Omów okoliczności i scharakteryzuj przyczyny wzrostu znaczenia sąsiadów Rzeczypospolitej w XVIII w.

W XVIII w. nastąpił wzrost znaczenia trzech sąsiadów Rzeczypospolitej – Rosji, Prus i Austrii. W tych państwach został wprowadzony absolutyzm oświecony, czyli forma rządów polegająca na przeprowadzaniu reform w celu umocnienia siły militarnej, rozwoju oświaty i gospodarki oraz w którym monarcha uważa się za sługę państwa, który rządzi dla dobra ogółu.
Jeszcze w XVII w. Rosja uważana była na najbardziej zacofany kraj. Jednak w wyniku wojen z Rzeczpospolitą oraz Turcją, uzyskała nowe tereny oraz stworzyła stałą armię. Władzę w kraju sprawowała dynastia Romanowów, a za najwybitniejszego przedstawiciela tego okresu uważa się Piotra I. W 1700 r. Rosja wzięła udział w wojnie północnej, tworząc sojusz z Danią i Saksonią przeciwko Szwecji. Car rozbudował wówczas armię, stworzył flotę wojenną oraz wspierał rozwój manufaktur produkujących broń na potrzeby wojska. Ostatecznie Rosja wyszła zwycięsko z wojny i na mocy pokoju w Nystad (1721 r.) uzyskała Estonię i Ingrię, a tym samym dostęp do Bałtyku. Piotr I przeprowadził również szereg reform wewnątrzpaństwowych. Do najważniejszych z nich należą zlikwidowanie Dumy Bojarskiej, nowy podział administracyjny kraju (na 8 guberni) oraz utworzenie 14 – stopniowej tabeli rang (odtąd każdy mógł liczyć na awans, bez względu na urodzenie). W swojej polityce car kierował się zasadami merkantylizmu, czyli wspieraniem rodzimej gospodarki kosztem importu. Dążył również do podporządkowania sobie Cerkwi. Jako władca oświecony popierał rozwój kultury i oświaty, założył Rosyjską Akademię Nauk. W 1721 r. Piotr I nadał sobie tytuł Imperatora Wszechrosji i przeniósł stolicę kraju do nowo wybudowanego Petersburga.
W 1762 r., w wyniku przewrotu, władzę w Rosji przejęła Zofia Augusta, nadając sobie nowe imię – Katarzyna II. Nowa caryca była kontynuatorką polityki Piotra I, sama również prowadziła bardzo aktywną politykę zagraniczną. Po wojnach z Turcją uzyskała dostęp do Morza Czarnego. W 1775 r. ostatecznie rozprawiła się z kwestią Kozaczyzny zaporoskiej, czyniąc z tej ludności chłopów pańszczyźnianych.
Kolejnym sąsiadem Rzeczypospolitej były Prusy. W 1618 r. doszło do zawarcia unii personalnej między Prusami Książęcymi a Brandenburgią. W nowym państwie władzę sprawowała dynastia Hohenzollernów. W 1657 r. Prusy Książęce uwolniły się od zależności lennej względem Rzeczypospolitej (traktaty welawsko – bydgoskie). Lata 1640 – 88 to okres panowania księcia Fryderyka Wilhelma, zwanego Wielkim Elektorem. Wprowadził stałe podatki na utrzymanie armii. W 1701 r. doszło do pierwszej koronacji na króla Prus (Fryderyk I). Kolejnym władcą został Fryderyk Wilhelm I, zwany również ,,królem kapralem”, który doprowadził do rozbudowy armii, zwiększenia liczebności wojska oraz wprowadzenia przymusowej rekrutacji. Jednak dopiero jego syna, Fryderyka II Wielkiego można uważać za władcę oświeconego. ,,Król filozof” wprowadził przymus edukacyjny, a w 1794 r. przeprowadził kodyfikację prawa, tworząc Powszechne prawo krajowe. Ogłosił się również głową kościoła luterańskiego, wprowadzając jednoczenie tolerancję religijną.
W 1756 r. wybuchła wojna siedmioletnia. Przeciwko Prusom opowiedziały się Austria, Francja oraz Rosja, szybko uzyskując przewagę nad Fryderykiem II. Jednak w 1762 r. władzę w Rosji na krótko przejął Piotr III, wielbiciel Fryderyka II, który wycofał swoje państwo z wojny, a nawet nakazał swoim wojskom pomoc królowi Prus. Ten ,,cud domu brandenburskiego” odwrócił sytuację na froncie. W 1763 r. doszło do zawarcia pokoju w Hubertsburgu, korzystnego dla Fryderyka II (Prusy utrzymały Śląsk, który zajęły podczas walk o sukcesję austriacką).
W XVIII w. w monarchii habsburskiej nastąpił okres stabilizacji. Wiedeń nie musiał już się obawiać swojego odwiecznego wroga, Turcji, który został pokonany dzięki pomocy polskiego króla, Jana III Sobieskiego w 1683 r. Jednak po śmierci cesarza Karola IV, w 1740 r. wybuchła wojna o sukcesję austriacką, gdyż cesarz nie pozostawił po sobie męskiego potomka (chociaż przed śmiercią zastrzegł, że tron ma objąć jego córka, Maria Teresa). W wojnę zaangażowane były m.in. Prusy (Fryderyk II), Saksonia (August III) oraz Francja (Ludwik XV). Walki zakończyły się dopiero w 1780 r. podpisaniem pokoju w Akwizgranie – Maria Teresa zachowała władzę. Następnie tron austriacki objął jej syn, Józef II, który przeprowadził szereg reform. Wprowadził stałe podatki, podzielił kraj na gubernie, rozbudował państwowy kontrolny aparat biurokratyczny. Dbał również o rozwój oświaty.
Wprowadzenie absolutyzmu oświeconego w Rosji, Prusach i Austrii doprowadziło do wzmocnienia tych krajów oraz wzrostu ich znaczenia na arenie międzynarodowej. Władcy widzieli potrzebę reform, które pomogły usprawnić gospodarkę oraz wzmocnić potencjał militarny. Państwa te prowadziły bardzo aktywną politykę zagraniczną, prowadząc liczne wojny oraz podbijając nowe tereny. Rosnąca potęga sąsiadów stanowiła realne zagrożenie dla Rzeczypospolitej. W 1772 r. doszło do pierwszego rozbioru Polski z udziałem wszystkich trzech krajów, który zapoczątkował powolny proces zaniku państwowości Rzeczypospolitej.