Narzędzie do uzyskiwania labdanum, grafika z 1718

Ladanum lub labdanum – żywica otrzymywana z niektórych gatunków roślin należących do rodzaju czystek (Cistus). Wykorzystuje się do tego celu gatunki Cistus ladanifer, Cistus laurifolius, Cistus creticus i Cistus × incanus[1].

Żywica ta znana była już w starożytności. W Księdze Rodzaju opisana jest hebrajskim słowem lōţ, tłumaczonym później na ladanum, a w Biblii Tysiąclecia jako żywica. Słowo lōţ pojawia się w dwóch miejscach: „Kiedy potem zasiedli do posiłku, ujrzeli z dala idących z Gileadu kupców izmaelskich, których wielbłądy niosły wonne korzenie, żywicę i olejki pachnące, szli oni do Egiptu” (Rdz 37,25) oraz: „Zabierzcie jednak w wasze wory to, co w naszym kraju jest najcenniejszego i zanieście owemu człowiekowi w darze: nieco wonnej żywicy, nieco miodu, wonnych korzeni, olejków, owoców, pistacji i migdałów” (Rdz 43,11)[1].

Ladanum początkowo otrzymywano przez wyczesywanie z sierści i bród kóz oraz wełny owiec wypasanych w zaroślach czystka, często w tym celu specjalnie przez te zarośla je przepędzano[1]. Później wyczesywano zarośla czystka specjalnymi narzędziami zbierającymi żywicę. Były wykonane z drewna i przypominały grzebień lub wachlarz[2]. Obecnie ladanum otrzymuje się przez gotowanie gałązek wraz z liśćmi i ekstrakcję rozpuszczalnikiem[3].

Ladanum to żywica lepka, miękka, ciemnobrązowa lub czarna, o gorzkim smaku i balsamicznym zapachu. Zawiera do 20% wody, początkowo jest dość elastyczna, z wiekiem twardnieje, a jej zapach staje się bardziej wyrafinowany niż świeżej żywicy[3].

Zastosowanie

  • Wykorzystywana była w celach leczniczych przy biegunce i nieżytach dróg oddechowych[1].
  • Znajduje zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym i tytoniowym do nadawania zapachu. Jest szczególnie cenna, gdyż ma zapach podobny do otrzymywanej z kaszalotów ambry, której stosowanie jest w wielu krajach zakazane[3].
  • Jest składnikiem kadzidła w Kościołach wschodnich[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  2. ↑ Newberry, Percy E. (1929), The Shepherd's Crook and the So-Called 'Flail' or 'Scourge' of Osiris, The Journal of Egyptian Archaeology 15 (1/2): 91–92, doi:10.2307/3854018. Page 91, note 9: "Was the 'false beard' which was worn below the chin by the god Osiris originally a ladanum-laden goat's beard?
  3. 1 2 3 Bo Jensen. "A small guide to Nature's fragrances – Essential oils 15 – Labdanum". www.bojensen.net. Retrieved 2014-06-25
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.