Kazimierz Nieżychowski
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia

24 lipca 1892
Granówko

Data i miejsce śmierci

6 czerwca 1987
Gliwice[1]

Przebieg służby
Lata służby

ok. 1914–1920 i 1939

Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Wojsko Polskie

Formacja

Armia Wielkopolska

Jednostki

15 Wielkopolski Pułk Artylerii Lekkiej

Stanowiska

d-ca artyerii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
powstanie wielkopolskie
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Złoty Krzyż Zasługi Wielkopolski Krzyż Powstańczy

Kazimierz Józef Nieżychowski (ur. 24 lipca 1892 w Granówku[1][2], zm. 6 czerwca 1987 w Gliwicach) – polski żołnierz i działacz społeczny. Kapitan artylerii Wojska Polskiego, uczestnik I wojny światowej, powstania wielkopolskiego, wojny z Ukraińcami i bolszewikami oraz kampanii wrześniowej.

Życiorys

Urodził się 24 lipca 1892 w Granówku w rodzinie właściciela ziemskiego Stanisława von Nieżychowskiego (1851–1897)[3][4] i Łucji z Taczanowskich (1862–1917)[5]. Jego starszym bratem był Alfred Nieżychowski (1888–1964), który brał udział w I wojnie światowej po stronie Niemiec, a w 1926 został obywatelem amerykańskim[6]. Kuzynem Kazimierza Nieżychowskiego był podpułkownik artylerii Jerzy Cegielski, a kuzynką Izabela Kościelska (córka Zofii Marii Nieżychowskiej), żona Bogdana Amrogowicza. Przyrodnim rodzeństwem Nieżychowskiego była Olga Dunin, żona Henryka Strasburgera, a także jej brat, porucznik kawalerii, Antoni Dunin (dzieci Łucji z Taczanowskich i Rodryga Dunina).

Absolwent gimnazjum w Lesznie[1]. Studiował rolnictwo w Berlinie. W czasie I wojny światowej służył w armii niemieckiej. Walczył na froncie zachodnim[7]. Zdemobilizowany w listopadzie 1918 w stopniu wicewachmistrza[1].

Wezwany pod koniec grudnia 1918 przez Mieczysława Palucha[7] przybył do Poznania i objął komendę Dworca Głównego. 29 grudnia przedłożył projekt utworzenia artylerii podczas narady dowódców oddziałów powstańczych Poznania. Jego propozycja została przyjęta i 30 grudnia objął tymczasowe dowództwo artylerii w „białych koszarach” przy ul. Solnej. Z grupą artylerzystów i kawalerzystów zaatakował w nocy z 2/3 stycznia 1919 Biedrusko, w którym zdobył część wyposażenia. Został 3 stycznia mianowany dowódcą artylerii, która liczyła 5 półbaterii dwudziałowych (450 ludzi). Wysłał na front północny jedną baterię, a drugą na front zachodni. Wspierał 6 stycznia atak powstańców na bazę lotniczą na Ławicy, zmuszając Niemców do kapitulacji. Zdał dowództwo artylerii 8 stycznia i na czele 3 półbaterii udał się w rejon Kcyni. Kierował atakiem artyleryjskim na Szubin, Kcynię i Rynarzewo[8]. Awansowany 11 lutego do stopnia podporucznika, wyjechał na front pod Leszno. Dowodził 1 baterią 1 pułku artylerii lekkiej wielkopolskiej, który później został przemianowany na 15 pułk artylerii polowej wielkopolskiej[9].

W marcu 1919 na czele baterii wyjechał do Małopolski Wschodniej, gdzie walczył z Ukraińcami[10]. 20 lipca 1919 został dowódcą Grupy Wielkopolskiej, generał Daniel Konarzewski złożył mu „wyrazy najwyższego uznania i podziękowania”[11].
"Wraz z żołnierzami swej baterii, z pomocą młodzieży Łomży brał udział w zdobyciu miasta. Za ten czyn 21 VIII od gen. Hallera otrzymał VM nr 96. W opinii przełożonych był jednym z najodważniejszych oficerów wyróżniających się szaloną odwagą na polu walki"[1].

W styczniu 1920 wziął udział w objęciu Pomorza, a od wiosny tego roku walczył na wojnie z bolszewikami[12].

W grudniu 1920 ze względu na stan zdrowia[1] został przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 666. lokatą w korpusie oficerów rezerwowych artylerii. W latach 1923–1924 posiadał przydział mobilizacyjny do 18 pułku artylerii polowej w Ostrowi Łomżyńskiej, jak ówcześnie nazywano Ostrów Mazowiecką[13][14].

W 1921 wydzierżawił w powiecie ostrzeszowskim majątek Chlewo. Działał w organizacjach powstańczych. W 1934 jako kapitan rezerwy artylerii (ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919) pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Ostrów. Posiadał wówczas przydział mobilizacyjny do 25 pułku artylerii lekkiej w Kaliszu[15].

W czasie kampanii wrześniowej ochotniczo pełnił funkcję zastępcy dowódcy batalionu wartowniczego „Kalisz”. Po zakończeniu kampanii wrześniowej w niewoli niemieckiej z której uciekł. 3 października 1939 aresztowany w Chlewie i osadzony jako zakładnik w więzieniu w Ostrzeszowie. Następnie wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa[1]. W czasie okupacji przebywał w Bugaju k. Sandomierza, a następnie w Mszanie Dolnej. Współpracował tam z oddziałami Armii Krajowej[1].

Po wojnie organizował spółdzielczość rolniczą i spożywczą w powiecie sycowskim. W 1958 przeszedł na emeryturę. Mieszkał w Gliwicach[16].

Zmarł 6 czerwca 1987 w wieku 94 lat w Gliwicach. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera O-wsch-narożnik)[17].

Grób Kazimierza Nieżychowskiego na cmentarzu Rakowickim

Ordery i odznaczenia

Rodzina

5 czerwca 1920 we Lwowie ożenił się z Aleksandrą Sieradzką (1900–1978), córką prof. Włodzimierza Sieradzkiego (1870–1941)[22]. Mieli troje dzieci: bliźniaczki: śpiewaczkę Barbarę Łucję (1921–1970)[23][24] i Annę (1921–2004)[16][25] oraz aktora i śpiewaka Jacka Jerzego (1924–2009)[26]. Doczekali się sześciorga wnucząt.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Polak (red.) 1991 ↓, s. 105.
  2. ↑ Akt urodzenia Kazimierza Józefa Nieżychowskiego [dostęp: 2016-02-13].
  3. ↑ Akt zgonu Stanisława von Nieżychowskiego [dostęp: 2016-02-13].
  4. ↑ Stanisław Nieżychowski h. Pomian w Wielkiej Genealogii Minakowskiego [dostęp: 2016-02-13].
  5. ↑ Łucja Taczanowska h. Jastrzębiec w Wielkiej Genealogii Minakowskiego [dostęp: 2016-02-13].
  6. ↑ Alfred Nieżychowski h. Pomian w Wielkiej Genealogii Minakowskiego [dostęp: 2017-02-07].
  7. 1 2 Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 516.
  8. ↑ Ładysław Panufnik, Zarys historii wojennej 15-go Pułku Artylerii Polowej Wielkopolskiej, Warszawa 1929, s. 5.
  9. ↑ Ł. Panufnik, Zarys historii..., op. cit., s. 6.
  10. ↑ Ł. Panufnik, Zarys historii..., op. cit., s. 7.
  11. ↑ Ł. Panufnik, Zarys historii..., op. cit., s. 11.
  12. ↑ Ł. Panufnik, Zarys historii..., op. cit., s. 23.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 749, 844.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 670, 769.
  15. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 135, 637.
  16. 1 2 Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 517.
  17. ↑ Wyszukiwarka grobów cmentarza Rakowickiego w Krakowie [dostęp: 2016-02-13].
  18. ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2976 z 13 maja 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 825.
  19. ↑ M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  20. ↑ M.P. z 1928 r. nr 296, poz. 727 „za wybitne zasługi, położone w powstaniu wielkopolskim”.
  21. ↑ Lista odznaczonych WKP ↓.
  22. ↑ prof. Włodziemierz Sieradzki w Wielkiej Genealogii Minakowskiego [dostęp: 2016-02-13].
  23. ↑ Barbara Nieżychowska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2016-02-13].
  24. ↑ Barbara Nieżychowska w Wielkiej Genealogii Minakowskiego [dostęp: 2016-02-13].
  25. ↑ Anna Nieżychowska w Wielkiej Genealogii Minakowskiego [dostęp: 2016-02-13].
  26. ↑ Jacek Jerzy Nieżychowski w Wielkiej Genealogii Minakowskiego [dostęp: 2016-02-13].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.