CHOROBA SIEROCA- występujący u dziecka zespół zaburzeń i opóźnień w rozwoju fizycznym, ruchowym i psychicznym spowodowany długotrwałą rozłąką z osobami bliskimi (rodzicami ,matką). Jest chorobą braku miłości. Może dotyczyć także dzieci, które mają dom i rodzinę, ale występują tam nieprawidłowe relacje.
Fazy choroby sierocej:
1.Faza protestu- charakteryzuje się tym że dziecko sprzeciwia się rozstaniu z matką krzykiem, płaczem. U starszych dzieci protest ten przybiera formę agresji słownej, fizycznej.
2.Faza rozpaczy- dziecko w dalszym ciągu odczuwa lęk i zagrożenie a ponieważ uznało, że protest jest daremny zastąpiło go rozpacza .Dziecko takie jest smutne, często płacze, mniej ożywione po jakimś czasie obojętne.
3.Faza wyobcowania(zobojętnienia)-rozpoznawana jest głównie ze względu na dalsze obojętnienie dziecka, które pozornie jest pogodzone z losem i przystosowane. Aktywność ulega dalszemu zahamowaniu, pojawiają się zachowania stereotypowe a także objawy zahamowania rozwoju umysłowego i emocjonalnego.
Charakterystyczne objawy choroby sierocej:
-apatia
-trudności w nawiązywaniu kontaktu
-zwolnione tempo rozwoju fizycznego i umysłowego
-obniżenie lub wzmożenie napięcia mięśniowego
-obniżona odporność na infekcje
-niechęć do jedzenia
-zaburzenia żołądkowe-jelitowe/wymioty.
-płacz, krzyk, protesty ,regresja
-zachowania stereotypowe(kiwanie się, bujanie się, kręcenie głową, bezmyślne stukanie zabawkami, rzucanie przedmiotami.
-,,lepkość uczuciowa’’
-przewlekłe stany apatyczno-depresyjne
Następstwa choroby sierocej:
*Dotyczą głównie sfery emocjonalno-motywacyjnej oraz społecznej.
*Zahamowanie rozwoju uczuć wyższych, niedojrzałość uczuciowa ,brak umiejętności dawania i odbierania miłości, skoki uczuciowe, osamotnienie, lęki, poczucie niższości, depresja.
Do głównych następstw należą(wg.Gressela):
1.Zmniejszenie aktywności i zainteresowania otoczeniem.
2.Brak integracji w całokształcie zachowań dziecka.
3.Ubustwo inicjatyw.
4.Bezradnośc wobec nowych sytuacji społecznych lub stawianie przesadnego oporu.
5.Brak wyróżniających objawów przywiązania w stosunku do opiekunów, nadmierne zainteresowanie obcymi.
Możliwości kompensacji :
-Zaburzenia są odwracalne choć nie znikają całkowicie.
-Osierocone dziecko powinno jak najszybciej znaleść się w środowisku rodzinnym.
-Nie ma gotowych rozwiązań-efekty oddziaływań zależne są od długości pobytu dziecka w placówce, wieku dziecka, indywidualnych właściwości dziecka.
Pomocne w łagodzeniu traumatycznych przeżyć dziecka są:
1.Akceptacja-przyjęcie dziecka ze wszystkimi problemami, wadami, deficytami, trudna przeszłością.
2.Współdziałanie-zaangażowanie się w rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb dziecka przy jego aktywnym udziale.
3.Dawanie dziecku swobody-stymulowanie rozwoju dziecka, nie ograniczanie aktywności i inicjatywy oraz dążenia do samodzielności, respektowanie psychicznej niezależności, odrębnych przekonań dziecka, przy jednoczesnej wymianie doświadczeń i służeniu radą.
4.Uznanie praw dziecka-stosunek rodziców do dzieci i stosowane przez nich metody wychowawcze są adekwatne do poszczególnych etapów rozwoju.
Etapy terapii:
1.Stadium oswajania-życzliwa i pełna miłość bez narzucania się dziecku. Bycie z dzieckiem, towarzyszenie, akceptacja, pozorna bierność.
2.Stadium nawiązywania porozumienia-dziecko po okresie spokoju zaczyna objawiać niepokój ,agresję, następuje aktywizacja przeżytych w przeszłości stanów frustracji.
3.Stadium normalności-dziecko zaczyna ,,czuć’’ i dochodzi do równowagi emocjonalnej ,przywiązuje się do opiekunów.
Nastolatki z chorobą sierocą mają problemy z :
-wyobraźnią
-koncentracja jest rozproszona
-ze zrozumieniem siebie i innych
-logicznym rozumieniem
-z abstrakcyjnym rozumowaniem (nie wychodzi w przyszłość).