winowaty

• winowat

From wina +‎ -owaty. First attested in 1399.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vinɔvatɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /vinɔvatɨ/

winowaty

1. indebted (owing something to someone), [+accusative = what is owed], [+dative = to whom], [+ o (accusative) = what title of obligation], [+ za (accusative) = for whom/what], [+ w (locative) = how much]
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 59, 3:

     Ku they zapowyedzy mylczal ten wynowathy czlowyek (vir debitorius)

     [Ku tej zapowiedzi milczał ten winowaty człowiek (vir debitorius)]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 73, 3:

     Mozely ten wynowathy dokazacz, aby on ten dlug zaplaczyl?

     [Możeli ten winowaty dokazać, aby on ten dług zapłacił?]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 70:

     Wynowathly slachczicz (si tenetur miles), ... then sam zaplacz szwego gymyenya

     [Winowatli ślachcic (si tenetur miles), ... ten sam zapłać z swego jimienia]

   • 1920 [1403], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 271:

     Iaco mne Margorzata winowata iescze dwadzescza groszi

     [Jako mnie Margorzata winowata jeszcze dwadzieścia groszy]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, page 87,2:

     Potem masz y zoną zastawyly to gymyenye y za tho yesczye wynowaczy (invadiaverunt pro pecunia, quam ipsi tenentur)

     [Potem mąż i żona zastawili to jimienie i za to jeszcze winowaci (invadiaverunt pro pecunia, quam ipsi tenentur)]

   • 1959 [1422], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1083, Poznań:

     Jaco mu vynovacy ny grzywny dlugu sukennego sza starą Bor[z]uyewską

     [Jako mu winowaci ni grzywny długu sukiennego za starą Bor[z]ujewską]

   • 1959 [1399], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 406, Poznań:

     Ysz Ramsz ne uinouat w itch (pro tich) trzid[ze]szce zlotich ani w tem postawczu

     [Iż Ramsz nie winowat w tych trzyd[zie]ście złotych, ani w tem postawcu]

2. obligated

   Synonym: powinien

   • 1950 [1427], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 2744:

     Eze mi casal vanceg robicz, niszem winowatha

     [Eże mi kazał więcej robić, niżem winowata]

3. guilty; having sinned; accused [+accusative] or [+ w (locative) = of what]
   • 1888 [1401], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎, Greater Poland, page 116:

     Yaco praue Marczin przeprzal o tan chasbø *vinovatheco czloveka

     [Jako prawie Marcin przeprzał o tę chąśbę winowatego człowieka]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 59, 4:

     Ktho thy pyenądze powynyen dacz po ten ortel: przyszasznyczy-ly, powod-ly, wynowathyly (reus)?

     [Kto ty pieniądze powinien dać po ten ortel: przysiężnicyli, powodli, winowatyli (reus)?]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 26:

     Thymsze obyczayeem chczemi bicz pozew, gdze przes dowynyenya... panova bylibi kmyecze... wynowaczy (culpabiles) a dowynyeny

     [Tymże obyczajem chcemy być pozew, gdzie przez dowinienia... panowa byliby kmiecie... winowaci (culpabiles) a dowinieni]

   • 1937 [1464], Adam Wolff, editor, Mazowieckie zapiski herbowe z XV i XVI wieku‎, Masovia, page 49:

     Yszye Andrzey nye gesth prziczina ku smyerczy Pyothrowey... any gesth wynowath thego obwynyenya kszaszego

     [Iże Andrzej nie jest przyczyna ku śmierci Piotrowej... ani jest winowat tego obwinienia księżego]

   • 1882 [End of the 15th century], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎, page 284:

     Ten, czo gy zabyl, nye bandze w them wynowath (non erit reus sanguinis Ex 22, 2)

     [Ten, co ji zabił, nie będzie w tem winowat (non erit reus sanguinis Ex 22, 2)]

4. due by law
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 54:

     Nyekthore personi volne... mogą zalowacz... o rzeczy a dzedzyny gym wynowathe (super rebus et hereditatibus ipsis debitis)

     [Niektore persony wolne... mogą żałować... o rzeczy a dziedziny jim winowate (super rebus et hereditatibus ipsis debitis)]

• Polish: winowaty
• Silesian: winowaty

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “winowaty”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• winowat (Middle Polish)

Inherited from Old Polish winowaty. By surface analysis, wina +‎ -owaty. Compare Russian винова́тый (vinovátyj).

• IPA^(key): /vi.nɔˈva.tɨ/
• Rhymes: -atɨ
• Syllabification: wi‧no‧wa‧ty

winowaty (not comparable, no derived adverb)

1. (obsolete) guilty

   Synonym: winny

• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “winowaty”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (18.10.2022) “WINOWATY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “winowaty”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “winowaty”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “winowaty”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 7, Warsaw, page 620
• winowaty in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Inherited from Old Polish winowaty. By surface analysis, wina +‎ -owaty.

• IPA^(key): /vinɔˈvatɪ/
• Rhymes: -atɪ
• Syllabification: wi‧no‧wa‧ty

winowaty

1. guilty

   Synonym: winiyn

• Bogdan Kallus (2020) “winowaty”, in Słownik Gōrnoślōnskij Gŏdki, IV edition, Chorzów: Pro Loquela Silesiana, →ISBN, page 410