Historia - Renesans - bardzo podstawowe informacje.

Te podstawowe informacje wystarczyły abym uzyskała pozytywną ocenę - 5

Przyczyny wypraw geograficznych:
Polityczne :
Zdobycie przez Turków Konstantynopola
Spory pomiędzy Portugalią a Kastylią o znaczenie i wzmocnienie państwa na arenie międzynarodowej

Społeczne:
Sukcesja feudalna: najstarszy z braci odziedzicza całą ziemię natomiast młodsi musza jakoś się utrzymać
Chęć sławy

Gospodarcze:
Ujemny bilans handlowy z krajami orientalnymi
Gospodarka towarowa wymagała waluty : złota i srebra
Chęć pozyskania nowych szlaków handlowych
Zmniejszanie się ilości surowców szlachetnych w państwach

Kulturowo-religijne:
Chęć szerzenia wiary chrześcijańskiej w wiecie
Chęć odkrycia drogi morskiej do Indii
Chęć udowodnienia że ziemia jest kulą
Humanistyczne zainteresowanie się światem

Skutki wypraw geograficznych:

Polityczne:
Rozwój niewolnictwa
Podbijanie i uzależnienie ziem
Spadek znaczenia starych szlaków handlowych przez Bałtyk i czarne a wzrost przez oceany
Odkrycie drogi morskiej do Indii i opanowanie wybrzeży Afryki
Powstawanie kolonii

Gospodarcze:
Napływ złota i srebra
Napływ nowych roślin i zwierząt
Spadek ceny niektórych towarów
Upowszechnienie się niektórych towarów
Rozwój handlu
Spadek wartości pieniądza

Kulturowo-naukowo-religijne
Rozwój chrześcijaństwa
Szerzenie się kultury europejskiej na innych kontynentach
Powstanie karaweli
Powstanie busoli
Udoskonalenie map
Odkrycie lądów i mórz
Udowodnienie że ziemia jest kulą
Rozwój nauk

Portugalia - Bartłomiej Diaz - 1488 - przylądek dobrej nadziei
Włochy - Krzysztof Kolumb - 1492- 1506 - odkrycie san Salvadoru, Kuby i Haiti
Portugalia - Vasco da gama - 1497 - 1498 - droga morska do Indii
Portugalia - Ferdynand Magellan - 1519 - 1522 - podróż do o koła świata
Hiszpania - Ferdynand Cortez - 1519 - 1521 - zdobycie Meksyku i podporządkowanie sobie państwa Azteków.

Układ w Tordesillas 1494 - jest to układ zawarty w Tordesillas, który dotyczył podzielenia nowo odkrytych obszarów (pozaeuropejskich), oraz wody między Portugalię a Hiszpanię którego dokonał papież Aleksander VI wydając bullę. Podzielił on Świat na dwa obszary (2tys km. Na zachód Od Zielonego Przylądka) na zachód - ziemie Hiszpanii a na wschód - Portugalii
Dualizm Europy w XV w.
Dualizm to podział 2 zróżnicowanych pod względem gospodarczym terenów w Europie XVI w.
Podział ten obowiązywał Europę, a podziałką była rzeka Łaba.
Na wschód od Łaby były państwa z gospodarką folwarkowo-pańszczyźnianą, a od zachodu towarowo-pieniężną.
Zachód - np.. Francja, Niemcy, Anglia
Zabudowania chłopskie, połownictwo i krótkoterminowa dzierżawa
Czego skutkiem były: wzbogacenie się chłopstwa, wzrost produkcji i wzrost gospodarki towarowo-pieniężnej; wzrost roli miast aż w końcu początek kapitalizmu
Wschód np.. Litwa, Polska
Folwarki szlacheckie, wzrost pańszczyzny
Czego skutkiem były: ubożenie chłopstwa, spadek produkcji i zanik gospodarki towarowo-pieniężnej; ograniczenie roli miast aż w końcu zacofanie gospodarcze.

Rozwój gospodarstwa rolnego w Europie:
-nowe maszyny rolnicze;
-nowy sposób uprawiania ziem- płodozmian (określona roślina co kilka lat jest sadzona na tej samej ziemi)
-system Grodzeń(gł. Anglia)- porzucenie rolnictwa na rzecz hodowli gł. owiec przez co zmalało zapotrzebowanie na ludzi do pracy;
-zwiększenie obszarów rolnych

Rozwój Produkcji rzemieślniczej w Europie:
- rozwój miast i zapotrzebowanie na zatrudnienie;
- polityka cechu źle wpływała na produkcję gdyż powodowała zastój;
- system nakładczy (dostarczanie przez bogatych kupców rzemieślnikom materiałów z których wyrabiali im produkty);
- manufaktury - małe przedsiębiorstwa w których proces produkcji podzielony był na szereg czynności, z czego każdą wykonywał inny człowiek - przez co spadła cena produktu i wzrosła ilość ludzi do pracy, dodatkowo czas produkcji skrócił się o co najmniej połowę;

Gospodarka kapitalistyczne (początki)
- powstawanie weksli - czyli banków udzielających pożyczki;
- rozwój giełdy;
- powstanie listów kredytowych;
- rozwój płacy bezgotówkowej;
- zapotrzebowanie na kredyty;

Renesans - inaczej odrodzenie; czas w historii kultury przypadający na XV i XVI w.; było to odrodzenie się z ciemnoty średniowiecza i nauk oraz sztuki; zaczęto sięgać do twórców architektury, malarstwa, rzeźby, literatury i filozofii mistrzów starożytnego antyku;

Humanizm - prąd filozoficzny, etyczny i kulturowy renesansu; skupiał się całkowicie na człowieku, jego potrzebach i stawiał jego godność na najwyższym szczeblu wartości (antropocentryzm);

Reformacja w Europie

Reformacja - nurt społeczno-religijny renesansu, zapoczątkowany przez wystąpienie Marcina Lutra w 1517 roku, co doprowadziło do rozłamu kościoła katolickiego na anglikanizm, luteranizm i kalwinizm;

LUTERANIZM:
1517 - wystąpienie Marcina Lutra i umieszczenie 95 tez na drzwiach kościoła w Wittenberdze które mówiły iż symonia (sprzedaż odpustów) jest niezgodna z nauczaniem Jezusa Chrystusa. Było ono spowodowane w głównej mierze przez papieża Leona X który sprzedawał odpusty aby uzbierać fundusze na odbudowę Stolicy Apostolskiej. Oczywiście Luter spotkał się z wielką aprobatą ludności i tym samym przeskrobał sobie w kościele, za co został ekskomunikowany. Jednak potajemnie przetłumaczył Nowy testament na język niemiecki. Wystąpienie Lutra spowodowało liczne konflikty katolików z luteranami(protestantami) które zakończyły się w 1555 pokojem w Augsburgu na którym ustanowiono zasadę “kogo państwo tego wiara”.
Luteranizm:
- zniesienie celibatu
- ohgraniczenie do 2 sakramentów - komunii i chrztu pod dwoma postaciami
- do zbawienia potrzebna jest tylko wiara
- msza prowadzona w języku narodowym

Kalwinizm (Jan Kalwin 1537)
- nauka o przeznaczeniu (człowiek rodząc się jest już zapisany albo do Nieba albo do Piekła - nieodwołalnie)
- ograniczenie się do 2 sakramentów - komunii i chrztu
- nieuznanie dogmatu przemiany wody w wino
- zerwanie z Rzymem

Anglikanizm (Król Henryk VIII)
- powód powstania tej religii był spowodowany dogadaniem się z papieżem w sprawie rozwodu Henryka VIII z Katarzyną Aragońską (patrz film: Kochanice Króla);
- akt supremacji - król głową kościoła;
- msza odprawiana w języku angielskim;
- niezmienność dogmatów i obrzędów katolickich;
- likwidacja zakonów;

Kontrreformacja - odpowiedź kościoła na reformacje
Sobór Trydencki 1545 - 1563
- trydenckie prawdy wiary;
- powołanie świętej inkwizycji;
- przeprowadzenie spisu ksiąg zakazanych;
- reforma w zakonach i powstanie zakonu Jezuitów;
- zachowanie celibatu;
- zachowanie 7 sakramentów świętych;
- liturgia i kazanie odprawiane w języku pospólstwa;
- zakaz pełnienia duchownym obowiązków w urzędzie;
- przynależność duchownych do diecezji, kościołów itp..;
- tradycja źródłem wiary;
- zakaz posiadania wielu beneficjów;

Sobór trydencki odnośnie sztuki:
- zakaz przedstawienia Marii Magdaleny;
- zakaz umieszczania nagich przedstawień;
- zakaz przedstawiania w kościołach scen z życia osób żyjących;
- święci przedstawiani z atrybutami i emblematami

Jezuici - zakon powołany przez sobór trydencki którego zadaniem było szerzenie wiary katolickiej poprzez nauczanie, ćwiczenia duchowne i udzielanie sakramentów;

Europa zachodnia - walki o hegemonię:
Spory o hegemonię rozgrywały się pomiędzy Habsburgami, Hiszpanią, Francją i Rzeszą Niemiecką.
Trwały od XV do 2poł. XVI w. ( 1494 - 1559)
I etap wojen to wojny włoskie (1494 - 1521) między Habsburgami a Francuzami na półwyspie Apenijskim.
II etap wojny to wojny włoskie (1512 - 1559) spór o pryzmat w Europie Zachodniej między cesarzem Habsburdzkim Kaolem V a cesarzem Francuskim Franciszkiem I. Konflikt został zakończony pokojem w Catean-Cambresis w 1559 roku.

Następnie w Niderlandach za panowania Habsburgów wybuchło powstanie w wyniku którego południowe prowincje uzyskały niepodległość.

W poł XVIw. Wybuchł konflikt hiszpańsko-angielski na tle politycznym, religijnymi ekonomicznym.

W 1556 Karol V - cesarz Habsburdzki abdykował dzieląc swoje imperium na 2 części między syna i brata.

I - Czechy, Karyntia, Stynia, Turcja i Węgry - brat Ferdynand
II - Niderlandy i Hiszpania - synowi Filipowi II