa.

2. Buddyzm do Tybetu zaczął przenikać począwszy od V w. Do tego czasu powszechną religią Tybetańczyków był Bon-po, animistyczna religia łącząca elementy animizmu, szamanizmu, kultu zmarłych i demonów. Według tradycji Buddyzm wprowadził założyciel dynastii Bod, król Srong - btson Sgam.

3. Buddyzm tybetański wyróżnia kult lamów, którzy są wcieleniami istot, w stanie nirwany.

4. Buddyzm tybetański posługuje się wieloma talizmanami i ornamentami, w których każdy symbol ma swoje mistyczne znaczenie. Często spotykanym w architekturze świątyń i zdobnictwie jest motyw koła życia, które symbolizuje stały cykl cierpienia i ponownych narodzin. Bardzo ważnymi akcesoriami są młynki modlitewne - ozdobne walce z umieszczoną wewnątrz, napisaną na papierze mantrą - modlitwą. Każdy obrót młynka to powtórzenie modlitwy. Podobną rolę odgrywają chorągiewki modlitewne, a napisane na nich mantry porusza wiatr. Ważnym atrybutem bóstw jest dżordże (vajra) - berełko mocy wykonane z brązu oznacza piorun. Jest ono także symbolem męskim, a jego przeciwstawieniem i uzupełnieniem jest dzwon (dril bu) - symbol żeński. Inne ważne symbole to phur-bu, rytualny sztylet o trójkątnym przekroju ostrza i kapala, naczynie wykonane z czaszki. Najważniejszym świętem jest Monlam - Wielkie Święto Modłów obchodzone podczas obchodów tybetańskiego Nowego Roku (wg kalendarza księżycowego); przypada ono na koniec lutego lub początek marca wg naszego kalendarza.
Charakterystycznym obrazem sakralnym jest thanka z wyobrażeniem Buddy, Boddisatwów, bóstw lub mandali. Thanki są jakby ikonami: wiszą one w świątyniach, klasztorach oraz domach i służą do medytacji, jako przenośne ołtarze lub jako wystrój wnętrza.

5. Maski są związane z tradycyjnymi tybetańskimi rytuałami, których korzenie tkwią w dawnej religii Bon, łączącej elementy animizmu, szamanizmu, kultu zmarłych i demonów. Maski wyobrażają bogów i demony o ludzkich i zwierzęcych obliczach. Jedne są straszne o przerażających obliczach, inne śmieszne. Zdobią je rogi, czaszki, amulety, biżuteria i wyróżnia je zdecydowana kolorystyka. Zwykle są pomalowane na kolor czarny, czerwony, niebieski lub żółty.

Pałac Potala w Lhasie, oficjalna to siedziba Dalajlamy do 1959 r.

Jaki stanowią istotny element życia codziennego Tybetańczyków.

1. Dalajlama - przedstawiciel szkoły Gelug - jednej z czterech największych szkół buddyzmu tybetańskiego. Buddyści tybetańscy uważają Dalajlamę za manifestację bodhisattwy współczucia Awalokiteśwary, który odradza się, aby udostępniać wyzwalające z cierpienia nauki innym czującym istotom. Określenie Dalajlama pochodzi z połączenia słów ta-le (ocean) i bla-ma - lama. Tytuł dalajlamy nadał lamie Sonam Gjaco (bSod-nams-rgya-mtsho, Sönam Gjatso; 1543-1588), ówczesnemu przywódcy tybetańskiej tradycji buddyjskiej gelug, wódz Mongołów, Altan-chan podczas ich spotkania w 1578 roku. Tytuł ten miał oznaczać "lamę (o mądrości) jak ocean". Retrospektywnie tytułu tego używa się w odniesieniu do Gedun Druba (dGe-'dun-grup), czyli Dalajlamy I oraz Gedun Gjatso (dGe-'dun-rgya-mtsho), Dalajlamy II - poprzedzających Sonam Gjaco zwierzchników klasztoru Drepung, Sera i Taszilhunpo. Sami Tybetańczycy używają w odniesieniu do Dalajlamy (a często i innych najważniejszych inkarnacji tybetańskich - np. Karmapy) terminu Gjalła Rinpocze (rgyal-ba-rin-po-che) - Zwycięski Rinpocze.
Według buddyzmu tybetańskiego Dalajlama jest jednym z tulku - istot, które po śmierci świadomie wybierają swoje kolejne wcielenie. Dalajlamowie wielokrotnie przepowiadali za życia, gdzie narodzi się ich następna inkarnacja. Tym samym, zgodnie z tybetańskim światopoglądem, jest tylko jeden Dalajlama, a kolejne numery oznaczają jedynie kolejne wcielenia tej samej osoby. Dalajlamowie wraz z Panczenlamami stanowią najbardziej znaczącą historyczną linię przekazu nauk tantrycznych w szkole Gelug będąc sobie wzajemnie nauczycielami, mistrzami i wychowawcami w kolejnych odrodzeniach.
Pierwszym Dalajlamą był żyjący w latach 1391-1474 Gendun Drup, obecnie żyje czternaste wcielenie Dalajlamy Tenzin Gjatso.

Weronika K