Jak zmieniła się między rokiem 1000 a 1500 organizacja Kościoła polskiego? i 8. Jakie były - w dziedzinie stosunków wyznaniowych - skutki opanowania przez Polskę Rusi Czerwonej, a potem unii polsko-litewskiej?

7. Jak zmieniła się między rokiem 1000 a 1500 organizacja Kościoła polskiego?
Początki organizacji Kościoła w Polsce to data 966 - chrzest Mieszka I. W grodach zbudowano pierwsze kościoły. W 968 powstało pierwsze biskupstwo zależne wprost od papieża.
Rok 1000 Gniezno stało się arcybiskupstwem - metropolią dla nowych biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Sukces Bolesława Chrobrego polegał na tym, że uzyskał prawo decyzji w sprawach polskiego Kościoła oraz mianowania biskupów. 1034 rok -po śmierci Mieszka II bunt pogański zniszczył organizacje kościelną. Odbudował ją Bolesław Śmiały, powstały wtedy nowe biskupstwa: w Płocku, we Włocławku i w Lubuszu. W XI wieku w prawie każdej diecezji powstały klasztory Benedyktynów (Tyniec, Mogilno i Lubiń). Natomiast w XII wieku klasztory Cystersów (Wąchock, Sulejów, Pokrzywnica i Jędrzejów), a w XII wieku przybyły do Polski zakony żebracze. Także rozwijała się sieć parfii (pod koniec XII wieku było ich około tysiąca). Przy katedrach zostały utworzone kapituły, które stanowiły elitę kleru i jednocześnie elitę intelektualną kraju. Dzięki tej sieci placówek kościelnych nauki kościoła docierały systematycznie do coraz większej liczby mieszkańców Polski.
W XIII nastąpiły poważne zmiany w organizacji. Biskupi mieli być wybierani przez kapituły, duchowieństwo stało się odrębnym stanem (własne prawo oraz sądownictwo). Dzięki tym reformom umocniono organizacje diecezji, oraz wzmożono kontrole kleru (wizytacje). Powiększyła się też liczba parafii do około 3 tysięcy. Zakony żebracze zaczęły prowadzić w Polsce duszpasterstwo w miastach. Na ziemie polskie przybywają nowe zakony między innymi augustianie-eremici, pod koniec XIII wieku w Polsce znajdowało się około 80 klasztorów. Wieku XIII w Polsce pojawia się wielu świętych między innymi: św. Wojciech, św. Stanisław i św. Bruno.
Kościół katolicki w Polsce w latach 1000-1500, zmienia się stanowczo. Zwykli chłopi z biegiem lat mają większe rozumienie liturgii. Kościół ma swoje prawa i przywileje.

8. Jakie były - w dziedzinie stosunków wyznaniowych - skutki opanowania przez Polskę Rusi Czerwonej, a potem unii polsko-litewskiej?
W wieku XIV Królestwo Polskie ulega dynamicznym zmianom. Dzięki Unii Polsko-Litewskiej oraz podbojom Kazimierza Wielkiego polska ziemia staje się wielowyznaniowa: rzymsko-katoliccy Polacy i Niemcy czy greko-katoliccy mieszkańcy Rusi i Litwy. Tereny dzisiejszej Polski zamieszkiwane były też przez wyznawców judaizmu, islamu oraz przez Ormian.
Zmienia się organizacja Kościoła. Powstają nowe biskupstwa, wzrasta liczba parafii (w roku 1400 było ich 4 tys. tylko w metropolii gnieźnieńskiej). Pismo Święte zostało przetłumaczone na język polski, dzięki temu cały lud boży mógł świadomie uczestniczyć w liturgii. W tym czasie duchowni zaczynali wyjaśniać teksty biblijne i głosić homilie. Przy parafiach powstały szkoły. Program nauczania w szkołach składał się z nauki śpiewu kościelnego, początków czytania oraz podstaw kalendarza kościelnego. Uczęszczanie do szkoły pozwalało na czynne uczestnictwo w nabożeństwach i świętach. Na terenach dzisiejszej Polski obok katolicyzmu rozwijał się judaizm. Żydzi mieli swoje szkoły oraz synagogi, miejsca w których spotykali się na modlitwie.
Królestwo Polskie oraz Wielkie Księstwo Litewskie zamieszkiwały różne grupy etniczne i religijne. Konieczne więc było dla zachowania ładu i rozwoju wprowadzenie polityki tolerancji religijnej.

Biografia:
Część 2 czasy średniowiecz, Kształcenie w zakresie roszerzonym, Michał Tymowski, WSiP, Warszawa 2002;