ئات

See also: يأت, يأب, یاب, and Appendix:Variations of "at"

Uyghur

Etymology 1
Other scripts
Perso-Arabic ئات
Latin ‍at‍
Cyrillic ат

From Chagatai ات (at), from Proto-Turkic *at. Cognate with Uzbek ot, Kazakh ат (at), Tuvan аът (àt), Yakut ат (at); Turkish at, etc.

Pronunciation
  • IPA(key): /ɑt/

Noun

ئات • (at) (plural ئاتلار (atlar))

  1. (zoology) horse
  2. (chess) knight
Declension

This noun needs an inflection-table template.

Derived terms
Nouns derived from ئات (at) horse
  • ئات ئويۇنى (at oyuni)
  • ئات ئېغىل (at ëghil)
  • ئات باقار (at baqar)
  • ئات بەيگىسى (at beygisi)
  • ئات توپى (at topi)
  • ئات قامچا (at qamcha)
  • ئات قېچىر (at qëchir)
  • ئات كۈچى (at küchi)
  • ئات چاپار (at chapar)
  • ئاتلىق (atliq)
  • چاپارمەن (chaparmen)
Verbs derived from ئات (at) horse
  • ئات سالماق (at salmaq)
  • ئات قويماق (at qoymaq)
  • ئات چاپتۇرماق (at chapturmaq)
  • ئات چاپماق (at chapmaq)
  • ئاتنى سوۋۇتماق (atni sowutmaq)
Proverbs derived from ئات (at) horse
  • ئات ئايلىخانغا، يول سارىخانغا (at aylixan'gha, yol sarixan'gha)
  • ئات ئايلىنىپ ئوقۇرىنى تاپار (at aylinip oqurini tapar)
  • ئات ئورۇق، يول يىراق (at oruq, yol yiraq)
  • ئات تاپقىچە ئىگەر تاپ (at tapqiche iger tap)
  • ئات تەپكەنگە ئات چىدايدۇ (at tepken'ge at chidaydu)
  • ئات كەينىگە مىنگەشمە، مىنگەشكەندىن كېيىن ۋاي دېمە (at keynige min'geshme, min'geshkendin këyin way dëme)
  • ئاتتىن چۈشتۈڭ - ئېتەككە چۈشتۈڭ (attin chüshtüng - ëtekke chüshtüng)
  • ئاتتىن چۈشسىمۇ، ئۈزەڭگىدىن چۈشمەيدۇ (attin chüshsimu, üzenggidin chüshmeydu)
  • ئاتمۇ ئۆلمىسۇن، ھارۋىمۇ سۇنمىسۇن (atmu ölmisun, harwimu sunmisun)
  • ياخشى ئاتقا بىر قامچا، يامان ئاتقا مىڭ قامچا (yaxshi atqa bir qamcha, yaman atqa ming qamcha)
  • ياخشى ئاتقا قامچا كېرەك ئەمەس (yaxshi atqa qamcha kërek emes)
Terms related to the number of ئات (at) horses
Terms related to the age and sex of ئات (at) horses
  • ئايغىر (ayghir)
  • بايتال (baytal)
  • بىيە (biye)
  • تاي (tay)
  • تايچاق (taychaq)
  • دۆنەنچىن (dönenchin)
  • دۆنەنچىنبىيە (dönenchinbiye)
  • غۇنان (ghunan)
  • قۇلان (qulan)
  • ياباغۇ (yabaghu)
Terms related to the color of ئات (at) horse
  • ئاق بوز (aq boz)
  • بوز (boz)
  • سۈر (sür)
  • قارا تورۇق (qara toruq)
  • كۈرەڭ (küreng)
  • چىلان تورۇق (chilan toruq)
Terms related to the action of ئات (at) horse
  • ئاياڭدىماق (ayangdimaq)
  • بۇلاڭلىماق (bulanglimaq)
  • بۈلكۈرمەك (bülkürmek)
  • سوكۇلدىماق (sokuldimaq)
  • كىتىڭلىماق (kitinglimaq)
  • ماڭماق (mangmaq)
  • پايپاڭدىماق (paypangdimaq)
  • چاپتۇرماق (chapturmaq)
  • چاپماق (chapmaq)

See also
Chess pieces in Uyghur · شاھمات ئۇرۇقلىرى (shahmat uruqliri) (layout · text)
♚ ♛ ♜ ♝ ♞ ♟
شاھ (shah) ، پادىشا (padisha) فەرزىن (ferzin) ، گەردە (gerde) رۇخ (rux) ، توپ (top) ، توركا (torka) پىل (pil) ، ئوفىسسىر (ofissir) ئات (at) پىيادە (piyade) ، پىچكا (pichka)

Etymology 2
Other scripts
Perso-Arabic ئات
Latin ‍at‍
Cyrillic ат

From Chagatai [Term?], from Proto-Turkic *āt. Cognate with Uzbek ot, Kazakh ат (at), Tuvan ат (at), Yakut аат (aat); Turkish ad, etc.

Pronunciation
  • IPA(key): /ɑt/

Noun

ئات • (at) (plural ئاتلار (atlar))

  1. a name
    ئېتىڭىز نېمە؟ ― ëti'ngiz nëme? ― what's your name?
  2. title
  3. (grammar) a noun, term
    تۈرداش ئات ― türdash at ― nouns of the same type
Declension

This noun needs an inflection-table template.

Derived terms
Terms derived from ئات (at) name
  • ئات قويماق (at qoymaq)

Verb

ئات • (at)

  1. second-person singular imperative of ئاتماق (atmaq)
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.