Zielonki
wieś
Ilustracja
Fort nr 45 Marszowiec
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

krakowski

Gmina

Zielonki

Wysokość

ok. 224–300 m n.p.m.

Liczba ludności (31.12.2023)

7488 (bez Osiedla Łokietka: 6532)[1]

Strefa numeracyjna

12

Kod pocztowy

32-087[2]

Tablice rejestracyjne

KRA

SIMC

0344389

Położenie na mapie gminy Zielonki
Mapa konturowa gminy Zielonki, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Zielonki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Zielonki”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Zielonki”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Zielonki”
Ziemia50°07′07″N 19°55′15″E/50,118611 19,920833[3]

Zielonki – wieś w południowej Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Zielonki.

Miejscowość jest siedzibą gminy Zielonki, przebiega przez nią droga wojewódzka nr 794.

Integralna część miejscowości: Marszowiec[4].

W Zielonkach, od 1954 roku, ma siedzibę biblioteka publiczna. Od 2009 roku biblioteka jest samodzielną placówką kultury. Posiada trzy filie w Węgrzcach, Przybysławicach i Bibicach.

Położenie

Zielonki położone są w dolinie Prądnika oraz jego lewego dopływu – potoku Garliczka, przy drodze wojewódzkiej nr 794 (Kraków – Skała)[5][uwaga 1]. Obszar ten według regionalizacji fizycznogeograficznej znajduje się na styku dwóch mezoregionów – północna i środkowa część miejscowości leży na Wyżynie Olkuskiej (341.32), należącej do makroregionu Wyżyna Krakowsko-Częstochowska (341.3), a część południowa na obszarze Pomostu Krakowskiego (512.33), należącego do makroregionu Brama Krakowska (512.3)[6][uwaga 2].

Wieś, z wyjątkiem jej części południowej i południowo-zachodniej[uwaga 3], znajduje się ponadto na terenie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie[uwaga 4] lub w otulinie tegoż parku[uwaga 5][7].

Pod względem administracyjnym miejscowość Zielonki zlokalizowana jest w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w południowo-zachodniej części gminy Zielonki, około 6 km w linii prostej na północ od centrum Krakowa. Graniczy z następującymi jednostkami[5][8]:

Biorąc pod uwagę powierzchnię wynoszącą 613,93 ha[9] Zielonki są drugą (po Bibicach) największą miejscowością gminy Zielonki, obejmującą 12,64% jej powierzchni[5][8][uwaga 6].

Najwyżej położony obszar wsi znajduje się przy granicy z Bibicami, na terenie fortu Zielonki, na wysokości około 300 m n.p.m., a położony najniżej na krańcu południowo-wschodnim, przy granicy z Krakowem, w pobliżu doliny Prądnika, na wysokości około 224 m n.p.m.[5][8]

Pod względem historycznym, w drugiej połowie XVI wieku, wieś położona była w powiecie proszowickim województwa krakowskiego[10] i należała do wielkorządów krakowskich (wieś królewska)[11].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Demografia

Liczba mieszkańców Zielonek w ciągu ostatnich dwudziestu lat podwoiła się, przekraczając poziom 7 tys. osób w roku 2021.

Źródła danych oraz rodzaje (nazwy) i terminy spisów, jeśli dostępne:

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[16].

Transport

Do Zielonek kursuje 6 linii autobusowych (w tym jedna nocna), należących do Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Krakowie.

Osoby związane z Zielonkami

Uwagi

  1. ↑ Garliczka wpada do Prądnika (Białuchy) w pobliżu centrum miejscowości.
  2. ↑ Granica między regionami na obszarze Zielonek przebiega w pobliżu budowanej obecnie Północnej obwodnicy Krakowa.
  3. ↑ Obszar położony na południe od ul. Długopolskiej.
  4. ↑ Obszar położony na północ od linii ulic: ks. Adama Zięby – Krakowskie Przedmieście – Galicyjska.
  5. ↑ Obszar położony pomiędzy ul. Długopolską, a linią ulic: ks. Adama Zięby – Krakowskie Przedmieście – Galicyjska.
  6. ↑ Miejscowość Zielonki obejmuje dwa sołectwa: Zielonki i Osiedle Łokietka.

Przypisy

  1. 1 2 Strona gminy Zielonki – Ludność. [dostęp 2024-01-23].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1635 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161443
  4. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  5. 1 2 3 4 Wydawnictwo COMPASS: Mapa turystyczna gminy Zielonki. [dostęp 2021-12-05].
  6. ↑ Zielonki na mapie Geoserwisu GDOŚ >> Warstwa: Mezoregiony fizycznogeograficzne. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska. [dostęp 2021-12-05].
  7. ↑ Zielonki na mapie Geoserwisu GDOŚ >> Warstwa: Formy ochrony przyrody. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska. [dostęp 2021-12-05].
  8. 1 2 3 Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2021-12-05].
  9. ↑ Strona gminy Zielonki: struktura powierzchni wg sołectw. [dostęp 2021-12-05].
  10. ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2008, k. 1.
  11. ↑ Franciszek Leśniak, Wielkorządcy krakowscy XVI-XVIII wieku, Kraków 1996, s. 18-19.
  12. 1 2 Wyżga 2009 ↓, s. 79.
  13. 1 2 Wyżga 2009 ↓, s. 135.
  14. 1 2 GUS Bank Danych Lokalnych - dane dla jednostek terytorialnych. [dostęp 2021-07-08].
  15. ↑ BIP gminy Zielonki - informacje o jednostkach pomocniczych. [dostęp 2021-07-07].
  16. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-03].

Bibliografia

  • Mateusz Wyżga: W tej pięknej ziemi. Gmina Zielonki od średniowiecza do czasów współczesnych. Zielonki: Urząd Gminy Zielonki, Wydawnictwo Attyka, 2009. ISBN 978-83-926248-7-5.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.