Interpretacja utworu J.W. Goethe "Król olch"

Utwór Johanna Wolfganga Goethego pt. „Król olch” jest balladą łączącą cechy liryki, epik i dramatu, a więc jest gatunkiem synkretycznym. Autor tego dzieła dał początek i wyznaczył nowe drogi, za którymi podążali późniejsi poeci epoki romantyzmu.

W tej pięknej, umiejscowionej w tajemniczej i niesamowitej scenerii, balladzie Goethe przedstawił nam dwie postacie realistyczne, którymi byli ojciec i syn, oraz jedną fikcyjną, Króla olch. Każdy z nich myślał w inny sposób, kierował się odmiennymi racjami i wartościami. Autor przeciwstawił sobie dwie płaszczyzny: magiczny świat przyrody widziany oczami dziecka i chłodną, zracjonalizowaną rzeczywistość, którą postrzega ojciec, człowiek Oświecenia. Dziecko, poddając się nocnym widziadłom, imaginacjom, dostrzegło w mijanych drzewach króla elfów, a ojciec próbował je uspokoić, odpędzić widziadła: „mój ojcze, mój ojcze, czy widzisz- o, tu córeczki królewskie przysiadły na mchu”, „Mój synku, syneczku, odegnaj sny złe, to wierzby-staruchy szarzeją przez mgłę”.

W „Królu olch” ważną rolę odgrywa natura. Akcja rozgrywa się w nocy, która jest porą rozważań, zadumy, rozmyśleń. Ponadto ojciec z synem przemierzają las na koniu. Miejsce to potęguje tajemniczość, grozę i niepewność. Las sam w sobie jest pełen zagadek i niespodzianek. Goethe nieprzypadkowo wybrał takie miejsce, gdyż pobudza ono emocje i uczucia u czytelnika, a przecież o to chodziło romantycznym twórcom. W dodatku las kontrastuje z założeniem poprzedniej epoki – opieraniem się na cywilizacji. Przez ten fakt „Król olch” nawiązuje także nawiązuje do Romantyzmu. Natura ta oświeceniowa znacznie różni się od tej, za jaką uważali ją romantycy. W Oświeceniu stanowiły ją tylko elementy krajobrazu, w Romantyzmie to przede wszystkim ogół zjawisk i postaci nadprzyrodzonych, ponadto pejzaż oraz personifikacja przyrody. Konie które w połączeniu z innymi czynnikami powyżej tworzą specyficzny, budzący strach klimat. W „Królu olch” obserwujemy każdy element natury takiej jak była rozumiana w romantyzmie.

Narrator w utworze Goethego ma cechy narracji obecnej w utworach romantycznych. Posługuje się ogólnikami: „Ktoś nocą lasem na koniu gnał” nie wdając się w szczegóły, często używa zdań pytających i wykrzyknikowych. W swoich opowieściach, w których jest świadkiem wydarzeń, wykazuje się ekspresyjnością. W ciekawy, zagadkowy sposób opisuje wydarzenia. Do końca nie wyjaśnia nam co tak naprawdę stało się w tym lesie i co spowodowało śmierć syna.

Kwestią wartą uwagi w „Królu olch” są licznie występujące rymy parzyste. Odgrywają one sporą rolę , ponieważ nadają ton wierszowi. Rymy męskie, jakie występują w tej balladzie, sprawiają wrażenie mniejszej naturalności zdarzeń, przez co cała sytuacja staje się mniej realistyczna.

Reasumując, Johann Wolfgang Goethe stworzył dzieło, które dało początek Romantyzmowi. Autor ukazał w utworze walkę klasyków z romantykami, z góry zakładając, iż ci pierwsi przegrają. Sięgnął po balladę i zastosował w niej dialog w celu konfrontacji dwóch różnych stanowisk. Jedną z głównych postaci jest dziecko, które wygrywa z ojcem – bohaterem minionej epoki. Goethe aby stworzyć odpowiedni klimat temu utworowi zadbał o każdy szczegół: miejsce, pora, nastój panujący wokół, otoczenie. Wszystko po to, by ukazać nam, iż mimo że ojciec znalazł się w tej balladzie, to w ogóle tam nie pasował. Podobnie jak ci starzy ludzie, ciągle propagujący cechy i wartości oświeceniowe, niegodzący się na zmiany – na nadejście nowej epoki. Nawet na końcu ballady autor podkreśla różnicę między spojrzeniem na świat głównych bohaterów: „W tym głuchym lesie wśród olch i brzóz”.