Lophodermium conigenum (Brunaud) Hilitzer – gatunek grzybów z rodziny łuszczeńcowatych (Rhytismataceae)^[1]. Jeden z patogenów wywołujących chorobę sosny (Pinus) o nazwie wiosenna osutka sosny^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lophodermium, Rhytismataceae, Rhytismatales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1888 r. Paul Brunaud nadając mu nazwę Lophodermium pinastri f. conigenum^[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Alfred C. Hilitzer w 1929 r.^[1]

Synonimy:

• Leptostroma pinastri var. cembrae Bubák & Kabát 1915
• Leptostroma pinorum Sacc. 1882
• Leptostroma pinorum var. cembrae (Bubák & Kabát) Minter 1980
• Leptostroma pinorum var. graupianum Minter 1981
• Lophodermina conigena (Brunaud) Tehon 1935
• Lophodermium pinastri f. conigenum Brunaud 1888^[3].

Morfologia

Anamorfa

Pyknidia pod naskórkiem żywiciela, o długości 350–450 μm, często zlewające się z sobą. Konidia o długości 5–7,5 μm^[4].

Teleomorfa

Apotecja zanurzone, o długości 900–2000 µm, powstające na obu stronach igieł (mniej niż 20% po stronie odosiowej), w stanie wilgotnym czarne, w stanie suchym czarne tylko na środku, na mniej niż 1/4 całkowitej powierzchni owocnika, pozostała część szara otoczona czarną linią. Pokryte są z obu stron naskórkiem żywiciela, ale ich środek wystaje powyżej naskórka. Na porażonych igłach występują rzadkie, rozproszone brązowe pasemka biegnące w poprzek igły. Wstawki o długości worka, z haczykowatymi końcami, wygięte lub proste i nienabrzmiałe. Worki 160–215 × 11,5–14 µm, cylindryczne, bardzo krótkie, z tępym lub ostrym wierzchołkiem, cienkościenne, niebarwiące się jodem. Askospory wydostają się z nich przez maleńki otwór na szczycie, 8-zarodnikowe. Askospory o długości 90–130 μm, szerokości około 2–3 μm, nitkowate, czasami zwinięte spiralnie na górnym końcu worka, bezprzegrodowe, otoczone szeroką galaretowatą osłoną^[4].

Rozprzestrzenia się poprzez askospory^[5].

Występowanie

W Europie jest rozprzestrzeniony, jego stanowiska podano także w USA, gdzie jednak nie jest pospolity. Występuje także w Nowej Zelandii^[5].

Głównymi żywicielami Lophodermium conigenum są głównie sosny (Pinus) dwu i trzyigłowe, w tym Pinus brutia, P. densiflora, P. montana, P. mugo, P. nigra, P. resinosa, P. sylvestris, P. tabuliformis, P. contorta, P. halepensis, P. pinea i P. radiata. Zasiedla zielone igły na drzewie, nie dając żadnych objawów. Gdy igły takie obumrą porażone przez inne pasożyty, L. conigenum rozwija się na nich nadal jako grzyb saprotroficzny i wytwarza askospory^[5].

Przypisy