arı

See also: Appendix:Variations of "ari"

Azerbaijani
Other scripts
Cyrillic ары
Abjad آری

Pronunciation
  • IPA(key): [ɑˈrɯ]
  • Audio(file)

Etymology 1

From Proto-Turkic *ārï (“bee”).[1]

Noun

arı (definite accusative arını, plural arılar)

  1. bee
Declension
    Declension of arı
singular plural
nominative arı
 arılar
definite accusative arını
 arıları
dative arıya
 arılara
locative arıda
 arılarda
ablative arıdan
 arılardan
definite genitive arının
 arıların
    Possessive forms of arı
nominative
singular plural
mənim (“my”) arım arılarım
sənin (“your”) arın arıların
onun (“his/her/its”) arısı arıları
bizim (“our”) arımız arılarımız
sizin (“your”) arınız arılarınız
onların (“their”) arısı or arıları arıları
accusative
singular plural
mənim (“my”) arımı arılarımı
sənin (“your”) arını arılarını
onun (“his/her/its”) arısını arılarını
bizim (“our”) arımızı arılarımızı
sizin (“your”) arınızı arılarınızı
onların (“their”) arısını or arılarını arılarını
dative
singular plural
mənim (“my”) arıma arılarıma
sənin (“your”) arına arılarına
onun (“his/her/its”) arısına arılarına
bizim (“our”) arımıza arılarımıza
sizin (“your”) arınıza arılarınıza
onların (“their”) arısına or arılarına arılarına
locative
singular plural
mənim (“my”) arımda arılarımda
sənin (“your”) arında arılarında
onun (“his/her/its”) arısında arılarında
bizim (“our”) arımızda arılarımızda
sizin (“your”) arınızda arılarınızda
onların (“their”) arısında or arılarında arılarında
ablative
singular plural
mənim (“my”) arımdan arılarımdan
sənin (“your”) arından arılarından
onun (“his/her/its”) arısından arılarından
bizim (“our”) arımızdan arılarımızdan
sizin (“your”) arınızdan arılarınızdan
onların (“their”) arısından or arılarından arılarından
genitive
singular plural
mənim (“my”) arımın arılarımın
sənin (“your”) arının arılarının
onun (“his/her/its”) arısının arılarının
bizim (“our”) arımızın arılarımızın
sizin (“your”) arınızın arılarınızın
onların (“their”) arısının or arılarının arılarının
Derived terms

References
  1. Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*ārɨ”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8)‎, Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

Etymology 2

From Proto-Turkic *ạrï-. Cognate with Chuvash ирт (irt, “to clean”), Chuvash ырӑ (yră, “good”).

Adjective

arı (comparative daha arı, superlative ən arı) (archaic)

  1. clean
  2. clear; bright
    Synonyms: duru, aydın, parlaq
    aydan arı, sudan duru ― brighter than the moon, clearer than water
  3. pure
    Synonyms: təmiz, saf, xalis, pak

Turkish

Pronunciation
  • IPA(key): /ɑˈɾɯ/
  • Hyphenation: a‧rı
  • Audio(file)

Etymology 1

Inherited from Ottoman Turkish آری (arı), from Proto-Turkic *ārï (“wasp, bee”).[1][2][3]

Noun

arı (definite accusative arıyı, plural arılar)

  1. bee
Declension
Inflection
Nominative arı
Definite accusative arıyı
Singular Plural
Nominative arı arılar
Definite accusative arıyı arıları
Dative arıya arılara
Locative arıda arılarda
Ablative arıdan arılardan
Genitive arının arıların
Possessive forms
Nominative
Singular Plural
1st singular arım arılarım
2nd singular arın arıların
3rd singular arısı arıları
1st plural arımız arılarımız
2nd plural arınız arılarınız
3rd plural arıları arıları
Definite accusative
Singular Plural
1st singular arımı arılarımı
2nd singular arını arılarını
3rd singular arısını arılarını
1st plural arımızı arılarımızı
2nd plural arınızı arılarınızı
3rd plural arılarını arılarını
Dative
Singular Plural
1st singular arıma arılarıma
2nd singular arına arılarına
3rd singular arısına arılarına
1st plural arımıza arılarımıza
2nd plural arınıza arılarınıza
3rd plural arılarına arılarına
Locative
Singular Plural
1st singular arımda arılarımda
2nd singular arında arılarında
3rd singular arısında arılarında
1st plural arımızda arılarımızda
2nd plural arınızda arılarınızda
3rd plural arılarında arılarında
Ablative
Singular Plural
1st singular arımdan arılarımdan
2nd singular arından arılarından
3rd singular arısından arılarından
1st plural arımızdan arılarımızdan
2nd plural arınızdan arılarınızdan
3rd plural arılarından arılarından
Genitive
Singular Plural
1st singular arımın arılarımın
2nd singular arının arılarının
3rd singular arısının arılarının
1st plural arımızın arılarımızın
2nd plural arınızın arılarınızın
3rd plural arılarının arılarının
Derived terms

Etymology 2

Inherited from Ottoman Turkish آری (arı), from Proto-Turkic *ạrïg (“clean, pure”) from *ạrï- (“to be clean, to clean, to purify”) +‎ *-g.[4][5][6] Cognate with Azerbaijani arı, Khakas арығ (arığ), Shor арығ, Tuvan арыг (arıg), Kazakh ару (aru), Kyrgyz аруу (aruu), Southern Altai ару (aru), Uzbek ori', Tuvan арыг (arıg), Yakut ыраас (ıraas).

Adjective

arı

  1. clean, pure
    Synonyms: temiz, pak
Declension
predicative forms of arı
present tense
positive,
declarative		 positive,
interrogative		 negative,
declarative		 negative,
interrogative
ben (I am) arıyım arı mıyım? arı değilim arı değil miyim?
sen (you are) arısın arı mısın? arı değilsin arı değil misin?
o (he/she/it is) arı / arıdır arı mı? arı değil arı değil mi?
biz (we are) arıyız arı mıyız? arı değiliz arı değil miyiz?
siz (you are) arısınız arı mısınız? arı değilsiniz arı değil misiniz?
onlar (they are) arı(lar) arı(lar) mı? arı değil(ler) arı değiller mi?
past tense
positive,
declarative		 positive,
interrogative		 negative,
declarative		 negative,
interrogative
ben (I was) arıydım arı mıydım? arı değildim arı değil miydim?
sen (you were) arıydın arı mıydın? arı değildin arı değil miydin?
o (he/she/it was) arıydı arı mıydı? arı değildi arı değil miydi?
biz (we were) arıydık arı mıydık? arı değildik arı değil miydik?
siz (you were) arıydınız arı mıydınız? arı değildiniz arı değil miydiniz?
onlar (they were) arıydılar arı mıydılar? arı değildi(ler) / değillerdi arı değil miydiler?
indirect past
positive,
declarative		 positive,
interrogative		 negative,
declarative		 negative,
interrogative
ben (I was) arıymışım arı mıymışım? arı değilmişim arı değil miymişim?
sen (you were) arıymışsın arı mıymışsın? arı değilmişsin arı değil miymişsin?
o (he/she/it was) arıymış arı mıymış? arı değilmiş arı değil miymiş?
biz (we were) arıymışız arı mıymışız? arı değilmişiz arı değil miymişiz?
siz (you were) arıymışsınız arı mıymışsınız? arı değilmişsiniz arı değil miymişsiniz?
onlar (they were) arıymışlar arı mıymışlar? arı değilmiş(ler) / değillermiş arı değil miymişler?
conditional
positive,
declarative		 positive,
interrogative		 negative,
declarative		 negative,
interrogative
ben (if I) arıysam arı mıysam? arı değilsem arı değil miysem?
sen (if you) arıysan arı mıysan? arı değilsen arı değil miysen?
o (if he/she/it) arıysa arı mıysa? arı değilse arı değil miyse?
biz (if we) arıysak arı mıysak? arı değilsek arı değil miysek?
siz (if you) arıysanız arı mıysanız? arı değilseniz arı değil miyseniz?
onlar (if they) arıysalar arı mıysalar? arı değilseler / değillerse arı değil miyseler?
Derived terms

References
  1. Clauson, Gerard (1972) “arı:”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 196
  2. Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*ārï”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  3. Nişanyan, Sevan (2002–) “arı¹”, in Nişanyan Sözlük
  4. Clauson, Gerard (1972) “arı:-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 198
  5. Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*ạrɨ-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  6. Nişanyan, Sevan (2002–) “arı²”, in Nişanyan Sözlük

Further reading
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.