Udział Polaków w I wojnie swiatowej.

Wybuch I wojny światowej, kładący kres względnie pokojowemu rozwojowi stosunków społeczno-politycznych w skali międzynarodowej, oznaczał doniosły przełom w skutkach, również w dziejach narodu polskiego. Wynikało to stąd, że choć wojnę rozpoczęły państwa imperialistyczne w dążeniu do przeprowadzenia nowego podziału świata i do zapewnienia sobie w nim hegemonii, to jednakże w ostatnim jej okresie-wbrew ich interesom, na porządku dziennym miała stanąć kwestia samostanowienia narodów jako rezultat wzrostu fali ruchów rewolucyjnych i narodowowyzwoleńczych, rozkołysanych w burzliwym rozwoju wydarzeń lat 1917-1918. Dla społeczeństwa polskiego wybuch wojny oznaczał przede wszystkim konflikt zbrojny między państwami zaborczymi, utrzymującymi przez całą epokę naród polski w niewoli. Oznaczał on zarazem, że ziemie polskie będą jednym z głównych terenów walk zbrojnych między państwami zaborczymi.
Przed wybuchem wojny sprawa polska praktycznie nie istniała, państwo polskie nie istniało również na mapie Europy. Po rozpoczęciu działań wojennych państwa zaborcze zdobyły się na niewiele znaczące propolskie gesty-każde usiłując przeciągnąć Polaków na swoja stronę, przeciwko swemu wrogowi.
14 sierpnia 1914 roku głównodowodzący wojsk rosyjskich-Mikołaj Mikołajewicz wydał odezwę do Polaków, w której ogólnikowo i mgliście zapowiadał zjednoczenie ziem polskich pod berłem carów rosyjskich.
Podobne odezwy wydały komendy wojskowe armii austriacko-węgierskiej i niemieckiej. Odwołano się w nich do historycznych i narodowych tradycji polskich jako "przedmurza" zachodniej cywilizacji, a nawet obiecywano bliżej nieokreśloną niepodległość. Pod tą ostatnią ulotką podpisało się nieistniejące "dowództwo niemieckie na wschodzie".
Żadnego z tych propagandowych druków nie potwierdziły oficjalnie deklaracje rządów i władców; na terenach zaborów pruskiego i rosyjskiego nadal prowadzono politykę wynarodowienia. Obie strony chciały po prostu wykorzystać polskie aspiracje niepodległościowe, zważywszy, że wśród powołanych w latach 1914-1918 w obcych armiach służyło blisko 3,5 miliona Polaków.
Armie zaborcze eksploatowały ziemie polskie w różny sposób-dokonując rekwizycji, rabując ziemie, wynosząc wyposażenie fabryk.
W gabinetach polityków, pomimo tego, zastanawiano się nad ewentualnymi rozwiązaniami sprawy polskiej. Rząd rosyjski rozpoczął w czerwcu 1914 roku dyskusję nad utworzeniem w Królestwie Polskim samorządu, jednak wkrótce stracił zainteresowanie dla tej sprawy.
Na wybuch wojny najżywiej zareagowali przeciwnicy Rosji, podejmując akcje polityczne i wojskowe. Krakowscy przedstawiciele KSSN, z Piłsudskim na czele, zaproponowali Austrii pomoc wojskową w postaci wywołania w Królestwie Polskim powstania przeciw Rosji. Już 6 sierpnia 1914 roku "pierwsza kadrowa" kampania strzelecka przekroczyła granicę z Rosją. Piłsudski- chcąc uwiarygodnić swe działania i zmobilizować Polaków, obwieścił utworzenie w Warszawie fikcyjnego Rządu Narodowego. Nie udało mu się jednak poderwać społeczeństwa polskiego i "pierwsza kadrowa" musiała wrócić do Krakowa.
Austriacy stracili zainteresowanie dla idei polskiego wojska i politycy krakowscy, aby uchronić oddziały strzeleckie przed rozwiązaniem, postanowili działać na płaszczyźnie oficjalnej. 16 sierpnia 1914 roku powstał w Krakowie Naczelny Komitet Narodowy (NKN), jako reprezentacja wszystkich ugrupowań zaboru austriackiego. Miała to być najwyższa władza polityczna, skarbowa i wojskowa Polaków w Galicji.
Wybuch wielkiej wojny obudził w Polakach nadzieje na odzyskanie niepodległości, pojawiło się też istotne pytanie: Po czyjej stronie Polacy powinni się opowiedzieć?
Nastąpił widoczny polityczny rozłam w społeczeństwie polskim, czego konsekwencją było powstanie dwóch odrębnych koncepcji: prorosyjskiej, czyli Dmowskiego, która na celu miała opowiedzenie się po stronie Rosji oraz proaustriackiej, czyli Piłsudskiego, według której Polacy mieli walczyć z Austrią i siłą rzeczy- z Niemcami.
W latach 1914-1917 na ziemiach zaboru austriackiego i niemieckiego powstały Legiony Polskie-zapowiedziane w uzgodnieniu z Wiedniem. Włączone do nich miały być odziały strzeleckie Piłsudskiego i, zbuntowane przeciw Dmowskiemu, endenckie drużyny strzeleckie. Utworzenie tych polskich oddziałów miało zasadnicze znaczenie, bowiem w myśl programu Piłsudskiego wchodził czyn zbrojny, który miałby być podstawą jakichkolwiek działań politycznych.
Legionom narzucono dowództwo austriackie, a Piłsudski stanął na czele I Brygady. Brały one aktywny udział w wojnie. I Brygada uczestniczyła w zimowej kampanii lat 1914/1915, gdzie stoczono bitwę pod Łowczówkiem, oraz w wiosennej kampanii 1915 roku. II Brygada, pod dowództwem generała Józefa Hallera, walczyła w Galicji wschodniej i na Węgrzech, a III Brygada, pułkownika Stanisława Szeptyckiego-na Lubelszczyźnie i Wołyniu. Liczebność Legionów ciągle rosła, latem 1915 roku liczyły już 15 tysięcy żołnierzy w oddziałach bojowych i 10 tysięcy na tyłach.
We wrześniu 1916 roku, na terenach zaboru austriackiego powstał, w wyniku reorganizacji Legionów, głównie II Brygady, Polski Korpus Posiłkowy, jednak część jego żołnierzy przeszła na stronę rosyjską. Kolejną polską formacją wojskową, powstałą na terenach zaboru niemieckiego, również w wyniku reorganizacji Legionów, była Polska Siła Zbrojna, licząca 9 tysięcy osób.
Powstała w kwietniu 1917 roku, na ziemiach zaboru niemieckiego.
Istotnym wydarzeniem, w drodze Polaków do niepodległości, był akt 5 listopada. Wyczerpywanie się rezerw mobilizacyjnych państw centralnych, na skutek przedłużania się wojny skłoniło ich wspólne dowództwo do szukania rekruta w okupowanym Królestwie Polskim. Ceną miało być utworzenie państewka polskiego pod kuratelą niemiecką. Wzywano Polaków do wstępowania do armii, jednak sprawa granic pozostawała w zawieszeniu. W odpowiedzi na akt 5 listopada Rosja zajęła nowe stanowisko- car Mikołaj II zapowiedział, że celem wojny będzie dla Rosji stworzenie wolnej Polski.
Zwolennicy orientacji prorosyjskiej 25 listopada 1914 roku, przedstawiciele endencji i partii polityki realnej, powołali w Warszawie Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim i Zygmuntem Wielkopolskim na czele. Wraz z tą instytucją polityczną powstał ochotniczy Legion Puławski- utworzony jako odpowiedź na Legiony Polskie w 1914 roku, został włączony w skład Moskiewskiego Korpusu Grenadierów; w październiku 1915 roku wcielony do Brygady Strzelców Polskich. Stoczył bitwę pod Pakosławiem. Legion ten nie cieszył się jednak zbyt dużą popularnością. Dyskusje Rosjan z KNP nie zostały podjęte, gdyż obawiano się zażądania autonomii dla Królestwa. Legion Puławski, niemal zupełnie pozbawiony polskiego charakteru został rozwiązany w październiku 1915 roku. Kolejna formacja wojskowa utworzona na ziemiach zabory rosyjskiego to Brygada Strzelców Polskich, powstała we wrześniu 1915 roku, została sformowana z resztek Legionu Puławskiego; w styczniu 1917 roku przekształcona w Dywizję Strzelców Polskich.
Kwiecień 1917 rok- powstaje Dywizja Strzelców Polskich- sformowana z Brygady Strzelców Polskich; we wrześniu 1917 roku wcielona do I Korpusu Polskiego jako 1. Dywizja Strzelców.
I korpus Polski, w którym pod dowództwem generała Dowbór-Muśnickiego znalazło się 29 tysięcy ochotników, złożony z Polaków wcielonych do armii rosyjskiej, stoczył liczne potyczki z oddziałami bolszewików. W maju 1918 roku został jednak rozbrojony przez Niemców.
Powstały w grudniu 1917 roku II Korpus Polski również został rozbrojony przez wojska niemieckie, dokładnie pod Kaniowem, gdzie został otoczony przez nie w 1918 roku.
Z kolei powstały w tym samym czasie III Korpus Polski został rozbrojony przez armię austriacko-węgierską.
Kolejnymi formacjami powstałymi na terenie zaboru rosyjskiego były: Powstała w styczniu 1919 roku Dywizja Rumszy oraz 5. Dywizja Strzelców Syberyjskich- 9 tysięcy walczących stoczyło potyczki z bolszewikami, jednak w 1920 roku przed nimi skapitulowano; październik 1918 rok- Dywizja Żeligowskiego i 4. Dywizja Strzelców Polskich na Kubaniu. Wszystkie te korpusy formalnie były częścią Armii Polskiej we Francji.
W latach 1914-1915, na terenach Francji powstał Legion Bajoński, złożony z około 200 ochotników polskich, następnie wcielony do 1. Pułku Legii Cudzoziemskiej, w 1917 roku część wstąpiła do Armii Polskiej we Francji. W latach 1917-1919 natomiast powstały: Armia Polska we Francji, Armia Błękitna oraz hallerczycy. Formacje te liczyły 68 tysięcy walczących, byli to Polacy służący w wojsku francuskim, emigranci polscy z USA i Brazylii oraz jeńcy z armii niemieckiej i austriacko-węgierskiej. Między innymi stoczyli walkę w Szampanii; po przetransportowaniu korpusów w 1919 roku do Polski stoczyli walki w Galicji Wschodniej i na Wołyniu.
Przelew krwi Polaków, walki u boku zaborców spełniły oczekiwania Polaków- niepodległość została odzyskana. Wszyscy trzej zaborcy przegrali wojnę, na ulicach miast polskich trwało rozbrajanie żołnierzy niemieckich i austriackich. Wszędzie gromadziły się tłumy świętujące odzyskanie niepodległości.
Uważam, że cierpienia poniesione podczas wielkiej wojny przez Polaków, upokorzenia oraz bardzo ciężka i wyczerpująca walka, poniesione ofiary- wszystko to miało swój szczytny cel- odzyskanie wolności dla narodu polskiego. Cel ten został osiągnięty, dlatego właśnie mogę napisać, że udział Polaków w I wojnie światowej był znaczny i zmienił bardzo wiele, na lepsze.




Wypracowanie ocenione na 6 pkt (na max 10)