Miękusz szafranowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

korownicowate

Rodzaj

Hapalopilus

Gatunek

miękusz szafranowy

Nazwa systematyczna
Hapalopilus croceus (Pers.) Donk
Meded. Bot. Mus. Herb. Rijks Univ. Utrecht 9: 172 (1933)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]

Miękusz szafranowy (Hapalopilus croceus (Pers.) Donk) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hapalopilus, Phanerochaetaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[2].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1796 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Boletus croceus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1933 r. Marinus Anton Donk, przenosząc go do rodzaju Hapalopilus[2].

Synonimy nazwy naukowej[3]:

  • Aurantiporus croceus (Pers.) Murrill 1920
  • Boletus croceus Pers. 1796
  • Inonotus croceus (Pers.) P. Karst. 1882
  • Ochroporus croceus (Pers.) J. Schröt. 1888
  • Phaeolus croceus (Pers.) Pat. 1900
  • Polyporus croceus (Pers.) Fr. 1815
  • Polystictus croceus (Pers.) Bigeard & H. Guill. 1913
  • Tyromyces croceus (Pers.) J. Lowe 1975

Nazwę polską podał Stanisław Domański w 1967 r.[4]

Morfologia

Owocnik

Półkolisty, bokiem przyrośnięty do podłoża, rozpostarto odgięty lub poduszkowaty. Na powierzchni delikatnie aksamitny, później nagi i pomarszczony. Czerwonopomarańczowy z brązowawym odcieniem u nasady. Szeroki na 5–10 cm, gruby na 1–4 cm[5].

Rurki

Barwy miąższu. Pory jaskrawopomarańczowe, początkowo koliste, później nieregularnego kształtu[5].

Miąższ

Włóknisty, elastyczny, gąbczasty, przesycony wodą. Barwa kremowopomarańczowa do karminowej. Po wyschnięciu twardy, kremowobrązowy[5].

Zarodniki

Gładkie, bezbarwne, elipsoidalne. Wysyp zarodników: jasnosłomkowy[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Środkowej, Europie i Azji[6]. W Polsce jest rzadki. W piśmiennictwie naukowym do 2020 r. podano 22 jego pewne stanowiska[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[8]. W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest zaliczony do kategorii gatunków wymierających (E). Jego przetrwanie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą istnieć czynniki zagrożenia[9]. W latach 1995–2004 podlegał ochronie częściowej, a od roku 2004 – ochronnie ścisłej[7].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny lub pasożytniczy. Występuje w starych lasach liściastych, w zabytkowych parkach, na drzewach będących pomnikami przyrody. Rośnie na martwych lub żywych, starych i osłabionych pniach dębów, czasami także na niewielkich ich kawałkach. Dużo rzadziej spotykany jest na robiniach i kasztanie jadalnym. Powoduje białą zgniliznę drewna[7].

Gatunki podobne

  • pomarańczowiec błyszczący (Pycnoporellus fulgens), rosnący na drzewach iglastych
  • miękusz rabarbarowy (Hapalopilus nidulans), który ma owocniki barwy ochrowej, rośnie na drewnie różnych drzew, a jego miąższ pod wpływem zasad przebarwia się na kolor intensywnie fiołkowy[5].

Przypisy

  1. ↑ Hapalopilus croceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  2. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-19].
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-12-16].
  4. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  5. 1 2 3 4 5 Czesław Narkiewicz, Grzyby chronione Dolnego Śląska, Jelenia Góra: Wydawnictwo Muzeum Przyrodniczego, 2005, ISBN 83-89863-20-0.
  6. ↑ Mapa występowania miękusza szafranowego na świecie [online] [dostęp 2021-11-22].
  7. 1 2 3 Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  8. ↑ Aktualne stanowiska miękusza szafranowego w Polsce [online] [dostęp 2021-11-22].
  9. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.