Bitwa pod Kurskiem

Strony konfliktu
- III Rzesza
- ZSRR

Dowódcy
- III Rzesza:
Erich von Manstein,
Günther von Kluge,
Walther Model

- ZSRR:
Konstanty Rokossowski,
Gieorgij Żukow,
Nikołaj Watutin,
Markian Popow,
Iwan Koniew

Siły
- III Rzesza:
800 tys. żołnierzy,
2,7 tys. czołgów,
2 tys. samolotów

- ZSRR:
1,3 mln żołnierzy,
3,6 tys. czołgów,
2,4 tys. samolotów

Bitwa pod Kurskiem rozegrana została w dniach 4 lipca - 23 sierpnia 1943 roku, pomiędzy siłami radzieckimi a niemieckimi. Bitwa ta jest powszechnie uważana za największą bitwę pancerną drugiej wojny światowej.
1. Rosyjskie wojska zostają pchnięte do linii Dniepru od frontów: Południowego, Południowo-Zachodniego i Woroneskiego. Zaczynają odbijać coraz więcej terenu.
2. Erich von Manstein zbiera znaczne siły pancerne i wykonuje przeciwuderzenie -> rozbija siły uderzeniowe Frontu Południowo-Zachodniego i Woroneskiego. Rusza za nimi w pościg.
3. Wiosenne roztopy zatrzymują Manstein’a -> powstanie charakterystycznego układu linii frontu w okolicach Kurska.
4. Stacjonowały tam wojska sowieckie otoczone z dwóch stron przez niemieckie oddziały -> od północy (Grupy Armii "Środek") i południa (Grupy Armii "Południe").

Rejon "łuku kurskiego" nadawał się idealnie do zniszczenia znacznych sił Armii Czerwonej. Sztab niemiecki uważał, że mogło to doprowadzić do odzyskania inicjatywy na froncie wschodnim.
- W przypadku zwycięstwa: na froncie wschodnim mogłoby dojść do względnej równowagi sił -> pozwoliłoby to uniknąć pozycyjnej wojny obronnej i przejść do inicjatywy.
- Duże ryzyko w przypadku niepowodzenia, część niemieckich dowódców była przeciwna przeprowadzeniu takiej operacji

Hitler miał nadzieje, iż nowe modele czołgów Panther i Tiger pomogą Niemcom w zwycięstwie. Czołgi te przewyższały radzieckie T-34, jednakże pierwsze ich modele miały jeszcze wiele wad, które obniżały jakość bojową tych maszyn. Niemcy szykowali się do ataku w rejonie „łuku kurskiego” przez kilka miesięcy. Jednak szerokie przygotowania ze strony Niemiec, nie umknęły radzieckiemu wywiadowi -> Armia Czerwona przygotowuje wiele linii obrony na głównych kierunkach niemieckiego uderzenia.
- W rejon "łuku kurskiego" sprowadzono świeże siły
- Spod Stalingradu ściągnięto zwycięskie wojska, mające powstrzymać atak Grupy Armii "Środek"
- Front Woroneski otrzymuje wzmocnienie w celu przeciwstawienia się grupie uderzeniowej Grupy Armii "Południe"
- Rosjanie przygotowali odwody, które zostały użyte w momencie, gdy postęp sił niemieckich został zatrzymany
- Wzmocniono fronty: Zachodnii Briański
- Wystawiono całkowicie nowy, rezerwowy Front Stepowy

Wojska niemiecki kilkakrotnie przekładały datę ataku, co zaważyło na proporcji sił -> siły radzieckie posiadają większą liczebność.

Wojska radzieckie znając datę rozpoczęcia operacji, poprzedziły atak niemiecki bombardowaniem ich pozycji, jednak ze średnim skutkiem. Niemcy uderzają z północy i południa w kierunku na Kursk, 5 lipca 1943r. – początek bitwy.
- Wojska niemieckie przełamują kilka pasów radzieckiej obrony

Na północy udało się przełamać linię Orzeł – Kursk na głębokość 9-15 kilometrów, podczas gdy na południu czołgi posuwały się znacznie szybciej, od 10-35 kilometrów w głąb.
- 12 marca rusza radziecka kontrofensywa – rozpoczyna się największa podczas tej wojny bitwa czołgów

Niemiecka 4 armia pancerna walczyła z 5 armią pancerną, a jednocześnie do walki włączyło się lotnictwo. Dla Niemców była to „Blutmuhle von Belgorod” czyli krwawa łaźnia.
- Przełomowy moment bitwy - pancerna bitwa pod Prochorowką,

Miała miejsce 12 lipca, podczas której doborowe dywizje elitarnej niemieckiej formacji nazistowskiej zostały zatrzymane, a następnie zmuszone do odwrotu dnia 16 lipca przez Armię Czerwoną.
Bitwa zakończyła się przegraną Niemców i przejściem Rosjan do kontrofensywy, dzięki której wyzwolono Orzeł i Biełgorod (5 sierpnia), a następnie Charków (23 sierpnia).

BITWA POD KURSKIEM UWAŻANA JEST ZA:
- ostatnią próbę przejęcia inicjatywy na froncie wschodnim
- punkt zwrotny w walkach na froncie wschodnim
- największą bitwę pancerną w historii

ZADEBIUTOWAŁY W NIEJ:
- Czołgi Panzerkampfwagen V Panther (ze względu na liczne usterki techniczne - bardzo nieudany debiut)
- Niszczyciele czołgów - Ferdinand.

STRATY
- III Rzesza:
250 tys. poległych, rannych albo wziętych do niewoli,
1,5 tys. czołgów,
1 tys. samolotów

- ZSRR:
850 tys. poległych, rannych albo wziętych do niewoli (w wyniku obrony i bezpośredniej kontrofensywy),
2,8 tys. czołgów,
1,3 tys. samolotów