Romantyzm

ROMANTYZM (ok. 1820 – 1900)

Cechy postawy romantycznej (na podstawie twórczości Beethovena)
- eksponowanie w swojej muzyce uczuć, przeżyć i podporządkowanie im języka dźwiękowego
- służba wobec sztuki, tworzenie dla przyszłych pokoleń i dla idei rozwoju sztuki
- walka o „nową sztukę”
- potrzeba i pragnienie wolności

Ludwik van Beethoven uznawany był w romantyzmie za pierwszego zawodowego muzyka, człowieka samodzielnego, który tworzył sztukę dla sztuki.
Romantyzm zaczyna rodzić się po rewolucji francuskiej w 1789 roku (czyli jeszcze za życia Beethovena).

Cechy epoki:
Ř przeciwstawiano racjonalizmowi uczuciowość, wiarę w instynkt artysty, swobodę twórczą
Ř kompozytorzy kierują się sercem, a w ich utworach widać wzniosłość
Ř najważniejszy cel romantyków, to połączenie religii, nauki i życia, we wspólną jakość, którą jest sztuka
Ř twórcy mają swobodę i są traktowani indywidualnie
Ř sztuka stała się osobistą wypowiedzią artysty

Sztuka totalna – przemawia do odbiorcy różnymi środkami wyrazu jednocześnie (barwa, słowo, dźwięk)

Folklorystyka – nauka poświęcona badaniom kultury ludowej poszczególnych narodów itp. Ruch narodowy znalazł swoje odbicie w operze, poemacie symfonicznym i szkołach narodowych, kompozytorzy interesowali się rodzimym folklorem, czerpali z legend, baśni i mitów.

SZKOŁY NARODOWE

Rosja
„Potężna Gromadka” – skupiona wokół Michała Glinki (ojca narodowej opery rosyjskiej). Należeli do niej:
Ř Milij Bałakiriew
Ř Modest Musorgski
Ř Nikołaj Rimski – Korsakow
Ř Aleksander Borodin
Ř Aleksander Dargomyżski
Ř Cezary Cui
Przedstawicielem rosyjskiego romantyzmu jest Piotr Czajkowski.
Balety: „Jezioro łabędzie”, „ Dziadek do orzechów”
Opery: „Eugeniusz Oniegin”
Symfonie: VI Symfonia h – moll „Patetyczna”
Muzyka religijna: „Liturgia”

Niemcy
Karol Maria von Weber (opera „Wolny strzelec”)
Ryszard Wagner
Odszedł od tradycyjnej formy opery – stworzył własną nazwaną „dramatem muzycznym”. Sam pisał libretta, inspirując się legendami i mitami starogermańskimi. Jego wielkie dzieło to tetralogia pt: „Pierścień Nibelunga”, składa się z 4 dramatów: „ Złoto Renu”, „Walkiria”, „Zygfryd”, „Zmierzch bogów”. Muzyka Wagnera uznawana jest za szczytowy punkt rozwoju harmonii systemu dur – moll.

Norwegia Hiszpania
Edward Grieg Isaac Albeniz

Francja Czechy
Cesar Franck Bedrzich Smetana, Antoni Dworzak

Polska
Stanisław Moniuszko, Fryderyk Chopin

Fryderyk Franciszek Chopin
Ur. 1 marca 1810 roku w Żelazowej Woli koło Sochaczewa na Mazowszu. Matka pochodziła z Kujaw, ojciec był Francuzem. Pierwsze utwory pisał w wieku 7 lat (polonezy, wariacje, marsze). Gry na fortepianie uczył się u Wojciecha Żywnego, potem w wieku 12 lat u Józefa Elsnera. Pod jego okiem ukończył Szkołę Główną Muzyki w Warszawie. Chorował na gruźlicę i zmarł 17 października 1849 roku w Paryżu, a jego serce zostało przewiezione do Polski i znajduje się w kościele Świętego Krzyża w Warszawie. Co 5 lat w Warszawie odbywa się Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina (od 1927 roku z przerwą wojenna)
Twórczość:
2 koncerty fortepianowe (e – moll, f – moll)
4 scherza (słynne h – moll z kolędą „Lulajże Jezuniu”)
4 ballady fortepianowe
16 polonezów
po 19 pieśni, walców, nokturnów
26 preludiów
27 etiud
57 mazurków
Fantazja na tematy polskie
Rondo a la Krakowiak F – dur
Andante spianato
Polonez Es – dur

Stanisław Moniuszko
Ur. 5 maja 1819 roku w majątku Ubiel koło Mińska, pochodził z rodu szlacheckiego. Wykształcenie zdobywał w Warszawie, Mińsku i Berlinie. Po studiach osiadł na 18 lat w Wilnie, gdzie był organistą, nauczycielem muzyki i dyrygentem. Tam powstały jego pierwsze utwory sceniczne: komedie muzyczne, wodewile, operetki, np.: „Noc w Apeninach”,
Nowy Don Kiszot”, „Żółta szlafmyca” i pierwsze zeszyty śpiewników. W 1844 roku zaczął je wydawać. 12 zeszytów zawiera ok. 300 utworów na głos i fortepian. Tam też pisał utwory religijne: „Msze”, „Litanie ostrobramskie”. Tu została skomponowana i wystawiona
1 stycznia 1848 roku pierwsza dwuaktowa wersja opery „Halka” do libretta Włodzimierza Wolskiego. W Warszawie wystawiono ją po 10 latach (1 stycznia 1858 r.) w czteroaktowej wersji. Po sukcesie wydano „10 śpiewów z Halki”. Dwa lata później, Moniuszko został dyrektorem Warszawskiego teatru operowego.
„Straszny dwór” – to opera powstała po upadku powstania styczniowego – „ku pokrzepieniu serc”. Libretto napisał Jan Chęciński.
Moniuszko zmarł 4 czerwca 1872 roku w Warszawie na atak serca.
Pieśń „Prząśniczka” – do wiersza Jana Czeczota