Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
mleczaj zmienny |
Nazwa systematyczna | |
Lactarius semisanguifluus R. Heim & Leclair Revue Mycol., Paris 15: 79 (1950) |
Mleczaj zmienny (Lactarius semisanguifluus R. Heim & Leclair) – gatunek jadalnego grzyba z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwa polska według Aliny Skirgiełło[2].
Morfologia
Młody – płaski, z czasem staje się coraz bardziej wklęsły, z podwiniętym brzegiem. Do 10 cm średnicy[3]. Powierzchnia gładka lub delikatnie szorstka, o barwie od różowopomarańczowej do brudnopomarańczowej z dominującym zielonym odcieniem. Na brzegu kapelusza wyraźne zielone pręgi[2].
Jasne, pomarańczowożółte do ochrowych, po uciśnięciu wydzielają się winoczerwone plamy[3].
Wysokość 3–7 cm, grubość 1–2 cm, walcowaty, ku podstawie nieco zwężony, jędrny, początkowo pełny, w starszych owocnikach pusty w środku. Powierzchnia gładka z jamkami, o barwie podobnej, jak kapelusz, ale bardziej szaroliliowej. Po uszkodzeniu wydziela pomarańczowe mleczko, wkrótce przebarwiające się na fioletowo[2].
Białawy, zaraz po przekrajaniu pokrywa się żółtopomarańczowym mleczkiem, które po około 10 minutach staje się winnokarminowe, a po 30 minutach czerwonopurpurowe, jeszcze później zielone. Początkowo ma łagodny smak, jednak za chwilę piekący i nieznacznie gorzki. Zapach przyjemny[2].
- Cehy mikroskopijne;
Zarodniki szerokoowalne o rozmiarach 8–9,5 × 6,5–7,5 μm, o powierzchni pokrytej niskimi brodawkami połączonymi niepełną siateczką cienkich łączników. Podstawki o rozmiarach 35–45 × 9 μm. Występują niezupełnie symetryczne cheilocystydy o rozmiarach 24–32 × 4–5 μm[2].
Występowanie
Wyłącznie na trawiastej i wilgotnej ziemi pod sosnami, na glebach wapiennych, rzadziej bazaltowych. W Polsce znaleziony został przez Stanisława Domańskiego w Parku Młocińskim[2].
Gatunki podobne
Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się następujące gatunki:
- mleczaj świerkowy (Lactarius deterrimus), występujący wyłącznie pod świerkami, o mleczku po ok. 30 min. przebarwiającym się czerwonofioletowo;
- mleczaj jodłowy (Lactarius salmonicolor), występujący pod jodłami i jedlicami. Nigdy nie zielenieje po uszkodzeniu;
- mleczaj rydz (Lactarius deliciosus), o mleczku pomarańczowym i długo nie zmieniającym barwy;
- mleczaj czerwieniejący (Lactarius sanguifluus), o mleczku winnoczerwonym i podobnie lekko zabarwionymi blaszkami;
- mleczaj modrzewiowy (Lactarius porninsis), występujący wyłącznie pod modrzewiami, o białym mleczku.
Przez grzybiarzy gatunki te zazwyczaj są nierozróżniane; rozróżnienie ich tylko na podstawie wyglądu jest bardzo trudne, a czasami niemożliwe. Należy brać pod uwagę jeszcze inne cechy; miejsce występowania, kolor mleczka i zmianę koloru miąższu po uszkodzeniu. Z punktu widzenia grzybiarzy rozróżnienie gatunków nie jest bardzo istotne; gatunki te są bowiem jadalne, chociaż dość znacznie różnią się smakiem[4]. Jedynie mleczaj modrzewiowy jest lekko trujący[5]. Najbardziej charakterystycznymi cechami mleczaja rydza są: występowanie pod sosnami, wyraźne prążkowanie kapelusza i zieleniejące mleczko i miąższ po uszkodzeniu[4].
Przypisy
- 1 2 Index Fungorum. [dostęp 2013-09-]. (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
- 1 2 Edmund Garnweidner, Hertha Garnweidner, Alicja Borowska, Alina Skirgiełło: Grzyby : przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej. Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 162. ISBN 83-7319-976-4.
- 1 2 Andreas Gminder: Atlas grzybów jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.