Geneza "Pana Tadeusza" - w świetle epilogu.

Adam Mieckiewicz pisał „Pana Tadeusza” od grudnia 1832 roku do czerwca 1834 z przerwami. Mickiewicz w tym czasie przebywał na emgracji w Paryżu. Początkowo miało to być dzieło pod tytułem „Żegota”, ale ostatecznie autor nadał tytuł „Pan Tadeusz czyli Ostatni Zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem”. Po upadku powstania listopadowego polacy którzy wyemigrowali do Paryża zasiedlili się tam na dłuższy czas. Paryżanie byli uprzejmi przyjeli polaków , ale po pewnym czasie zaczeło im to przeszkadzać , bo tak jak mówi przysłowie „Gość i ryba trzeciego dnia cuchnie”. Poeta wspomniał, że nie napisał o wspołczesnych wydarzeniach tych najbardziej tragicznych "Ale o krwi tej, co się świeżo lała O łzach, którymi płynie Polska cała,O sławie, która jescze nie przebrzmiała O nich pomyśleć - nie mieliśmy duszy!”
„O, Matko Polsko! Ty tak świeżo w grobie Złożona - nie ma sił mówić o tobie". Mickiewicz pisze , iż polacy są jak nieproszeni goście i jedyną kraina gdzie mogą się oderwać od swarów i emigracyjnych kłótni jest „kraj lat dziecięcych” czyli Litwia, wspomina wspaniałe lata tam spedzone. Opisuje Litwę jako „Kraj lat dziecięcych! On zawsze zostanie Święty i czysty jak pierwsze kochanie”. Wspomina szczęśliwe chwile „Gdziem rzadko płakał, a nigdy nie zgrzytał”, tak ukazuje Litwę, ponieważ tam przeżył najwspanialsze chwile kiedy był jescze dzieckiem, opisuje ją jako utracenie czegoś cennego. W jego ojczyżnie wszytko było piękne i harmonijne, ponieważ znał on te tereny bardzo dobrze. „Ten kraj szczęśliwy, ubogi i ciasny, Jak świat jest boży, tak on był nasz własny” tak poeta napisał o Polsce, że kraj może i ubogi , może i ciasny , ale szczęśliwy i co najważniejsze własny. Poeta mówi ,że tam wszytko należało do nas „Od lipy, która koroną wspaniała(...) Aż do każdego strumienia, kamienia” Pod koniec epilogu Mickiewicz pisze, że pragnąłby aby w każdym domu czytano „Pana Tadeusza” i, że będzie to dla niego ogromna nagroda co ukazuje cytat : „O, Gdybym kiedy dożył tej pociechy, Żeby w te ksiegi zbłądziły pod strzechy”