Wacłau Łastouski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 listopada 1883
Koleśniki k. Dzisny, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

23 stycznia 1938
Saratów, ZSRR

Premier Białoruskiej Republiki Ludowej na uchodźstwie
Okres

od 1919
do 1923

Poprzednik

Anton Łuckiewicz

Następca

Alaksandr Cwikiewicz

podpis

Wacłau Łastouski (biał. Вацлаў Юстынавіч Ластоўскі; Vacłaŭ Justynavič Łastoŭski; pseud. Власт, Юры Верашчака, Ласт, В.Ласт., Уласт; Арцём Музыка, Пагашчанін, Сваяк, Ю.Сулімірскі, Veritatis, Miles, Peregrinus, В.В…, В-…, В.Л., В.Л-скі; В-т; Л.; Ю.В.; ur. 27 października?/8 listopada 1883 w Koleśnikach koło Dzisny, zm. 23 stycznia 1938 w Saratowie) – białoruski publicysta i polityk, filolog, literaturoznawca, historyk, premier rządu Białoruskiej Republiki Ludowej w latach 1919–1923.

Życiorys

W 1902 wstąpił do PPS na Litwie, w międzyczasie studiował na Uniwersytecie Petersburskim (1904–1905), następnie znalazł się w Rydze, gdzie współpracował z lokalnymi działaczami białoruskimi. Od 1906 do 1908 członek Białoruskiej Socjalistycznej Hramady. Po przeprowadzce do Wilna objął funkcję sekretarza redakcji „Naszej Niwy”, później redagował czasopismo „Homan„ (1916–1917).

W czasie I wojny światowej przebywał w Wilnie, gdzie stanął na czele Białoruskiego Towarzystwa Wydawniczego oraz kierował Księgarnią Białoruską.

W marcu 1918 wszedł w skład Rady Białoruskiej Republiki Ludowej, w listopadzie tego roku został członkiem Taryby. Od grudnia 1919 kierował pracami rządu BRL w Mińsku. 17 grudnia 1919 aresztowany przez Polaków, wypuszczony po dwóch miesiącach – wyjechał do Rygi, później do Kowna, gdzie stał na czele emigracyjnego rządu do marca 1923[1][2].

Organizował antypolską partyzantkę na Białorusi. Od 1923 do 1927 wydawał w Kownie, a później Pradze czasopismo „Krywicz”. Po przewrocie Smetony w grudniu 1926 wyjechał na terytorium BSRR, gdzie pracował jako dyrektor Państwowego Muzeum Białoruskiego w Mińsku oraz dziekan katedry etnografii przy Inbelkulcie. W 1928 przyjęty na członka Akademii Nauk Białoruskiej SRR.

21 lipca 1930 aresztowany przez OGPU, oskarżony o stworzenie nacjonalistycznej organizacji Związek Wyzwolenia Białorusi (mistyfikacja OGPU), wyrokiem Kolegium OGPU z 10 kwietnia 1931 pozbawiony funkcji członka Akademii oraz zesłany na pięć lat do Saratowa z art. 58 sowieckiego kodeksu karnego[3]. W czasie "wielkiego terroru" 20 sierpnia 1937 aresztowany przez NKWD. 23 stycznia 1938 skazany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR na karę śmierci, rozstrzelany tego samego dnia. Pochowany w Saratowie w nieznanym miejscu. Zrehabilitowany 10 czerwca 1988 przez Sąd Najwyższy BSRR, częściowo już 16 września 1958 (z wyroku z 1938)[4].

Żoną Łastowskiego była Maria z Iwanowskich Łastowska (1872–1957), litewska pisarka, pisząca razem z Zofią Przybylewską pod pseudonimem „Lazdynų Pelėda„ (pol. „Sowa z leszczyniaka”).

Twórczość

  • „Кароткая гісторыя Беларусі” [w oryginale: "Кароткая гісторыя Беларусі. З 40 рысункамі"], Wilno 1910
  • „Што трэба ведаць кожнаму беларусу?”, Mińsk 1918
  • „Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік”, Kowno 1924
  • „Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі: (Спроба паясніцельнай кнігапісі ад канца Х да пачатку ХІХ стагоддзя)”, Kowno 1926
  • „Творы”, Monachium 1956

Przypisy

  1. ↑ KB-Admin, Ластоўскі Вацлаў Юстынавіч [online], Ластоўскі Вацлаў Юстынавіч [dostęp 2022-11-23] (biał.).
  2. ↑ Wojciech Roszkowski, Jan Kofman, Jan Kofman, Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century, s. 558 [online], Routledge & CRC Press [dostęp 2022-11-23] (ang.).
  3. ↑ Art. 58-4, 7, 10, 11. („udzielanie pomocy międzynarodowej burżuazji”, „działanie na szkodę przemysłu, transportu, handlu, obiegu pieniężnego i spółdzielczości”, „działalność propagandowa wymierzona przeciwko ZSRR” w formie zorganizowanej). Жертвы политического террора в СССР Ластовский Вацлав Устинович
  4. ↑ Жертвы политического террора в СССР – Ластовский Вацлав Устинович

Literatura, linki

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.