Owady są typowymi stawonogami lądowymi. Stanowią około 75% wszystkich gatunków zwierząt na ziemi. Niektóre przystosowały się wtórnie do życia w wodzie.
Ciało ich podzielone jest zawsze na głowę, tułów i odwłok. Na głowie znajduje się para czułków, trzy pary odnóży gębowych, para oczu złożonych, 1-3 oczek prostych. Aparat gębowy jest różnie ukształtowany, w zależności od rodzaju spożywanego pokarmu. W jego powstaniu uczestniczą odnóża gębowe.
Typ aparatu gębowego | Rodzaj pokarmu | Przykładowe owady |
gryzący | twardy pokarm pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego | ważki, chrabąszcze, świerszcze |
gryząco-liżący | nektar oraz przerób wosku | osy, pszczoły, trzmiele |
liżący | płynny, zlizywany z różnych powierzchni | muchy |
ssący | nektar | motyle |
kłująco-ssący | krew, soki roślinne | komary, pchły, wszy, mszyce |
Z tułowiem połączone są stawowo 3 pary członowanych odnóży, umożliwiających u różnych gatunków kroczenie, skakanie, pływanie, grzebanie, chwytanie. U owadów uskrzydlonych na tułowiu znajdują się dwie pary skrzydeł, przy czym tylna para może ulec redukcji, a przednia przekształcić się w ochronne pokrywy. Na odwłoku występują zewnętrzne części narządów płciowych: u samców narząd kopulacyjny, u samic pokładełko służące do składania jaj. Niektóre owady mają na odwłoku żądło.
Układ oddechowy stanowią tchawki rozpoczynające się na powierzchni ciała przetchlinkami. Hemolimfa nie uczestniczy w transporcie tlenu. Narządami wydalniczymi są cewki Malpighiego. Układ nerwowy cechuje wysoki stopień centralizacji. Narządy zmysłów są bardzo dobrze rozwinięte.
Rozwój jest z reguły złożony, z przeobrażeniem. W przypadku przeobrażenia niezupełnego larwa jest podobna do postaci dorosłej, a różni się głównie brakiem skrzydeł i niedorozwojem narządów płciowych. Przez szereg linień coraz bardziej upodabnia się do postaci dorosłej. Natomiast larwa przechodząca przeobrażenie zupełne jest niepodobna do postaci dorosłej i poza linieniami musi przejść stadium poczwarki, która dopiero po przebudowie układów wewnętrznych (z wyjątkiem nerwowego) przekształca się w postać dorosłą, zwaną imago. Proces regulowany jest hormonalnie (ekdyzon i hormon juwenilny). U nielicznych owadów występuje rozwój prosty.
Rozróżnia się dwie grupy owadów: bezskrzydłe i uskrzydlone.
Owady odgrywają ogromną rolę w przyrodzie. Stanowią pokarm dla wielu organizmów, same też zjadają inne organizmy, utrzymując równowagę w biocenozach. Zapylają kwiaty, przyspieszają rozkład materii organicznej, spulchniają glebę. Dostarczają cennych produktów: pszczoły – miód, wosk, propolis; jedwabniki – nici jedwabne. Niektóre owady są szkodnikami roślin, pasożytami zwierząt i człowieka, przenoszą też różne drobnoustroje chorobotwórcze (np. komar zarodźca malarycznego), niszczą różne produkty przemysłowe, np. drewno, papier, wełnę i futro, zbiory żywności.