Praca w dobie raczkującego kapitalizmu źródłem niebezpieczeństw

Nieco inaczej zostaje przedstawiona praca w mieście. Dym Marii Konopnickiej, Ludzie bezdomni Stefana Żeromskiego, Ziemia obiecana Władysława Reymonta i wiele innych utworów pokazuje pracę w nieludzkich warunkach, która zagraża zdrowiu i życiu pracowników fabryk. Pracują dzieci i młode kobiety, ciężka, wielogodzinna praca urągająca zasadom bezpieczeństwa (zmniejsza się bowiem fundusze na bezpieczeństwo i higienę pracy) skutkuje wieloma wypadkami, nieporuszającymi jednak sumień właścicieli fabryk.
Ziemia obiecana Reymonta przedstawia miasto moloch, miasto potwora, w którym trudno o serce dla tracących zdrowie i życie robotników – bezdusznymi fabrykantami stają się zarówno wielki potentat Bucholc, jak i zaczynający dopiero pracę na swoim, ambitny Polak, zubożały szlachcic Karol Borowiecki.