Schronisko Wysokie w Żytniej Skale
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Bębło, Żytnia Skała

Właściciel

Skarb Państwa

Długość

16,5 m

Głębokość

1 m

Deniwelacja

4,50

Wysokość otworów

445 m n.p.m.

Ekspozycja otworów

ku NE (2)

Data odkrycia

znane od dawna

Kod

J.Olk.I-04.97

Położenie na mapie gminy Wielka Wieś
Mapa konturowa gminy Wielka Wieś, u góry znajduje się punkt z opisem „Schronisko Wysokie w Żytniej Skale”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Schronisko Wysokie w Żytniej Skale”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Schronisko Wysokie w Żytniej Skale”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Schronisko Wysokie w Żytniej Skale”
Ziemia50°11′10″N 19°48′05″E/50,186111 19,801389
Strona internetowa

Schronisko Wysokie w Żytniej Skale, Jaskinia Wysoka w Żytniej Skale – schronisko w Żytniej Skale we wsi Bębło w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś[1]. Jest to obszar na Wyżynie Olkuskiej w obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2].

Opis schroniska

Schronisko znajduje się w północno-zachodniej ścianie Skały Żytniej, jego duży otwór wejściowy ma ekspozycję północno-wschodnią. W Skale Żytniej jest jedna jaskinia i 6 schronisk, ale Schronisko Wysokie jest łatwo rozpoznawalne, gdyż ma wysoki otwór, częściowo zawalony wielkim głazem. Za nim znajduje się duża komora, a w jej prawej ścianie jest otwór krótkiego korytarzyka[1]. Kazimierz Kowalski w 1951 r. podaje, że był on zamulony[3]. Grotołazi jednak przekopali go dostając się do drugiego otworu. W stropie dużej komory są kotły wirowe i 5,5 metrowej wysokości komin. Pokryte czarnym nalotem ślady przepływu wody występują także na ścianach schroniska. Brak nacieków jaskiniowych[1].

Schronisko powstało na pionowej szczelinie skalnej w skalistych wapieniach z okresu jury późnej. Szczelina ta została rozmyta w wyniku procesów krasowych. Na jego lepiej oświetlonych skałach rozwijają się glony, porosty i mchy[1]. Namulisko jest próchniczno-gliniaste[1]. K. Kowalski w 1951 r. pisze, że nie było rozkopywane[3].

Historia badań i dokumentacji

Schronisko znane było od dawna. Po raz pierwszy w piśmiennictwie wymienia go S.J. Czarnowski w 1899 r. Krótki opis i plan schroniska podaje K. Kowalski w 1951 r[3]. W 1967 r. archeolodzy przeprowadzili badania osadów w schroniskach i jaskini Skały Żytniej. Znaleźli szczątki plejstoceńskich zwierząt i niewielką ilość krzemiennych narzędzi z górnego paleolitu. Schroniska te były więc zamieszkiwane przez ludzi w okresie paleolitu, ale także później – znaleziono bowiem fragmenty ceramiki tzw. lendzielskiej i promienistej, pochodzące z wczesnego średniowiecza[4]. W 1982 r. interdyscyplinarne badania osadów w schroniskach Skały Żytniej prowadziła T. Madeyska[1].

Jaskinie i schroniska Skały Żytniej

W Skale Żytniej znajduje się blisko siebie 6 schronisk i dwie jaskinie:

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 Adam Polonius, Schronisko Wysokie w Żytniej Skale, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-04-14].
  2. ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
  3. 1 2 3 K. Kowalski, Jaskinie Polski, tom. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951.
  4. ↑ Józef Partyka, Ojcowski Park Narodowy: przewodnik turystyczny, Warszawa: Sport i Turystyka Muza SA, 2006, ISBN 83-7319-963-2.
  5. ↑ Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2018-09-29].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.