Podręczny sprzęt gaśniczny

Podręczny sprzęt gaśniczy przeznaczony jest do gaszenia pożaru w początkowej fazie jego rozwoju (likwidowanie pożaru w zarodku). Z uwagi na przeznaczenie podręcznego sprzętu gaśniczego, jego konstrukcję oraz sposób uruchamiania cechuje prostota i niezawodność. W skład podręcznego sprzętu gaśniczego wchodzą : hydronetki, gaśnice małe i agregaty gaśnicze, koce gaśnicze, wewnętrzna sieć hydrantowa 25, sita kominowe, tłumice.

HYDRONETKA składa się ze zbiornika z wbudowaną pompką tłokową zaopatrzoną w wężyk zakończony prądowniczką. Prądowniczka nadaje strumieniowi środka gaśniczego odpowiedni kształt. Hydronetka może być przeznaczona do podawania wody lub piany gaśniczej. Zbiornik hydronetki ma pojemność 10 litrów, a wydajność pompki wynosi około 10 litrów na minutę. W praktyce można spotkać się z hydronetkami o większej pojemności zbiornika. Prądowniczka umożliwia podanie zwartego strumienia wody na odległość 7 metrów lub strumienia kroplistego. Doboru strumienia wody dokonujemy w zależności, jaki efekt gaśniczy chcemy uzyskać. Przy zastosowaniu strumienia kroplistego bardziej efektywnie wykorzystujemy wodę ze zbiornika hydronetki, lecz zasięg strumienia jest mniejszy. W zbiorniku hydronetki do podawania piany gaśniczej znajduje się wodny roztwór środka pianotwórczego. Z objętości 10 litrów tego roztworu możemy uzyskać około 80 litrów piany gaśniczej. Stosując hydronetki do gaszenia pożaru należy przestrzegać podstawowej zasady, która zabrania stosowania tego sprzętu przy pożarach :
- ciał reagujących chemicznie z wodą, np. sodu, karbidu czy potasu
- ciał żarzących się w wysokich temperaturach
- urządzeń i instalacji elektrycznych będących pod napięciem

GAŚNICA jest to potoczna nazwa całej gamy sprzętu, który różni się od siebie rodzajem środka gaśniczego, stanowiącego jej ładunek. Wszystkie gaśnice są małymi, zamkniętymi zbiornikami, w których znajdujący się środek gaśniczy przy wykonaniu ściśle wykonanych czynności wyrzucany jest na zewnątrz. Zadaniem obsługującego gaśnicę jest jej uruchomienie i skierowanie strumienia środka gaśniczego na płonący materiał.Przy zastosowaniu wszystkich rodzajów gaśnic należy bezwzględnie przestrzegać instrukcji obsługi, która jest umieszczona na zewnątrz gaśnicy. Wcześniejsze zapoznanie się z jej treścią pozwoli na bezpiecznie i skutecznie wykorzystanie tego sprzętu w razie potrzeby.Najczęściej spotykanymi gaśnicami są :

Gaśnice pianowe, w których środkiem gaśniczym jest piana uzyskiwana w wyniku reakcji chemicznej zachodzącej podczas zmieszania kwasu ze środkiem alkalicznym znajdującym się w wodnym roztworze środka pianotwórczego. Podczas uruchomienia gaśnicy następuje intensywne wydzielanie dwutlenku węgla, który powoduje spienienie wodnego roztworu środka pianotwórczego i jego wypływ w postaci strumienia. Ograniczenia dla gaśnicy są identyczne jak dla wyżej wymienionej hydronetki.

Gaśnice śniegowe wykonane w postaci zbiornika ciśnieniowego zawierającego skroplony dwu tlenek węgla. Uruchamianie gaśnicy polega na odkręceniu zaworu i skierowania go na płonący materiał. Uwolniony z gaśnicy dwutlenek węgla gwałtownie się rozpręża, przechodząc w stan gazowy pochłania bardzo duże ilości ciepła. Działanie gaśnicze tego gazu polega głównie na izolowaniu dostępu tlenu do palącego się materiału oraz jego oziębieniu (obniżeniu temperatury). Gaśnice śniegowe mają szerokie zastosowanie, szczególnie tam, gdzie nie można stosować gaśnic pianowych, oraz tam, gdzie środek gaśniczy może spowodować nieodwracalne zniszczenia. Przy stosowaniu gaśnicy śniegowej należy uważać, aby nie skierować strumienia gazu na ciało, gdyż może to spowodować odmrożenie.

Gaśnice halonowe są wypełnione cieczą o bardzo niskiej temperaturze parowania. Cieczami tymi są chloro lub bromopochodne węglowodorów zwane h a l o n a m i. Wydostający się z gaśnicy (po jej uruchomieniu oczywiście) halon gwałtownie paruje tworząc strumień gaśniczy. W strefie spalania z gazowego halonu wydzielają się bardzo aktywne cząsteczki chromu lub bromu, które eliminują tlen z procesu spalania, a w tym samym czasie a w tym samym czasie przezywają ten proces. Gaśnice halonowe mają podobne zastosowanie jak gaśnice śniegowe. Przy stosowaniu gaśnic halonowych należy pamiętać, że wydzielające się z nich gazy są szkodliwe dla zdrowia.

Gaśnice proszkowe zawierają proszek gaśniczy pod stałym ciśnieniem, np. : azotu. Gaz ten znajduje się w dodatkowym zbiorniku. Uruchomienie tej gaśnicy polega na odwróceniu zaworu, poprzez który proszek wyrzucany jest za pośrednictwem gazu. Działanie gaśnicze proszku polega na izolowaniu dopływu tlenu do palącego się materiału. Zakres zastosowania gaśnic proszkowych jest taki sam jak gaśnic śniegowych i halonowych.

Gaśnice tetrowe - w tego rodzaju gaśnicach środkiem gaśniczym jest czterochlorek węgla wyrzucany za pomocą sprężonego gazu (najczęściej powietrza, rzadziej azotu lub dwutlenku węgla). Gaz jest zawarty w zbiorniku gaśnicy nad lustrem środka gaśniczego.Tetra (czterochlorek węgla) posiada takie cechy jak : niskie ciepło parowania, niska temperatura wrzenia, nie przewodzi prądu elektrycznego, ciężar wytworzonych w wyniku parowania par jest pięciokrotnie większy od powietrza. Strumień tetry, skierowany na źródło ognia natychmiast paruje a ciężkie niepalne pary izolują źródło ognia od dostępu powietrza. Główne działanie gaśnicze polega na przerwaniu reakcji spalania w wyniku dezaktywacji wolnych rodników w płomieniu.Na miejsce czterochlorku węgla zastosowano w gaśnicach halony, związki charakteryzujące się lepszymi własnościami użytkowymi i mniejszą szkodliwością. Obecnie są one również wycofane z powodu niekorzystnego wpływu na dziurę ozonową.

Agregaty gaśnicze są to właściwie duże gaśnice zawierające większą ilość produktu gaśniczego. Dla łatwiejszego użycia agregaty gaśnicze wyposażone są w koła. Zwiększona ilość środków gaśniczych (od 50 do 250 kilogramów) umożliwia gaszenie pożarów o większych rozmiarach. Do obsługi agregatów niezbędne są dwie osoby.
Sposób uruchamiania agregatów gaśniczych podobny jest do uruchamiania gaśnic, lecz należy zawsze pamiętać o przestrzeganiu instrukcji określonej przez producentów tego sprzętu. Agregaty gaśnicze stosowane są w zakładach przemysłowych i obiektach użyteczności publicznej z zachowaniem właściwego doboru środka gaśniczego do materiału, jaki przewiduje gasić.

Koce gaśnicze są wykonane z tkaniny niepalne, najczęściej jest to tkanina z włókna szklanego o powierzchni około 2 metrów kwadratowych. Działanie gaśnicze koca polega na odcięciu dopływu tlenu do palącego się materiału. Używając kaca gaśniczego okrywamy nim źródło ognia i dociskamy szczelnie obrzeża koca do podłoża.

Wewnętrzna sieć hydrantowa 25 przeznaczona jest do gaszenia małych pożarów przez użytkowników pomieszczeń, w których sieć ta jest zainstalowana. Sieć hydrantowa składa się z instalacji wodnej, zaworu czerpalnego, węża o średnicy 25mm oraz prądownicy. Sieci tej używamy do gaszenia pożarów, Przy których możemy stosować wodę jako środek gaśniczy.

Sita kominowe służą do gaszenia pożarów sadzy w przewodach kominowych. Mają one za zadanie ograniczyć intensywność palenia się sadzy w kominie poprzez przyduszenie pożaru, a także zapobiegać wydostawaniu z komina palącej się sadzy, a w konsekwencji chronić dachy oraz pobliskie zabudowania przed zapaleniem.Wykonane są z ramy stalowej o wymiarach około 60 x 60 centymetrów, wypełnionej siatką o średnicy otworów 3 x 3 mm. Sita kominowe są na wyposażeniu większości wozów bojowych jednostek pożarnych.

Tłumica to sprzęt pożarniczy do gaszenia iskier i żarwi przenoszonych przez wiatr na obejścia i dachy – płaskie wiklinowe miotły, obszyte nasiąkliwą tkaniną, osadzone na długich drążkach. Tłumice macza się w wiadrach z wodą i uderza nimi w miejsca, gdzie spadły iskry lub z których wydobywa się płomień. Obecnie są używane metalowe (z cienkiej blachy) stosowane przeważnie do tłumienia pożarów między innymi ściółki leśnej i traw.

Jako czynny członek jednej z gminnych jednostek OSP mogę dodać, że w realiach polskiego życia za podręczny sprzęt gaśniczy mogą służyć rzeczy, które na pierwszy rzut oka nie mają nic wspólnego z pożarnictwem i ochroną P-poż. Palące się trawy czy resztki po zbiorach rolnych można gasić między innymi piaskiem. Prowizoryczną tłumicę można "zmontować" z gałęzi, a koc gaśniczy można zastąpić mokrą szmatą.