Sole - otrzymywanie, zastsowanie oraz właściwości fizyczne i chemiczne

Azotan srebra

Azotan(V) srebra(I), AgNO3 - nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu azotowego i srebra. Związek ten został odkryty przez Alberta Wielkiego.
Otrzymuje się go w reakcji stężonego kwasu azotowego z metalicznym srebrem zgodnie z zapisem:
3Ag + 4HNO3 → 3AgNO3 + NO↑ + 2H2O
Własności fizyczne
• bezbarwny, krystaliczny
• stała gęstość - 4,35 g/cm³
• dobrze rozpuszczalna w wodzie, alkoholach, acetonie, pirydynie
• temperatura topnienia 212°C
• działa żrąco na skórę
Właściwości chemiczne
• łatwo ulega redukcji do metalicznego srebra
• odczyn roztworu jest lekko kwaśny.
Zastosowanie
• w chemii analitycznej
• do srebrzenia luster
• do produkcji materiałów wybuchowych
• jako środek odkażający
• do uzdatniania wody
Azotan(V) sodu

Azotan (V) sodu, NaNO3 - nieorganiczny związek chemiczny z grupy azotanów, sól kwasu azotowego i sodu. Nazwa nitronatryt jest utworzona od składu chemicznego minerału: łac. nitrogenium = azot, a natrium = sód. Natomiast określenie saletra pochodzi łac. sal petrae = sól skalna.
Otrzymuje się go działając kwasem azotowym(V) na węglan sodu:
Na2CO3 + 2HNO3 → 2NaNO3 + H2O + CO2↑
Własności fizyczne
• biała lub bezbarwna substancja krystaliczna
• temperatura topnienia 307°C
• rozkłada się po podgrzaniu do 380°C
• dobrze rozpuszczalny w wodzie
Właściwości chemiczne
• ma właściwości utleniające
• podczas ogrzewania, powyżej temperatury topnienia rozkłada się na azotyn sodowy i tlen: 2 NaNO3 = 2 NaNO2 + O2
Zastosowanie
• jako nawóz azotowy
• przed wynalezieniem przemysłowych metod wiązania azotu z powietrza azotan sodu był używany do uzyskiwania kwasu azotowego
• wciąż jest ważnym surowcem do produkcji azotanu potasu
• w przemyśle spożywczym do konserwowania mięsa
• w przemyśle szklarskim
• do produkcji materiałów wybuchowych odgrywając istotną rolę w produkcji nitrogliceryny
• jest minerałem chętnie zbieranym przez kolekcjonerów
• jest używany do produkcji farb, emalii i leków
• stosuje się go jako utleniacz w pirotechnice

Azotan(V) wapnia

Azotan(V) wapnia, Ca(NO3)2 - nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu azotowego i wapnia.
Azotan wapnia występuje w stanie naturalnym w niewielkich ilościach w pokładach m. in. w Norwegii, stąd nazwa "saletra norweska". Otrzymuje się go w wyniku działania kwasu azotowego na węglan wapnia:
2HNO3 + CaCO3 → Ca(NO3)2 + H2O + CO2
Własności fizyczne
• bezbarwne kryształy
• bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie
• higroskopijny
• temperatura topnienia 561oC
Własności chemiczne:
• silnie higroskopijny
• ma właściwości utleniające
Zastosowanie
• używany jest przeważnie jako nawóz mineralny w postaci saletry, saletrzaku.

Węglan magnezu

Węglan magnezu, MgCO3 - nieorganiczny związek chemiczny, sól magnezowa kwasu węglowego.
W naturze występuje głównie pod postacią minerału o nazwie magnezyt.
Własności fizyczne
• bezbarwna substancja krystaliczna
• może być szary, brunatny lub żółtawy
• zwykle tworzy skupienia gruboziarniste
• może występować również w formie zbitej (magnezyt bezpostaciowy)
• jest rozpuszczalny w wodzie
• nierozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych
Właściwości chemiczne
• w temperaturze ok. 500oC ulega rozkładowi na tlenek magnezu MgO i CO2.
Zastosowanie
• w metalurgii, w przemyśle chemicznym
• wypełniacz do farb i lakierów
• odtrutka przeciwko kwasom i metalom
• proszek do zębów, puder
• lek zobojętniający kwas żołądkowy w chorobach przebiegających ze zgagą, w zapaleniu błony śluzowej żołądka, pomocniczo w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy
• wspinaczka (zapobiega ślizganiu się rąk po chwytach)

Węglan sodu

Węglan sodu, Na2CO3 - nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu węglowego i sodu. W przyrodzie związek ten występuje w stanie naturalnym tzw. jeziorach sodowych oraz w popiele roślin morskich. Stanowi też ważny składnik wielu minerałów.
H3C-COONa + NaOH → CH4 + Na2CO3
Własności fizyczne
• występuje w postaci bezwodnej (jako tzw. Soda amoniakalna lub kalcynowana)
• biały, krystaliczny, higroskopijny proszek
• rozpuszczalny w wodzie
• temperatura topnienia 852oC
Właściwości chemiczne
• w rozcieńczonych kwasach mineralnych ulega rozpuszczeniu z wydzieleniem dwutlenku węgla
• tworzy hydraty, z których najważniejszy jest dziesięciohydrat Na2CO3 * 10 H2O, tzw. soda krystaliczna, bezbarwne kryształy, które podczas ogrzewania tracą wodę przechodząc w temperaturze 100C w sól bezwodną
• roztwory wodne węglanu sodowego mają odczyn zasadowy
Zastosowanie
• stosowany do otrzymywania szkła
• środków piorących i myjących
• wodorotlenku i azotanu sodu
• innych soli sodowych
• w przemyśle włókienniczym i papierniczym do zmiękczania wody
• w hutnictwie (odsiarczanie żelaza )
• jako odczynnik chemiczny
• w farbiarstwie i garncarstwie

Siarczan(VI) amonu

Siarczan amonu, (NH4)2SO4 – związek chemiczny tworzący bezbarwne. Dawniej frakcje białek, które wytrącają się z roztworu przy 50-procentowym siarczanie amonu, nazywano globulinami, a białka pozostające w tych warunkach w roztworze - albuminami.
Siarczan amonu jest otrzymywany przez rozpuszczanie amoniaku w kwasie siarkowym. Reakcję tę można przedstawić wzorem:
2 NH3 + H2SO4 → (NH4)2SO4
Własności fizyczne
• bezbarwny kryształ
• temperatura rozkładu 513°C
• rozpuszczalny w wodzie
Właściwości chemiczne
• substancja niepalna
Zastosowanie
• nawóz sztuczny
• garbarstwo
• przemysł drożdżowy

Siarczan(VI) baru

Siarczan(VI) baru, BaSO4 – nieorganiczny związek chemiczny, sól barowa kwasu siarkowego. Występuje naturalnie jako minerał baryt.
Można go otrzymać w reakcji baru lub tlenku baru z kwasem siarkowym(VI):
Ba + H2SO4 → BaSO4 + H2
BaO + H2SO4 → BaSO4 + H2O

Własności fizyczne
• białe ciało stałe
• nierozpuszczalny w wodzie
Właściwości chemiczne
• pH wynosi ok. 7
Zastosowanie
• farba (biel barowa)
• środek kontrastowy przy prześwietleniach przewodu pokarmowego
• wypełniacz do kauczuku i białych tworzyw sztucznych
• farby zwanych litoponami

Siarczan(VI) sodu

Siarczan(VI) sodu, (Na2SO4) - sól nieorganiczna kwasu siarkowego i sodu.
W zależności od zawartości wody krystalizacyjnej wyróżniamy trzy formy siarczanu sodu:
• Bezwodny - który tworzy białe kryształy topiące się w 884°C. Bezwodny siarczan sodu jest silnie higroskopijny i jest często stosowany jako środek suszący. Bezwodny siarczan sodu nie występuje w naturze - otrzymuje się go przez wyprażanie siarczanu uwodnionego.
• Siarczan sodu dziesięciowodny - (Na2SO4•10H2O) zwany solą glauberską. Tworzy bezbarwne kryształy. W przyrodzie występuje w formie minerałów (m.in. glauberyt, mirabilit). Jest on stosowany jako dodatek przy produkcji szkła, papieru oraz w garbarstwie. Jest także jednym z substratów do otrzymywania syntetycznej (ultramaryny).
• Siarczan sodu siedmiowodny - (Na2SO4•7H2O) powstający na skutek spontanicznej hydratacji siarczanu bezwodnego.

Chloran(VII) potasu

Nadchloran potasu, chloran(VII) potasu – związek chemiczny będący silnym utleniaczem, sól kwasu nadchlorowego. Zmieszany z wieloma paliwami organicznymi jak choćby cukier tworzy palne mieszaniny które po zapaleniu deflagrują, a gdy są odpowiednio ubite – wybuchają. Znajduje ograniczone zastosowanie w laboratorium. Stosowany jest przede wszystkim do produkcji niektórych mieszanin pirotechnicznych, a dawniej także materiałów wybuchowych. Mieszaniny pirotechniczne oparte o ten utleniacz są bardzo silne, stabilne i wykazują niewielką wrażliwość na bodźce mechaniczne, znacznie mniejszą od mieszanin w których utleniaczem jest chloran(V) potasu. Związek ten może być wykorzystywany w mieszaninach pirotechnicznych z siarką w przeciwieństwie do chloranu(V) potasu, który stwarza ryzyko samoistnego wybuchu, kiedy pod wpływem kwaśnych tlenków siarki wydzieli się kwas chlorowy. W przypadku spożycia wykazuje działanie szkodliwe, jednak słabsze niż chloran(V) potasu.

Fosforan wapnia

Fosforan(V) wapnia (ortofosforan(V) triwapnia, fosforan triwapniowy), Ca3(PO4)2 - nieorganiczny związek chemiczny, sól wapniowa kwasu ortofosforowego (V).
Występujący naturalnie jako skała fosforyt wapnia nie jest substancją czystą, lecz zawiera w swej strukturze inne substancje takie jak piasek czy wapień. Występuje on w Maroko, Izraelu, Egipcie, na Filipinach i na półwyspie Kolskim (Rosja). Naturalnie występujące złoża fosforanu wapnia zawierają 30-40% masowych P2O5.
Kości i zęby kręgowców zbudowane są z fosforanu wapnia, głównie z hydroksyapatytu.
Jednym ze sposobów otrzymywania fosforanu wapnia jest jest działanie kwasu fosforowego(V) na węglan wapnia w ilościach stechiometrycznych:
3CaCO3 + 2H3PO4 → 3H2O + 3CO2↑ + Ca3(PO4)2↓
Powstający fosforan(V) wapnia jest praktycznie nierozpuszczalny w roztworze reakcyjnym i tworzy biały osad.
Zastosowanie
• produkcja nawozów
• dodatek do żywności
• substrat do otrzymania fosforu