Krasankowate
Cercopidae
Leach, 1815
Okres istnienia: kreda–dziś
145/0
145/0
Ilustracja
Krasanka natrawka
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

cykadokształtne

Nadrodzina

Cercopoidea

Rodzina

krasankowate

Krasankowate (Cercopidae) – rodzina pluskwiaków z podrzędu cykadokształtnych. Obejmuje około 1500 opisanych gatunków. Nimfy żerują, chroniąc się za pomocą pienistej wydzieliny. Owady dorosłe często mają jaskrawy wzór w ubarwieniu.

Opis

Budowa dorosłego osobnika. A: przyoczka, B: ciemię, C: czułek, D: oko złożone, F: przedplecze, H: tarczka, K: skrzydło przednie (tegmina), I: międzykrywka, J: przykrywka, L: stopa, M: golenie, N: uda.

Pluskwiaki o delikatnie i gęsto owłosionym ciele[1]. Często mają jaskrawy wzór barwny na przednich skrzydłach, przedpleczu, głowie, a czasem odnóżach. Wzór ten może wykazywać zmienność wewnątrzgatunkową. Głowa wyposażona jest w kuliste oczy złożone[2] oraz parę przyoczek, położonych na ciemieniu, ale z dala od jego krawędzi[1]. Panewki czułkowe są płytkie i nie zakrywają nasadowych członów czułków. Długość i szerokość tarczki są mniej więcej równe. Płytka subgenitalna jest u gatunków ze Starego Świata wolna lub częściowo zlana z pygoforem, a u gatunków z Nowego Świata całkowicie z nim zlana[2].

Biologia i występowanie

Prosapia bicincta
Nimfa produkująca pianę
Iphirhina sepulchralis
Haematoloma dorsata
Leptataspis discolor
Phymatostetha deschampsi
Niezidentyfikowany przedstawiciel rodziny
Leptataspis fuscipennis
Niezidentyfikowany przedstawiciel rodziny

Przedstawiciele rodziny są fitofagami wysysającymi soki z drewna roślin. Larwy (nimfy) preferują zielne rośliny jednoliścienne (często z rodziny traw), zwłaszcza wiążące azot. Żerujące larwy kryją się w ślinopodobnej pianie, która chroni je przed drapieżnikami, pasożytami i przesuszeniem. Wydzielana ta jest produkowana przez przewód pokarmowy, a w jej skład wchodzą wytwarzane w cewkach Malpighiego białka i mukopolisacharydy. Piana krasankowatych przypomina tą u pienikowatych i ma grubsze pęcherzyki niż ta u Clastopteridae[2].

Rodzina jest taksonem kosmopolitycznym[2]. W Europie Środkowej występuje 5 gatunków z 2 rodzajów[3], przy czym w Polsce stwierdzono tylko 2 gatunki krasanek: natrawkę i przepaskówkę[4].

Systematyka i filogeneza

Krasankowate należą do nadrodziny Cercopoidea, w obrębie której najbliżej spokrewnione są z kladem obejmującym pienikowate i Epipygidae[2]. Wyewoluowały w kredzie. Szczerbakow na podstawie zapisu kopalnego oszacował czas rozejścia się ich linii ewolucyjnej na około 100 milionów lat temu[5], natomiast wyniki analiz molekularnych wskazują, że miało to miejsce między 122 a 168 milionami lat[2].

Fennah w 1968 podzielił krasankowate na dwie podrodziny: Cercopinae i Ischnorhininae, ale dane morfologiczne i molekularne wskazują, że tylko ta druga jest taksonem monofiletycznym[2]. W sumie do krasankowatych zalicza się około 1500 opisanych gatunków, zgrupowanych w rodzajach[6]:

  • Abidama Distant, 1908
  • Aeneolamia Fennah, 1949
  • Alluaudensia Lallemand, 1920
  • Amberana Distant, 1908
  • Ambonga Melichar, 1915
  • Anoplosnastus Schmidt, 1910
  • Anyllis Kirkaldy, 1906
  • Aracamunia Fennah, 1968
  • Aufidus Stål, 1863
  • Augustohahnia Schmidt, 1920
  • Baetkia Schmidt, 1920
  • Baibarana Matsumura, 1940
  • Bandisia Stål, 1866
  • Blötea Lallemand, 1957
  • Bourgoinrana Soulier-Perkins, 2012
  • Bradypteroscarta Lallemand, 1949
  • Callitettix Stål, 1865
  • Caloscarta Breddin, 1903
  • Carachata Carvalho & Sakakibara, 1989
  • Carpentiera Lallemand, 1954
  • Catrimania Fennah, 1968
  • Cercopicesa Koçak & Kemal, 2008
  • Cercopis Fabricius, 1775
  • Chinana Lallemand, 1927
  • Choconta Fennah, 1979
  • Clypeocarta Lallemand & Synave, 1955
  • Colsa Walker, 1857
  • Considia Stål, 1865
  • Cosmoscarta Stål, 1869
  • Delassor Fennah, 1949
  • Deois Fennah, 1949
  • Deoisella Costa & Sakakibara, 2002
  • Dulitana Lallemand, 1939
  • Ectemnocarta Lallemand, 1939
  • Ectemnonotops Schmidt, 1910
  • Ectemnonotum Schmidt, 1909
  • Eoscarta Breddin, 1902
  • Eubakeriella Lallemand, 1923
  • Euglobiceps Lallemand, 1923
  • Euryaulax Kirkaldy, 1906
  • Euryliterna Blöte, 1957
  • Ferorhinella Carvalho & Webb, 2004
  • Funkhouseria Lallemand, 1938
  • Guarania Nast, 1950
  • Gynopygocarta Lallemand, 1930
  • Gynopygoplax Schmidt, 1909
  • Haematoloma Haupt, 1919
  • Haematoscarta Breddin, 1903
  • Helioscarta Lallemand, 1956
  • Hemiaufidus Schmidt, 1920
  • Hemibandusia Schmidt, 1920
  • Hemicercopis Schmidt, 1920
  • Hemieoscarta Lallemand, 1949
  • Hemiliterna Lallemand, 1949
  • Hemiplagiophleboptena Lallemand, 1949
  • Hemitomaspis Lallemand, 1949
  • Hemitrichoscarta Lallemand & Synave, 1961
  • Hemitriecphora Lallemand, 1949
  • Heteroliterna Lallemand, 1949
  • Homalogrypota Schmidt, 1920
  • Homalostethus Schmidt, 1910
  • Huaina Fennah, 1979
  • Hyalotomaspis Lallemand, 1949
  • Hyboscarta Jacobi, 1908
  • Iphirhina Fennah, 1968
  • Ischnorhina Stål, 1869
  • Isozulia Fennah, 1953
  • Jacobsoniella Melichar, 1914
  • Janssensia Lallemand, 1954
  • Jeanneliensia Lallemand, 1920
  • Kanaima Distant, 1909
  • Kanoscarta Matsumura, 1940
  • Kanozata Matsumura, 1940
  • Korobona Distant, 1909
  • Kotozata Matsumura, 1940
  • Kuscarta Matsumura, 1940
  • Laccogrypota Schmidt, 1920
  • Lamprochlamys Fennah, 1966
  • Lehina Melichar, 1915
  • Leptataspis Schmidt, 1910
  • Leptoliterna Lallemand, 1949
  • Leptynis Jacobi, 1921
  • Lieftinckana Lallemand & Synave, 1955
  • Liorhinella Haglund, 1899
  • Literna Stål, 1866
  • Locris Stål, 1866
  • Luederwaldtia Schmidt, 1922
  • Lujana Lallemand, 1954
  • Machadoa Lallemand & Synave, 1952
  • Mahanarva Distant, 1909
  • Makonaima Distant, 1909
  • Marcion Fennah, 1951
  • Maxantonia Schmidt, 1922
  • Megastethodon Schmidt, 1910
  • Mioscarta Breddin, 1901
  • Monecphora Amyot & Serville, 1843
  • Moultoniella Lallemand, 1923
  • Neocercopis Lallemand, 1932
  • Neolaccogrypota Lallemand, 1924
  • Neomonecphora Distant, 1909
  • Neoporpacella Lallemand & Synave, 1961
  • Neosphenorhina Distant, 1909
  • Nesaphrogeneia Kirkaldy, 1907
  • Nesaulax Jacobi, 1917
  • Notozulia Fennah, 1968
  • Okiscarta Matsumura, 1940
  • Olcotomaspis Lallemand, 1949
  • Opistharsostethus Schmidt, 1911
  • Orodamnis Fennah, 1953
  • Orthorhinella Schmidt, 1910
  • Oxymegaspis Schmidt, 1911
  • Pachacanthocnemis Schmidt, 1910
  • Pachypterinella Lallemand, 1927
  • Panabrus Fennah, 1953
  • Paphnutius Distant, 1916
  • Paracercopis Schmidt, 1925
  • Paraliterna Lallemand, 1949
  • Paralocris Lallemand, 1949
  • Paramioscarta Lallemand, 1949
  • Paramonecphora Lallemand & Synave, 1954
  • Parapisidice Lallemand, 1949
  • Petyllis Kirkaldy, 1906
  • Phlebarcys Schmidt, 1910
  • Phymatostetha Stål, 1870
  • Pisianax Jacobi, 1921
  • PisidiceJacobi, 1912
  • Plagiophleboptena Schmidt, 1910
  • Poeciloterpa Stål, 1870
  • Pogonorhinella Schmidt, 1910
  • Porpacella Schmidt, 1910
  • Prosapia Fennah, 1949
  • Pseudaufidus Blöte, 1957
  • Pseudeoscarta Lallemand, 1933
  • Pseudocercopis Schmidt, 1920
  • Pseudomachaerota Melichar, 1915
  • Radioscarta Lallemand, 1923
  • Rhinastria Kirby, 1891
  • Rhinaulax Amyot & Serville, 1843
  • Schistogonia Stål, 1869
  • Serapita Schmidt, 1909
  • Simeliria Schmidt, 1909
  • Simorhina Jacobi, 1908
  • Sphenoclypeana Lallemand & Synave, 1952
  • Sphenorhina Amyot & Serville, 1843
  • Stenaulophrys Jacobi, 1921
  • Straelenia Lallemand & Synave, 1955
  • Suracarta Schmidt, 1909
  • Synavea Lallemand, 1955
  • Tadascarta Matsumura, 1940
  • Tapaiuna Fennah, 1968
  • Telogmometopius Jacobi, 1921
  • Thoodzata Distant, 1908
  • Tiodus Nast, 1950
  • Tomaspis Amyot & Serville, 1843
  • Tomaspisina Distant, 1909
  • Tomaspisinella Lallemand, 1927
  • Trichoscarta Breddin, 1902
  • Triecphorella Nast, 1933
  • Tropidorhinella Schmidt, 1910
  • Typeschata Schmidt, 1920
  • VigilantiusDistant, 1916
  • Villiersana Lallemand, 1942
  • Vorago Fennah, 1949
  • Zuata Fennah, 1968
  • Zulia Fennah, 1949

Przypisy

  1. 1 2 Christopher H. Dietrich: Auchenorrhyncha (Cicadas, Spittlebugs, Leafhoppers, Treehoppers and Plathoppers). W: Encyclopedia of Insects. Vincent H. Resh, Ring T. Cardé (red.). Academic Press, 2009, s. 56–63. ISBN 978-0-08-092090-0.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 Jason R. Cryan, Gavin J. Svenson. Family-level relationships of the spittlebugs and froghoppers (Hemiptera: Cicadomorpha: Cercopoidea). „Systematic Entomology”. 35, s. 393–415, 2010. DOI: 10.1111/j.1365-3113.2009.00520.x.
  3. ↑ Werner E. Holzinger, Ingrid Kammelander, Herbert Nickel: The Auchenorrhyncha of Central Europe / Die Zikaden Mitteleuropas. Vol. 1: Fulgoromorpha, Cicadomorpha excl. Cicadellidae. Leiden, Boston: Brill, 2003, s. 487-489. ISBN 90-04-12895-6.
  4. ↑ Cercopidae. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2017-07-11].
  5. ↑ D.E. Shcherbakov: Origin and evolution of the Auchenorrhyncha as shown in the fossil record. W: C.W. Schaeffer (red.): Studies on Hemipteran Phylogeny. Lanham: Entomological Society of America, 1996, s. 31–45, seria: Thomas Say Publications in Entomology.
  6. ↑ Adeline Soulier-Perkins: Cercopidae. [w:] Cercopoidea Organised On Line [on-line]. [dostęp 2017-07-11].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.