Aby móc wykorzystać znajomość prawa dla poparcia swojego stanowiska, trzeba przede wszystkim znać prawo – zgodnie z maksymą, że nieznajomość prawa szkodzi. Tylko znajomość prawa może spowodować, że wykorzystamy je dla swojej obrony.
Prawo, tak jak każda dziedzina naukowa, posługuje się specyficznym językiem, niezrozumiałym dla laika. Interpretowanie przepisów prawnych jest drugim etapem procesu stosowania prawa. Pierwszy etap to wybór przepisu. Ponieważ to na jego podstawie podjęta zostaje decyzja, wybór musi nastąpić spośród przepisów obowiązujących w danej dziedzinie prawa. Interpretacja przepisu prawnego polega na wyłożeniu stosownego przepisu w zakresie potrzebnym do rozstrzygnięcia.
Kiedy czujesz się niesprawiedliwie potraktowany przez Temidę (w mitologii greckiej: bogini prawa i sprawiedliwości, dobrych obyczajów i porządku) i masz do tego podstawy, możesz jako obywatel Rzeczypospolitej Polskiej złożyć skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Rzecznik Praw Obywatelskich jest organem czuwającym nad przestrzeganiem praw obywateli przez administrację i sądy. Po raz pierwszy organ ten pojawił się w szwedzkiej konstytucji z 1809 roku i do połowy lat 50. XX wieku funkcjonował jedynie w państwach skandynawskich. W Polsce istnieje od 1 stycznia1988 roku.
Jeżeli rozstrzygnięcie Rzecznika Praw Obywatelskich nie jest satysfakcjonujące i nadal ma się poczucie niesprawiedliwości, można złożyć skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, ale tylko w przypadku, gdy zostały złamane prawa zagwarantowane w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, ponieważ rozpatruje on tylko skargi dotyczące praw zawartych w Konwencji. Złamanie praw przez państwo respektujące konwencję jest podstawą do złożenia skargi. Jednocześnie Europejski Trybunał Praw Człowieka nie może unieważnić lub zmienić wyroków wydanych przez odpowiednie sądy w kraju i nie może interweniować. Trzeba pamiętać, że sprawy rozpatrywane przez Trybunał musiały zaistnieć po określonej dacie; w przypadku Polski to dzień 1 maja 1993 roku.
Skarga musi dotyczyć działania władzy publicznej danego kraju, bowiem Trybunał nie rozpatruje skarg przeciwko osobom fizycznym ani organizacjom prywatnym. Warunkiem złożenia skargi jest wykorzystanie wszystkich dostępnych w danym kraju środków prawnych, które mogą zająć się jej rozstrzygnięciem. Skargę należy złożyć nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od wydania orzeczenia w danym kraju przez właściwy organ.
Najpierw należy wysłać list do Trybunału na następujący adres:
The Registrar
European Court of Human Rights
Council of Europe F-67075 STRASBOURG CEDEX
List powinien zawierać przedstawienie skargi, określenie, które z praw zostało naruszone (dlatego właśnie należy dokładnie przestudiować Konwencję) wraz z uzasadnieniem, tj. dokładnym opisem wydarzeń. Powinno się również załączyć wyczerpującą informację na temat środków prawnych, jakie zostały wykorzystane, oraz decyzji wydanych przez właściwe organy na terenie danego kraju (kopie wszelkich dokumentów dotyczących sprawy).
Następnie należy czekać, aż Kanclerz Trybunału udzieli odpowiedzi. Może się okazać, że niezbędne będzie dostarczenie dodatkowych dokumentów. Oczywiście nie jest wykluczone otrzymanie informacji, że Trybunał nie będzie mógł rozpatrzyć skargi. Jeżeli jednak zajmie się skargą, Kanclerz będzie przesyłał bieżące informacje na temat sprawy. Obecność skarżącego na rozprawie nie jest konieczna.