Ssaki właściwe obejmują dwa szczepy Metatheria (zwane ssakami niższymi) oraz łożyskowce. Są żyworodne. W obrębie ssaków niższych wyróżnia się jeden rząd.
– Torbacze żyją w Australii i obu Amerykach. Samica po krótkiej ciąży rodzi młode w bardzo wczesnym stadium rozwoju. Dalszy rozwój przebiega w fałdzie skórnym, tzw. torbie, gdzie młode karmione są mlekiem. Należą do nich m.in. kangury, koale, oposy, wombaty.
– Łożyskowce obejmują większość ssaków. Wykształcenie łożyska, które je cechuje, uniezależniło płód od środowiska zewnętrznego, zapewniając wymianę substancji odżywczych i gazów oddechowych między krwioobiegiem matki a krwioobigiem płodu. Obejmują szereg rzędów.
• Owadożerne to niewielkie ssaki łożyskowe o prymitywnej budowie (np. słabo zróżnicowane uzębienie). Żywią się owadami, m.in. jeże, krety.
• Latawce są ssakami roślinożernymi, które mogą poruszać się lotem ślizgowym dzięki fałdowi skórnemu rozpiętemu między kończynami a tułowiem.
• Nietoperze są ssakami zdolnymi do aktywnego lotu dzięki błonie rozpiętej na palcach kończyny przedniej. Mają zdolność echolokacji. Większość jest owadożerna. Do rodzimych należą m.in. gacek, podkowiec, rudawka.
• Naczelne cechuje proporcjonalnie największy mózg (z wysoko rozwiniętą korą mózgową), zachowania społeczne, chwytne kończyny, u niektórych także ogon, widzenie trójwymiarowe związane z dwuocznością. Należą do nich małpiatki (np. lemury, wyraki) oraz małpy dzielone na szerokonose (np. kapucynki, wyjce) i wąskonose (makaki, np. pawian, a także małpy człekokształtne: gibon, orangutan, szympans, goryl).
• Zajęczaki mają dwie pary siekaczy w szczęce górnej i jedną parę w dolnej oraz podzieloną wargę. Zęby są stale rosnące. Przedstawicielami są zając, królik
• Gryzonie mają po jednej parze stale rosnących siekaczy w szczęce górnej i dolnej. Większość jest roślinożerna. Cechuje je znaczna rozrodczość. Należą do nich chomiki, myszy, szczury, wiewiórki, bobry.
• Szczerbaki mają ciało pokryte sierścią lub pancerzem z płytek kostnych, np. leniwce, pancerniki, mrówkojady.
• Drapieżne, mimo dużego zróżnicowania pod względem przystosowań ekologicznych, łączy budowa uzębienia: małe siekacze, a kły dłuższe od pozostałych zębów. Mają ciało pokryte gęstą sierścią. Są drapieżnikami, padlinożercami, wszystkożercami. Zaliczane są do nich m.in. psy, koty, hieny, łasice, niedźwiedzie, foki, morsy, szopy.
• Walenie wtórnie przystosowały się do środowiska wodnego. Mają wydłużony kształt ciała, kończyny przednie przekształcone w płetwę, tylne kończyny całkowicie zredukowane, płetwę ogonową ustawioną poziomo. Obejmują zębowce– delfiny, kaszaloty oraz fiszbinowce – płetwale i wieloryby.
• Trąbowce cechuje trąba oraz bardzo duże siekacze. Są największymi lądowymi zwierzętami żyjącymi obecnie. Należą do nich trzy gatunki słoni oraz m.in. wymarłe mastodonty.
• Syreny są jedynymi roślinożernymi ssakami wodnymi. Zalicza się do nich diugonie i manaty.
• Nieparzystokopytne mają zredukowane wszystkie palce oprócz trzeciego, który okryty jest kopytem. Są roślinożerne, np. nosorożce, tapiry, konie, osły, zebry.
• Parzystokopytne posiadają najsilniej rozwinięte dwa środkowe palce, które okrywają kopytka. Niektóre mają wyrostki kostne lub rogi. Są roślinożerne lub wszystkożerne. Dzieli się je na świniokształtne (np. dzik, hipopotam), przeżuwacze (np. jelenie, żyrafy, antylopy, bydło) oraz wielbłądokształtne (np. dromader, lama). Cechą przeżuwaczy jest żołądek podzielony na komory.