Człowiek – jako jednostka oraz jako część grupy – stanowi przedmiot zainteresowania wielu dyscyplin naukowych. Rozważania dotyczące natury człowieka były i są prowadzone m.in. przez filozofów, psychologów, socjologów.
Każda z tych dyscyplin przyjmuje inną perspektywę. Człowiek jako organizm – to podstawa rozważań biologów, człowiek jako jednostka – psychologów, a człowiek jako istota społeczna – socjologów. Te obszary poznawania wyrosły ze starożytnych nauko człowieku. Nikt obecnie nie ważyłby się przekreślić dorobku starożytnych badaczy; przeciwnie – stanowi on doskonały punkt wyjścia do dalszych rozważań.Różnorodne perspektywy spojrzenia na człowieka przybliżają rzeczywisty obraz tego, kim on jest. Pomimo różnic, przedstawiciele wielu dziedzin dążą do tego samego celu – poznania natury ludzkiej,co przyczyni się do zrozumienia funkcjonowania człowieka jako jednostki i jako części większej grupy.
Badania natury człowieka stanowią punkt wyjścia do badań prowadzonych przez psychologów społecznych i socjologów.Ich rozważania dotyczą obszaru społecznego, w którym człowiek funkcjonuje. Przedstawiciele wszystkich nauk społecznych są zgodni co do tego, że kształtowanie postaw człowieka jest zależne od dwóch głównych czynników: pierwszym są cechy indywidualne człowieka, drugim – cechy otoczenia, w którym przebywa. Badacze już dawno stwierdzili, że różnice osobnicze istnieją nie tylko w wyglądzie zewnętrznym, ale także w cechach osobniczych. Wszak czym innym można wyjaśnić różne zachowania ludzi w tej samej sytuacji społecznej?
Szukając odpowiedzi na pytania dotyczące natury człowieka, nie sposób pominąć kwestii związanych z osobowością. Osobowość potocznie rozumiana to coś, co charakteryzuje jednostkę. Cechy te odróżniają go od innych, określają jego zachowanie w różnych sytuacjach.
Psychologowie wyodrębnili pewien rodzaj osobowości ze względu na stosunek do władzy. Jest to osobowość autorytarna, którą charakteryzuje koncentracja na stosunkach zwierzchnictwa, identyfikacja z ludźmi mającymi władzę, ale jednocześnie uległość wobec zwierzchników. Ludzi o tej osobowości charakteryzuje ponadto sztywność myślenia, silna potrzeba porządku oraz przywiązanie do norm; są oni zazwyczaj posłuszni autorytetom, w które ślepo wierzą. Charakterystyczne jest również to, że osoby te są agresywnie nastawione do ludzi, których oceniają jako słabszych lub gorszych.
Człowiek witruwiański -słynny rysunek upowszechniony przez Leonarda da Vinci.
Przedstawia nagiego mężczyznę o idealnych proporcjach ciała, wpisanego w kwadrat i okrąg.
W osobowości wyróżnia się następujące elementy:
- uzdolnienia,
- emocje,
- postawy,
- cechy temperamentu,
- potrzeby.
Przyjrzymy się bliżej potrzebom człowieka. Potrzeba wiąże się bezpośrednio z brakiem czegoś. Człowiek, chcąc powrócić do stanu równowagi, dąży do jej zaspokojenia. Myśląc o potrzebach, musimy określić ich podmiot, przedmiot i powód – dopiero wtedy pojęcie potrzeby staje się jasne. W każdym człowieku istnieją różnego rodzaju potrzeby. Poza potrzebami pierwotnymi (biologicznymi): popędu, snu, głodu i pragnienia, istnieją również potrzeby psychiczne, np. miłości i przynależności. Potrzeby psychiczne są ściśle powiązane z psychiczną strukturą organizmu. W odróżnieniu od pierwotnych nie są one wrodzone, ale nabyte. Potrzeby psychiczne nadają kierunek i energię ludzkim działaniom. Dzięki nim człowiek zaczyna poszukiwać określonych bodźców, które zmniejszą stan napięcia i zaspokoją potrzebę.
Niezaspokojenie potrzeby przez dłuższy czas zmienia odczuwane pobudzenie w stan złości, rozdrażnienia, niepokoju, a czasami przygnębienia. Ponadto człowiek staje się głuchy i ślepy na różne bodźce niezwiązane z potrzebą.