Co zdecydowało o upadku pierwszej Rzeczpospolitej?

Początki kryzysu polskiej państwowości sięgają połowy XVII wieku, i czasów gdy w wyniku wielu czynników zewnętrznych jak i wewnętrznych znacznie osłabła potęga Rzeczpospolitej. W dotychczasowej historii, XVII wiek był najtragiczniejszym stuleciem od początków polskiej państwowości. To czas wyniszczających wojen z Turcją, Rosją oraz "potop szwedzki", który zmiótł z powierzchni kraju dziesiątki osad i zamków. Duży kryzys dotknął polski parlament, w którym już nie liczyło się dobro ojczyzny tylko prywata i pomnażanie majątków magnackich. Warstwa magnatów, posiadaczy ziemskich szczególnie niechlubnie zasłużyła się dla rozpadu polskiej państwowości, dążąc do osłabienia władzy centralnej na rzecz powiększania swoich wpływów. Do tego doszło powstanie Kozaków na Ukrainie. W wyniku ciągłych konfliktów zmniejszeniu uległa liczba obywateli Rzeczpospolitej, skurczyło się także terytorium kraju. Nie bez wpływu pozostały ciągłe przemieszczanie się wojska na terenie kraju, co znacznie niszczyło nie tylko miasta, ale także zlokalizowane tam: rzemiosło i handel. Prawo liberum veto, które dawało posłom możliwość zrywania sejmu z byle jakiego powodu, uniemożliwiało uchwalenie czegokolwiek i blokowało sejm. Jednocześnie przy naszych granicach rosły potęgi państwowe, tylko czyhające na możliwość zaatakowania Rzeczpospolitej.

Następnym destrukcyjnym czynnikiem na kondycję państwa polskiego była dynastia Sasów i okres jej panowania na polskim tronie. Unia personalna z Saksonią zobowiązywała Rzeczpospolitą do uczestnictwa w wojnie północnej. Wojska, które korzystając z terytorium Polski odbywały przemarsze, niszczyły plony a co za tym idzie powodowały głód i ubóstwo. Tym nie przejmował się zbytnio monarcha. Spór o tron między przedstawicielami dynastii Sasów a Stanisławem Leszczyńskim, podzielił obywateli i wywołał powstania dwóch wrogich obozów.

Koniec panowania Augusta III to próby ratowania kraju przed anarchią i ostatecznym rozkładem. Reformy sejmu konwokacyjnego z 1764 roku nie miały większego znaczenia, a jedynie zapoczątkowały nową politykę wobec mieszczaństwa. Ostatnim królem polskim, za czasów którego, przestała istnieć Rzeczpospolita był Stanisław August Poniatowski, silnie popierany przez carycę Katarzynę II. Nowy król błędnie sądził, że w Rosji może mieć sojusznika do reform. Tak naprawdę był tylko marionetką w rękach Katarzyny II.

W kraju miały miejsce większe i mniejsze wystąpienia co bardziej patriotycznie nastawionych szlachciców, utworzono konfederację barską.

Pierwszy rozbiór Polski nie wpłynął na zmianę dotychczasowej polityki i naprawę Polski. Los Rzeczpospolitej nie był jeszcze przesądzony. Dużo zależało od postawy Polaków. Jednak przekupiona szlachta, potwierdziła uchwały sejmu porozbiorowego.

Gdy nad Polską zawisło widmo kolejnego rozbioru, część bardziej światłych szlachciców zbierała się na sejmikach, co w konsekwencji doprowadził do zwołania Sejmu Wielkiego i uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Jej postanowienia zmieniały charakter kraju. Król początkowo popierający konstytucję, przyłączył się do Targowicy. Drugi rozbiór był wydarzeniem tragicznym. Ostatnim wielkim ruchem społecznym była insurekcja kościuszkowska - jej zdławienie było jednoznaczne z ostateczną likwidacją Rzeczpospolitej, co nastąpiło podczas III rozbioru. Od 1795 roku Polacy musieli czekać na szansę wyswobodzenia kraju spod zaborców, aż do wybuchu I wojny światowej w 1914 roku. Przez ten czas próżno było szukać Polski na mapach