Terapia kwiatowa Bacha – alternatywna metoda pseudoterapeutyczna, opracowana przez Edwarda Bacha, oparta na podawaniu rozcieńczonych preparatów bazujących na brandy i wodnych maceratach płatków kwiatowych^[1]. Badania naukowe nie potwierdziły żadnego działania kwiatowych preparatów Bacha (leczniczego, uzależniającego), a wyniki terapii były równe efektowi placebo^[2]. Preparaty zostały opracowane i opisane przez Bacha w latach 1928–1935, opis zawierał preparaty przygotowane z użyciem kwiatów 38 różnych roślin.

W swoich pierwszych preparatach Bach używał kropel rosy, którą zbierał z płatków kwiatów po czym mieszał je w proporcji 50:50 z brandy, co nazywał "nalewką macierzystą" lub "esencją"^[3]. Bach twierdził, że zebrana Rosa zawiera "wibracje kwiatowe" czyli zachowują właściwości lecznicze rośliny, mimo że żadne związki chemiczne nie przechodzą do kropel rosy^[4].

Mimo że badania naukowe nie potwierdziły żadnego działania preparatów, to według zwolenników esencje kwiatowe uleczają negatywne emocje i pomagają pokonać stres^[5].

Esencje kwiatowe a homeopatia

Terapia kwiatowa Bacha wykazuje pewne podobieństwa do homeopatii, jednak nie jest homeopatyczną metodą leczenia – nie spełnia dwóch podstawowych warunków: przygotowywania medykamentów według potencjowania, ani wymogu doboru leków na zasadzie podobieństwa (Similia similibus curentur). Testy chemiczne wykazują w preparatach Bacha jedynie obecność wody i brandy, używanej jako środek konserwujący^[6].

Sposoby przygotowywania

Edward Bach opracował dwie metody sporządzania preparatów: metodę na zimno i metodę na ciepło. Obie zostały uznane za odpowiednie do sporządzania preparatów homeopatycznych^[6]. Do wykonywania preparatów pseudoterapeutycznych Bach wykorzystywał wyłącznie rosnące na naturalnych stanowiskach^[1].

Metoda z wykorzystaniem maceracji na zimno^[6]

Jest stosowana w przypadku roślin kwitnących późną wiosną i latem, gdy występuje efekt rosy. Kwiaty są zbierane w słoneczny dzień wczesnym rankiem. Na miejscu z zaroszonych kwiatów sporządzana jest nalewka macierzysta. Poprzez moczenie w czasie od 30 minut do 3 godzin kwiatów w wodzie, po czym kwiaty usuwa się przez filtrowanie i dodaje brandy w objętości równej objętości wody (powstały preparat zawiera ok. 20% czystego alkoholu). Ten preparat Bach nazwał esencją kwiatową.

Metoda z wykorzystaniem maceracji na gorąco^[6]

Jest stosowana w przypadku kwiatów drzew, krzewów i roślin, które kwitną w okresie w którym nie ma rosy, np. na początku roku. Zebrane kwiaty zalewa się wodą a następnie gotuje przez 30 minut, po czym pozostawia do ostygnięcia. Następnie kwiaty usuwa się przez filtrowanie i dodaje brandy w objętości równej objętości wody, otrzymując esencję kwiatową.

W handlu dostępne były również dalsze rozcieńczenia z użyciem brandy (stosunek esencji kwiatowej do brandy 1: 5000). Tego typu preparaty były popularne ze względu na cenę - jako preparat uznawany dawniej za leczniczy nie był objęty podatkiem akcyzowym i był tańszy niż brandy bez śladowego dodatku esencji kwiatowej. Preparat ten, będący właściwie czystą brandy, był zalecany jako odprężający dodatek do popołudniowej herbaty. Podobny mechanizm (brak podatków), upowszechnił wcześniej laudanum^[7].

38 esencji kwiatowych Bacha

Buteleczki z esencjami kwiatowymi Bacha do użytku wewnętrznego

38 esencji Bacha koresponduje z 38 negatywnymi stanami emocjonalnymi^[1]. Bach wierzył w ich holistyczną moc leczenia negatywnych emocji w przypadku dowolnej choroby^[1], lecz obecnie esencje kwiatowe Bacha są stosowane w przypadku problemów psychologicznych, bólu i stresu^[1].

Nie zawierają znaczących farmakologicznie pozostałości kwiatów, które zostały użyte do ich wyprodukowania^[1]. Ich działanie Bach tłumaczył wpływem esencji kwiatowych na siłę życiową człowieka poprzez „wibracje”, które kwiaty przekazały do nalewki^[1]. Te kwiatowe „wibracje” miałyby oddziaływać na subtelny poziom energetyczny pacjenta i w ten sposób przywracać zaburzoną równowagę oraz likwidować utarte schematy zachowania^[1]. Wyleczenie zdaniem Bacha następowało poprzez złagodzenie negatywnych uczuć i uwolnienie pacjenta od ukrytych problemów emocjonalnych i psychologicznych^[1].

Esencje mogą być bezpiecznie łączone z innymi lekami^[1]. Są uważane za najprawdopodobniej bezpieczne^[1] i są dozwolone do stosowania przez dzieci, kobiety w ciąży i osoby w podeszłym wieku^[1]. Ze względu na to, że zawierają alkohol są przeciwwskazane w przypadku byłych alkoholików^[1]. Czasami na początku terapii może nastąpić pogorszenie stanu zdrowia, mające postać nasilenia dotychczasowych objawów chorobowych, zanim dojdzie do poprawy stanu zdrowia^[1].

Esencje kwiatowe są dobierane indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie siedmiu psychologicznych przyczyn chorób, które wyróżnił Bach: strach, niepewność, niewystarczające okazywanie zainteresowania swoją aktualną sytuacją, samotność, podatność na wpływy i sugestie innych osób, przygnębienie lub rozpacz, zamartwianie się o dobro i bezpieczeństwo bliskich^[1].

Leczenie trwa z reguły kilka tygodni do kilku miesięcy^[1]. Medykamenty Bacha są dostępne w wielu krajach bez recepty^[1].

Ocena skuteczności

Przegląd wyników różnych badań dotyczących skuteczności leczenia esencjami kwiatowymi Bacha nie potwierdził ich efektywności i nie wykazał różnic pomiędzy kwiatowymi lekami Bacha a placebo w przypadku takich dolegliwości jak: lęk przedegzaminacyjny, depresja albo ADHD^[8][1].

Lista kwiatowych esencji Bacha

Lista 38 roślin, które Edward Bach wybrał do sporządzania esencji kwiatowych i stosował w leczeniu^[1][9], w kolejności alfabetycznej według nazw angielskich stosowanych na opakowaniach:

Ponadto Bach osobiście ustalił skład pięcioskładnikowego medykamentu, tzw. Rescue Remedy, nazywanego także Five Flower Remedy^[1]. Jest to „medykament ratunkowy” polecany w różnych sytuacjach nagłego lęku lub nagłej dolegliwości^[1], a także profilaktycznie w sytuacjach, które mogą okazać się stresujące^[1]. W jego skład wchodzi mieszanina pięciu esencji kwiatowych: star of Bethlehem, rock rose, impatiens, cherry plum i clematis^[1].

Przypisy