Budowa atomu a położenie pierwiastka w ukł. okresowym.

Budowa atomu

Atom – to najmniejsza część materii Zachowująca jej własności składa się z kilku mniejszych części zwanych elementarnymi cząstkami materii. Takimi jak protony, neutrony , elektrony.

- proton - ma ładunek dodatni
- elektron – ma ładunek ujemny
- neutron nie ma ładunku.
Atom jest elektrycznie obojętny ponieważ zawiera jednakową liczbę protonów i elektronów.

W każdym obojętnym atomie liczba protonów i elektronów jest jednakowa. W takiej sytuacji łączony ładunek protonów i elektronów wynosi zero. Atomy z liczbą elektronów różną od liczby protonów nazywane są jonami, czyli atomami posiadającymi ładunek elektryczny. O właściwościach atomów decyduje głównie liczba protonów w jądrze atomowym. Grupy atomów o takiej samej liczbie protonów w jądrze, a różnej ilości neutronów określamy jako izotopy danego pierwiastka (określonego liczbą protonów).
Atomy są podstawowymi elementami budującymi materię z punktu widzenia chemii i pozostają najmniejszymi cząstkami rozróżnianymi metodami chemicznymi. Nie zmieniają się w reakcjach chemicznych.

W skład atomu wchodzi:

Elektron, negaton, e, β − – trwała cząstka elementarna (lepton) będąca jednym z elementów atomu
Jądro- ma objętość ok. 10.000 razy mniejszą od całego atomu i skupia ono w sobie niemal całą jego masę, gdyż proton i neutron są o ok. 1840 razy cięższe od elektronu. Protony i neutrony mają podobną masę. Powstało wiele modeli jądra atomowego, początkowo na gruncie mechaniki klasycznej, a następnie kwantowej. W skład jądra wchodzi :

Proton- trwała cząstka elementarna z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok. 1 u. Protony są głównym składnikiem pierwotnego promieniowania kosmicznego. Protony wraz z neutronami tworzą jądra atomowe pierwiastków chemicznych. Liczba protonów w jądrze danego atomu jest równa jego liczbie atomowej.

Neutron-to cząstka subatomowa występująca w jądrach atomowych. Jest obojętny elektrycznie. Neutrony będące częścią jąder atomowych są bardzo stabilne. Samodzielne neutrony (tzn. występujące poza jądrem) nie są stabilne, ale rozpadają się w wyniku oddziaływań słabych. Średni czas życia swobodnego neutronu wynosi 885,7 s (około 15 min.)

Budowa atomu a układ okresowy:
a) liczba protonów a więc i elektronów jest równa liczbie atomowej Z. S kolei liczba atomowa to numer koleiny pierwiastka w układzie okresowym.
b) Liczba powłok elektronowych jest równa numerowi okresu który pierwiastek się znajduje.
c) Liczba elektronów walencyjnych jest równa: 1 nr grupy (gr1, gr2), 2 liczbie jedności w nr Grupy (od 13 do 18)

Ogólny wzór pierwiastka chemicznego:
a E
z
a-liczba masowa odpowiada ilości nukleonów czyli sumie protonów i neutronów w jądrze atomów.
z- liczba atomowa odpowiada liczbie elektronów w obojętnym atomie pierwiastka.
E- symbol pierwiastka

Podstawowe informacje na temat układu okresowego:

Układ okresowy pierwiastków to tablica pierwiastków ułożonych zgodnie z prawem okresowości.
Własności pierwiastków ułożonych w szereg według wzrastającej liczby atomowej powtarzają się okresowo.
Pierwiastki o podobnych właściwościach znalazły się w pionowych kolumnach zwanych grupami.
Jest 8 grup głównych i 8 grup dodatkowych.
Okresowe powtarzanie się właściwości pierwiastków w poziomych szeregach zwanych okresami ,następuje początkowo co 8 miejsc w okresie drugim i w okresie trzecim a następnie co 18 miejsc w okresie czwartym i w okresie piątym.