Przegląd postaci

Jedną z takich postaci był bohater Granicy Zofii Nałkowskiej Walerian Ziembiewicz.Utracił własny majątek i wniesiony przez żonę posag. Został rządcą cudzego majątku w Boleborzy. Na tym stanowisku również nie radził sobie najlepiej. Nie był w stanie pokryć kosztów studiów syna, dlatego Zenon skorzystał z pomocy bogatszych osób, a potem całe życie pokutował, spłacając tym ludziom długi wdzięczności... Nie zawsze był przy tym w zgodzie ze swoimi poglądami, szedł na kompromisy moralne, ale i robił karierę.
Innym przykładem bohatera zmuszonego do pracy na cudzym, podobnie jak pan Walerian Ziembiewicz, był Bogumił Niechcic. Majątek jego ojca, Michała, skonfiskowano za udział w powstaniu styczniowym (u boku ojca, jako piętnastolatek, brał w nim udział i Bogumił). Niechcic, po długiej tułaczce i wybrykach młodzieńczych ustatkował się, ożenił i został rządcą majątku w Krępie, potem Serbinowie. Miał dzieci z również niezamożną żoną Barbarą. Z tego domu wyszła inteligentka, studentka Agnisia.
Z kolei Dominik Cedzyna, bohater opowiadania Stefana Żeromskiego Doktor Piotr , traci majątek, ale ma ambicje wykształcenia syna. Pracuje między innymi u pana Bijakowskiego jako nadzorca robót przy budowie kolei oraz jego pełnomocnik w wytwórni wapna i cegielni. Pan Dominik specyficznie pojmuje honor i wartości. Sądzi, że jest w zgodzie ze swoim sumieniem, gdy obcina zarobki robotników, a nie oszukuje pracodawcy. Sam żyje w skromnych warunkach, a wszystkie dochody, także nieuczciwe zarobki zdobyte kosztem robotników,przeznacza na kształcenie syna Piotra. Stanie się to powodem konfliktu ojca z synem, który postanowi zwrócić długi. Piotr jest kolejnym przykładem inteligenta, który wyszedł ze zrujnowanej szlacheckiej rodziny... I wreszcie przykład Stanisława Wokulskiego. Pochodzi ze zubożałej szlacheckiej rodziny. Wybiera drogę samokształcenia i ciężkiej pracy oraz działalności konspiracyjnej, za nią zostaje zesłany na Sybir. Potem żegna się z działalnością niepodległościową i uparcie dorabia się majątku. Korzystny ożenek, a następnie zarobki na dostawach wojennych czynią go potentatem finansowym, właścicielem luksusowego sklepu, powozu, kamienicy, klaczy wyścigowej (wszelkie znamiona luksusu). Wokulski jednak nie robi kariery dla kariery, chce być równoprawnym partnerem arystokratów, by zyskać względy panny Izabeli Łęckiej. Choć jest bliski realizacji swych planów małżeństwa z Łęcką, odkrywa jej zdradę i wycofuje się z tego związku. Zakończenie pozostaje otwarte i niejasne – być może poświęca się nauce lub innej działalności, być może popełnia samobójstwo.
Tak więc losy wysadzonych z siodła układają się różnie w zależności od predyspozycji, zbiegu okoliczności i wielu innych czynników. Zdarza się też, że wysadzeni z siodła nie robią nic, tak jak zidiociały pan Orzelski, krewny Korczyńskich z Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej. Rezyduje on u bogatszych krewnych, sprawiając im kłopot. Jego córka Justyna znajdzie szczęście w pracy i związku ze schłopiałym szlachcicem z zaścianka, Janem Bohatyrowiczem.