Teleomorfa – płciowa postać rozwojowa (morfa) u grzybów. U wielu grzybów należących do workowców występują dwie postacie rozwojowe; anamorfa rozmnażająca się bezpłciowo i teleomorfa rozmnażająca się płciowo^[1]. U podstawczaków zdarza się to bardzo rzadko^[2].

Występowanie anamorfy i teleomorfy jest charakterystyczne dla niemal wszystkich grzybów pasożytniczych. Zazwyczaj anamorfa jest pasożytem i wytwarza bezpłciowo zarodniki zwane konidiami, zaś teleomorfa jest saprotrofem i w procesie płciowym wytwarza zarodniki w workach nazywane askosporami^[2] lub w podstawkach znane jako bazydiospory.

W początkach badań nad grzybami często nie kojarzono z sobą stadium teleomorfy i anamorfy. Liczne są przypadki, że anamorfę i teleomorfę tego samego gatunku opisano pod różnymi nazwami jako dwa odrębne gatunki. Często bowiem rozwijają się one na innych częściach rośliny, a nawet na innych gatunkach roślin, w innym czasie i są niepodobne morfologicznie. W 2011 r. w Melbourne ustalono, że pierwszeństwo ma nazwa ustalona wcześniej (art. 59 International code of Nomenclature for algae, fungi, and plants)^[3]. W ten sposób liczne dawniej odrębne gatunki grzybów stały się tylko synonimami. Często jednak nie udało się ustalić teleomorfy. W takim przypadku nazwa gatunkowa dotyczy anamorfy, jednak zazwyczaj jej taksonomia jest niepełna^[2]. Często włączana jest do gromady workowców czy podstawczaków bez pośrednich jednostek taksonomicznych (klasa, rząd, rodzina), lub jej klasyfikacja jest niepełna – tzn. występują tylko niektóre jednostki taksonomiczne. Brakujące jednostki taksonomiczne są w Index Fungorum opisywane jako incertae sedis^[4].

Grzyby, u których występuje zarówno anamorfa, jak i teleomorfa, to holomorfy^[5].

Przypisy