Główne instytucje Unii Europejskiej

- Parlament Europejski
- Rada Unii Europejskiej
- Komisja Europejska

PARLAMENT EUROPEJSKI- organ , będący odpowiednikiem jednoizbowego parlamentu reprezentujący obywateli państw należących do UE, wybierany na 5-letnią kadencję. Oficjalną siedzibą Parlamentu jest Strasburg, ale też Bruksela, w której odbywa się większość obrad oraz mieszczą się biura poselskie, komisje parlamentarne i władze klubów. Sekretariat, biblioteka i część zaplecza technicznego ma zaś swoją siedzibę w Luksemburgu.
a)Najważniejsze uprawnienia Parlamentu obejmują:
-współudział w tworzeniu prawa poprzez procedury konsultacji, współpracy, współdecydowania i akceptacji
-procedura konsultacji
-procedura współpracy
-procedura współdecydowania
-procedura akceptacji
-uprawnienia budżetowe – Parlament zatwierdza corocznie budżet i udziela Komisji absolutorium z jego wykonania
-uprawnienia kontrolne
-zatwierdzanie Komisji i jej przewodniczącego
-prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów)
-prawo zadawania pytań Komisarzom
-zwyczajowa możliwość zadawania pytań Radzie
-Komisja jest zobowiązana do składania PE sprawozdania z działalności wspólnot oraz systematycznego udzielania informacji na temat wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa a także współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych
-Komisja ma obowiązek udzielania informacji w ramach parlamentarnej kontroli wykonania budżetu
-PE ma prawo do ustanawiania komisji śledczych na wniosek ¼ swoich członków
-do badania domniemanych wykroczeń lub
niewłaściwego zarządzenia w stosunku do prawa Wspólnoty
-powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich
-obrona praw człowieka, demokracji i państwa prawa
-przyznawanie Nagrody Sacharowa
b)Skład:
-Parlament Europejski liczy obecnie 736 eurodeputowanych, sprawujących mandat wolny, wybieranych na pięcioletnią kadencję. W Polsce w stosunku do członków PE używa się potocznie określenia "europarlamentarzysta", "eurodeputowany" lub "europoseł", natomiast oficjalne określenie brzmi: "poseł do Parlamentu Europejskiego". W Wielkiej Brytanii stosuje się określenie "członek Parlamentu Europejskiego" (Member of the European Parliament, w skrócie MEP), we Francji zaś – "deputowany" (un député européen).

RADA UNII EUROPEJSKIEJ-główny organ decyzyjny Wspólnot Europejskich, posiada siedzibę w Brukseli, a jedynie w kwietniu, czerwcu i październiku spotkania maja miejsce w Luksemburgu. Dawniej była nazywana Radą Ministrów lub Radą Ministrów Unii Europejskiej.
a)Organizacja rady
-Rada, w zależności od rozpatrywanych spraw, składa się bądź z ministrów spraw zagranicznych każdego z państw członkowskich Unii Europejskiej (jest to wtedy tzw. Rada Ogólna), bądź z takiej samej liczby ministrów innego resortu (Rada Branżowa).
b)Kompetencje rady UE
PRAWOZDAWCZE
-wydawanie aktów prawotwórczych (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje)
-wydawanie aktów nie mających mocy prawnie wiążącej (zalecenia, opinie, memoranda, stanowiska)
-wzywanie Komisji Europejskiej do określonych działań, w tym do inicjatywy ustawodawczej
-zmiana traktatów założycielskich
-kompetencje w zakresie zawierania umów międzynarodowych - negocjuje je Komisja Europejska
-decyzje dotyczące zawierania wzmocnionej współpracy
KREACYJNE
-zatwierdzanie list członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
-prawo składania wstępnego projektu budżetu przysługuje Komisji i jest on następnie przedkładany Radzie, która działając większością kwalifikowaną ustala projekt budżetu, przesyłając go następnie do Parlamentu, aby ten wydał opinię. Rada Unii Europejskiej decyduje o kształcie wydatków obligatoryjnych, Parlament Europejski zaś o nieobligatoryjnych.
-koordynuje politykę gospodarczą w przypadku braku kompetencji wyłącznych Wspólnoty
-realizuje politykę w ramach II i III filaru
KONTROLNE
-może kierować skargi do ETS o stwierdzenie nieważności aktów prawa wspólnotowego, oraz skargi na bezczynność organów
c)Tryb funkcjonowania Rady Unii Europejskiej
-Obrady są tajne.
-Członkowie Rady reprezentują interesy poszczególnych państw.
-Przedstawiciele państw muszą uczestniczyć osobiście (wyjątkowo dopuszczalny jest pełnomocnik).
-Posiedzenia Rady są przygotowywane przez Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER) składający się z ambasadorów państw członkowskich akredytowanych przy Wspólnotach. Decyzje w mniej kontrowersyjnych sprawach są podejmowane przez COREPER i tylko formalnie zatwierdzane przez Radę.

KOMISJA UROPEJSKA-Jest instytucją wspólnotową odpowiedzialną za bieżącą politykę Unii, nadzorującą prace wszystkich jej agencji i zarządzającą jej funduszami. Komisja posiada wyłączną inicjatywę legislacyjną w zakresie prawa wspólnotowego oraz jest uprawniona do wydawania rozporządzeń wykonawczych (ang. Comission Regulation). Jej główną siedzibą jest Bruksela.Komisja funkcjonuje w oparciu o zasady systemu gabinetowego, a 27 komisarzy odpowiada randze ministra w rządach poszczególnych państw. Na każde państwo członkowskie Unii Europejskiej przypada jeden komisarz, choć w założeniu mają oni reprezentować interesy całej Unii, a nie państw, z których pochodzą. Jeden z grona komisarzy jest wybierany przez Radę Unii Europejskiej (w składzie szefów państw i rządów) na przewodniczącego Komisji (obecnym przewodniczącym jest José Manuel Barroso, w 2009 roku został wybrany na drugą kadencję).
W potocznym rozumieniu termin "Komisja Europejska" może także oznaczać całą administrację podległą 27 komisarzom. Obecnie pracuje w niej około 25 tys. urzędników.
a)Struktura komisji
-Po wejściu w życie Traktatu Nicejskiego członkami Komisji jest każdorazowo tyluż komisarzy, ile państw liczy Unia (obecnie 27). Ustalono natomiast, że w przypadku kolejnych rozszerzeń liczba komisarzy będzie mniejsza od liczby członków Unii. Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za określony dział pracy, są więc oni odpowiednikami ministrów w zwykłym rządzie. Ich wyznaczenia dokonuje jednak nie przewodniczący Komisji, lecz rządy poszczególnych państw.
Członkowie komisji nie mogą czuć się związani żadnymi instrukcjami – są politykami, których powołanie rekomenduje Rada Unii Europejskiej i zatwierdza Parlament Europejski. Ich zadaniem jest nadzór nad przydzielonymi im dyrekcjami generalnymi.
b)Tryb wyboru Komisji
-Zgodnie z postanowieniami Traktatu z Nicei, nowa Komisja Europejska składa się z 27 członków (jeden komisarz na każde państwo). Traktat, który wszedł w życie 1 lutego 2003 r., określił tryb wyboru przewodniczącego Komisji.
Po uzgodnieniu nazwiska kandydata na przewodniczącego Komisji, Parlament Europejski na sesji inauguracyjnej (20-23 lipca 2004 r.) głosował nad przyjęciem tej kandydatury (procedurę określił regulamin Parlamentu).
W porozumieniu z przewodniczącym-elektem Rada Unii Europejskiej sporządziła listę 24 komisarzy, którą zatwierdziła większością kwalifikowaną. Przewodniczący-elekt przedstawił następnie propozycje dotyczące zakresu obowiązków dla poszczególnych kandydatów na komisarzy. Na przełomie września i października odbyły się przesłuchania wszystkich kandydatów w Parlamencie Europejskim. Po przesłuchaniach, cały skład nowej Komisji Europejskiej stał się w Parlamencie przedmiotem głosowania. Procedurę powołania Komisji Europejskiej zakończyło głosowanie większością kwalifikowaną przez szefów rządów i państw. 8 listopada 2004 r. Komisja Europejska po przejściach związanych ze skandalem wokół Rocco Buttiglionego i w nowym składzie rozpoczęła pracę. Po akcesji Bułgarii i Rumunii do Komisji dołączyli komisarze z tych krajów.