Zdania współrzędnie złożone – nie można między nimi postawić pytania, nie wyróżniamy tu zdania nadrzędnego i podrzędnego. Istnieją cztery rodzaje zdań współrzędnie złożonych:
• zdania współrzędnie złożone łączne, gdy treść zdań składowych łączy się:
typ wykresu
w tego typu konstrukcjach pojawiają się najczęściej spójniki:
i, oraz, a, ani, ni, również, jak również;
Świeciło słońce i wiał lekki wietrzyk.
Teraz odrobię zadanie, a potem pójdę popływać.
Zjawili się goście i trzeba było nakryć do stołu.
• zdania współrzędnie złożone rozłączne, gdy treść zdań składowych wyklucza się (czyli wykonanie obu czynności jest niemożliwe):
typ wykresu
tu najczęściej pojawiają się spójniki:
albo, lub, czy, bądź;
Latem pojadę na Mazury albo wybiorę się z przyjaciółmi w Bieszczady.
Wieczorami oglądam telewizję lub słucham radia.
Przygotuję jakiś obiad albo pójdziemy do restauracji.
• zdania współrzędnie złożone przeciwstawne, gdy treść obu zdań przeciwstawia się sobie:
typ wykresu
tu mogą wystąpić spójniki:
ale, lecz, zaś, natomiast, jednak;
Świeciło słońce, ale było zimno.
Anna miała wielu znajomych, jednak czuła się samotna.
Latem chciałabym gdzieś pojechać, ale nie mam z kim zostawić psa.
• zdania współrzędnie złożone wynikowe, gdy z treści jednego wynika treść kolejnego:
typ wykresu
dla tych zdań charakterystyczne są spójniki:
więc, zatem, toteż, dlatego;
Był przepiękny wieczór, więc postanowili pójść na spacer.
Uwielbiam wydawać pieniądze, toteż zawsze mi ich brakuje.
Jestem bardzo zapracowana, zatem myślę o zatrudnieniu gosposi.