Rodzina to najstarsza forma życia społecznego. Współczesna polska rodzina napotyka na swojej drodze wiele problemów, z którymi nie zawsze potrafi sobie poradzić. W swojej pracy przedstawię najważniejsze z nich oraz zaproponuję sposoby ich zapobiegania.
Jedną z przyczyn powstawiania problemów w polskich rodzinach jest bezrobocie, sięgające w Polsce ok. 11 %, które niesie za sobą wiele konsekwencji i wpływa negatywnie na jej rozwój .Przy ciągle wzrastających kosztach utrzymania i podwyżek cen, stała praca i dochód są bardzo ważnym elementem życia rodzinnego. Problemy finansowe mogą prowadzić do wielu konfliktów pomiędzy rodzicami, przez to atmosfera wśród członków rodziny jest nieprzyjemna. Często odbija się to na dzieciach, które odchodzą na dalszy plan. Wynika to również z tego, że rodzice chcąc zapewnić środki do życia dla swojego potomstwa poświęcają na to większość swojego czasu, przez co zaniedbują obowiązki rodzicielskie. Skrajnym skutkiem bezrobocia są patologie typu alkoholizm czy przemoc. Alkohol staje się na początku odskocznią i zapomnieniem od obecnych problemów, co z czasem przeradza się w uzależnienie, z którego nie każdy zdaje sobie sprawę. A właśnie alkohol jest przeważnie powodem użycia przemocy, której ofiarą są niewinne i bezbronne dzieci, dla których taki uraz z dzieciństwa pozostaje w psychice na całe życie. Aby zapobiegać bezrobociu powinna zwiększać się liczba miejsc pracy, co przez swoje działania w różnym zakresie powinny osiągać władze państwowe oraz samorządowe.
Kolejnym problemem dotykającym polskie rodziny jest stawianie kariery i zdobywania majątku na pierwszym miejscu. Praca czy nauka jest wtedy ważniejsza, a dzieci byłyby tylko dodatkowym ‘kłopotem’ i utrudnieniem w dążeniu do osiągnięcia zamierzonych planów. Wiele współczesnych małżeństw stara się najpierw zapewnić odpowiednie warunki dla swojego przyszłego potomstwa (dom, bezpieczną i pewną przyszłość), a gdy takowe warunki już istnieją, często okazuje się, że na dziecko jest już za późno. Małżeństwa bezdzietne są w większym stopniu narażone na rozpad. Problem ten, choć w obecnych czasach dość powszechny, chyba nie ma skutecznego rozwiązania, rozumowanie niektórych ludzi jest takie a nie inne i ciężko jest w jakikolwiek sposób na nie wpłynąć.
Uzależnienie od narkotyków, czyli substancji działających na układ nerwowy jest także przyczyną występowania problemów w polskich rodzinach. Częstym powodem sięgania po narkotyki, szczególnie przez młodzież, są właśnie problemy w domu lub też wpływ środowiska, w którym ta młodzież przebywa. Dzieje się tak gdy rodzice nie poświęcają odpowiednio dużo czasu swoim dzieciom. W działaniu przeciwko uzależnieniami tego typu stosuje się działania wychowawcze, profilaktyczne, resocjalizacyjne oraz lecznicze w stosunku do osób uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem.
Do problemów polskiej rodziny można zaliczyć również rozwody. Według danych GUS-u (Głównego Urzędu Statystycznego) liczba rozwodów w 2008 roku wyniosła 65,5 tys., co stanowi 25,4% liczby nowo zawartych małżeństw. Najbardziej na tym cierpią dzieci, które stoją pomiędzy obojgiem rodziców, często mają poczucie winy, za ich rozstanie, czują się odrzucone i niepotrzebne. Do przyczyn rozwodów możemy zaliczyć na przykład zdradę, której dopuściła się jedna ze stron lub brak porozumienia wynikający z różnych czynników życia rodzinnego. Zapobieganie rozwodów jest trudne, ponieważ ludzie poznają się przez całe życie i zakładając rodzinę nie są w stanie zapewnić, że ich małżeństwo przetrwa wszystko, nie są w stanie odpowiadać za czyny drugiej osoby. Niektóre małżeństwa, które przechodzą chwilowy kryzys, mają szansę na uratowanie, aby to ułatwić powinny skorzystać z pomocy specjalisty, udać się do poradni małżeńskiej.
Eurosieroctwo to problem, który w ostatnich czasach dotyka coraz bardziej polskie rodziny. Zjawisko to występuje, gdy któreś z rodziców lub oboje rodziców, podejmuje pracę w krajach europejskich, gdzie zarobki są znacznie większe niż w kraju ojczystym. Wiele dzieci – eurosierot- pozostaje wtedy pod opieką członków dalszej rodziny. Więzi rodzinne pomiędzy rodzicami a dziećmi powoli słabną. Pozostawione dzieci czują się niepotrzebne, odrzucone, zagubione, a nawet niekochane. Mają zachwianą psychikę, niską samoocenę, napotykają trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, co negatywnie odbija się przedewszystkim na szkole. Według badań przeprowadzonych pod koniec września 2008r. przez Wyższą Szkołę Pedagogiki Resocjalizacyjnej „Pedagogium” w Warszawie na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka, co czwarty uczeń w Polsce jest „eurosierotą„.Z danych zebranych przez Pedagogium wynika, że w przypadku migracji rodziców dzieckiem opiekują się głównie dziadkowie (46 proc.) albo rodzic, który akurat jest w kraju (29 proc.). Psychologowie potwierdzają: eurosieroty coraz częściej mają problemy z nauką, popadają w uzależnienia, są agresywne.
Przytoczone przykłady są dowodem na to, z jak wieloma problemami boryka się współczesna polska rodzina. Zapobieganie wielu z nich jest bardzo trudne, nieraz nawet niemożliwe, prowadzi to do rozpadu całych rodzin, na czym głownie cierpią dzieci, które nie są niczemu winne.