Rośliniarki

Rośliniarki
	Symphyta
	Gerstäcker, 1867
	; Tenthredo mesomela z rodziny pilarzowatych
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Infragromada	nowoskrzydłe
Nadrząd	Holometabola
Rząd	błonkoskrzydłe
Podrząd	rośliniarki

Rośliniarki (Symphyta) – podrząd owadów z rzędu błonkoskrzydłych.

Na świecie stwierdzono ponad 8850 gatunków zaliczanych do rośliniarek, zgrupowanych w ponad 800 rodzajów^[1]. Jest to najstarsza ewolucyjnie gałąź błonkówek^[2].

Opis

Owady dorosłe wyróżniają się od innych błonkówek odwłokiem połączonym sztywno i szeroko (bez przewężenia) z tułowiem, piłkowanym pokładełkiem samic oraz bardziej kompletnym użyłkowaniem skrzydeł^[3].

Larwy rośliniarek przypominają gąsienice motyli, różniąc się jednak od nich m.in.: wyraźnie członowanymi obiema parami głaszczków, tylko jedną parą przyoczek bocznych oraz obecnością co najmniej 6 par posuwek na odwłoku (u form minujących posuwki mogą jednak nie występować)^[3].

Biologia i ekologia

Larwy większości gatunków są fitofagami, często żerującymi na liściach. W lasach półkuli północnej są drugą najliczniejszą grupą foliofagów po motylach. Jedyną rodziną, w której larwy są parazytoidami, są wnikowate^[3].

Samice wykonują nacięcia piłkowanym pokładełkiem w tkance roślin żywicielskich i do nich składają jaja. Z niezapłodnionych jaj wylęgają się samce, a z zapłodnionych samice. W większości przypadków larwy samców przechodzą 5, a larwy samic 6 stadiów rozwojowych. W pełni wyrośnięte larwy zwykle zakopują się w glebie lub ściółce, gdzie przechodzą stadium przedpoczwarki i poczwarki^[3].

Systematyka

Podrząd rośliniarek dzielony jest na nadrodziny i rodziny^[1]:
obeliskiem (†) oznaczono rodziny wymarłe

Anaxyleoidea
- Anaxyelidae
Cephoidea - ździeblarzowce
- Cephidae – ździeblarzowate
- †Sepulcidae – sepulkowate
†Karatavitoidea
- Karatavitidae
Orussoidea – wnikowce
- Orussidae – wnikowate^[4]
- †Paroryssidae
Pamphilioidea – osnujowce
- Megalodontesidae – szarżnikowate^[5]
- Pamphiliidae – niesnujowate
- †Xyelydidae
Siricoidea – trzpiennikowce
- †Daohugoidae
- †Praesiricidae
- †Protosiricidae
- †Pseudosiricidae
- †Sinosiricidae
- Siricidae – trzpiennikowate
- Xiphydriidae – buczowate^[4]
Tenthredinoidea – pilarzowe
- Argidae - obnażaczowate
- Blasticotomidae - wietlicznikowate
- Cimbicidae – bryzgunowate
- Diprionidae - borecznikowate
- †Electrotomidae
- Pergidae
- Tenthredinidae – pilarzowate
- †Xyelotomidae
Xyeloidea – okrzeszowce
- Xyelidae – okrzeszowate^[5]

Przypisy

1 2 Stephan M. Blank, Eckhard K. Groll, Andrew D. Liston, Andreas Taeger: ECatSym: Electronic World Catalog of Symphyta. [dostęp 2023-06-26]. (ang.).
↑ About sawflies [online], ITP [dostęp 2023-04-30] (ang.).
1 2 3 4 Christopher Asaro: Sawflies (Hymenoptera: Symphyta). W: Encyclopedia of Entomology. John L. Capinera (red.). Wyd. 2. Springer, 2008, s. 3250-3252. ISBN 978-1-4020-6242-1.
1 2 Wiesław Piotrowski, Henryk Szołtys. Rośliniarki (Hymenoptera: Syrnphyta) w zbiorach Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Część 1: rodziny Xyeloidae, Pamphiliidae, Megalontesidae, Xiphydriidae, Siricidae, Cephidae, Orussidae. „Acta entomologica sitesia”. 14-15, s. 45-54, 2007. ISSN 1230-7777. (pol.).
1 2 WIESŁAW PIOTROWSKI, ROBERT ROZWAŁKA, DANUTA SOŁTYK. Dane o występowaniu przedstawicieli rodzin okrzeszowatych Xyelidae, niesnujowatych Pamphiliidae i szarżnikowatych Megalodontesidae (Hymenoptera: Symphyta) w Polsce. „Wiadomości Entomologiczne”. 25 (2), s. 89-96, 2006. Poznań. ISSN 0138-0737.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[ECat-1] 1 2 Stephan M. Blank, Eckhard K. Groll, Andrew D. Liston, Andreas Taeger: ECatSym: Electronic World Catalog of Symphyta. [dostęp 2023-06-26]. (ang.).

[2] About sawflies [online], ITP [dostęp 2023-04-30] (ang.).

[Asaro-3] 1 2 3 4 Christopher Asaro: Sawflies (Hymenoptera: Symphyta). W: Encyclopedia of Entomology. John L. Capinera (red.). Wyd. 2. Springer, 2008, s. 3250-3252. ISBN 978-1-4020-6242-1.

[Piotrowski_acta"-4] 1 2 Wiesław Piotrowski, Henryk Szołtys. Rośliniarki (Hymenoptera: Syrnphyta) w zbiorach Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Część 1: rodziny Xyeloidae, Pamphiliidae, Megalontesidae, Xiphydriidae, Siricidae, Cephidae, Orussidae. „Acta entomologica sitesia”. 14-15, s. 45-54, 2007. ISSN 1230-7777. (pol.).

[Piotrowski-5] 1 2 WIESŁAW PIOTROWSKI, ROBERT ROZWAŁKA, DANUTA SOŁTYK. Dane o występowaniu przedstawicieli rodzin okrzeszowatych Xyelidae, niesnujowatych Pamphiliidae i szarżnikowatych Megalodontesidae (Hymenoptera: Symphyta) w Polsce. „Wiadomości Entomologiczne”. 25 (2), s. 89-96, 2006. Poznań. ISSN 0138-0737.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]