Strofa czternastowersowa – forma stroficzna składająca się z czternastu linijek, połączonych różnymi układami rymów.

Strofy czternastowersowe występują w poezji europejskiej rzadko, podobnie jak wszystkie formy dłuższe od decymy.

Najbardziej znaną strofą czternastowersową jest strofa onieginowska, rymowana ababccddeffegg^[1].

Мы все учились понемногу,

Чему-нибудь и как-нибудь;

Так воспитаньем, слава Богу,

У нас немудрено блеснуть.

Онегин был, по мненью многих

(Судей решительных и строгих),

Ученый малый, но педант.

Имел он счастливый талант

Без принужденья в разговоре

Коснуться до всего слегка,

С ученым видом знатока

Хранить молчанье в важном споре

И возбуждать улыбку дам

Огнем нежданных эпиграмм.

(Евгений Онегин)

Czeski poeta Vladimír Holan zastosował strofę czternastowersową w poemacie epickim Cesta mraku^[2]. Strofa Holana, pisana czterostopowym jambem nawiązuje do strofy onieginowskiej, choć rymuje się w inny sposób.

Strofę czternastowersową wykorzystał w jednej ze swoich kancon Francesco Petrarca.

Ne la stagion che ’l ciel rapido inchina

verso occidente, et che ’l dí nostro vola

a gente che di là forse l’aspetta,

veggendosi in lontan paese sola,

la stancha vecchiarella pellegrina

raddoppia i passi, et piú et piú s’affretta;

et poi cosí soletta

al fin di sua giornata

talora è consolata

d’alcun breve riposo, ov’ella oblia

la noia e ’l mal de la passata via.

Ma, lasso, ogni dolor che ’l dí m’adduce

cresce qualor s’invia

per partirsi da noi l’eterna luce.

Natomiast Guido Cavalcanti zastosował strofę czternastowersową w swojej pieśni Io non pensava che lo cor giammai:

Io non pensava che lo cor giammai

avesse di sospir’ tormento tanto,

che dell’anima mia nascesse pianto

mostrando per lo viso agli occhi morte.

Non sentìo pace né riposo alquanto

poscia ch’Amore e madonna trovai,

lo qual mi disse: «Tu non camperai,

ché troppo è lo valor di costei forte».

La mia virtù si partìo sconsolata

poi che lassò lo core

a la battaglia ove madonna è stata:

la qual degli occhi suoi venne a ferire

in tal guisa, ch’Amore

ruppe tutti miei spiriti a fuggire.

Cavalcanti użył stancy czternastolinijkowej również w jednym ze swoich najsławniejszych utworów, kanconie Donna me prega.

Przypisy