| wieś | |
 Pałac w Granówku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2012) |
324[1] |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
62-066[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PGO |
| SIMC |
0583763 |
Położenie na mapie gminy Granowo _location_map.png.webp) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu grodziskiego _location_map.png.webp) | |
 52°11′59″N 16°32′49″E/52,199722 16,546944[3] | |
Granówko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie grodziskim, w gminie Granowo[4]. Miejscowość leży w bezleśnej okolicy, na południe od siedziby gminy[5].
Historia
Wzmiankowane od 1423 r., pierwotnie należało do Granowskich. Wieś była w posiadaniu m.in. Jaskulskich herbu Leszczyc[6]. W 1804 r. kupili je Nieżychowscy i posiadali do 1939 (z przerwą w latach 1903-1923, kiedy majątkiem zarządzał Rodryg Dunin).
Wieś szlachecka Granowko położona była w 1581 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego[7].
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Granówko należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej[6]. Granówko należało do okręgu czempińskiego tego powiatu i stanowiło - wraz ze wsią Dalekie - odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas Nieżychowski[6]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Granówko liczyło 266 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 24 dymy (domostwa)[6].
Pod koniec XIX wieku Granówko liczyło 24 domostw i 216 mieszkańców, wszyscy wyznania katolickiego[8]. Dominium Granówko obejmowało również folwark Dalekie[8]. Należało wówczas do powiatu kościańskiego (Granowo leżało od 1887 roku w powiecie grodziskim)[8]. Od 1923 do 1939 właścicielem dóbr był Józef Nieżychowski. W 1953 r. założono tu spółdzielnię produkcyjną, która od 1975 r. wchodziła w skład RKS Granowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego[5].
Zabytki
W rejestrze zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa umieszczono:
- zespół pałacowy, na który składa się pałac z lat 1820-1830 w stylu późnego klasycyzmu z portykiem z kolumnami jońskimi, krajobrazowy park o pow. 5,4 ha z XIX-XX wieku[5][9], ogrodzenie, brama i stróżówka[10]
- spichrz folwarczny z I poł. XIX wieku[10]
W Granówku pod koniec XX wieku znajdował się XIX-wieczny wiatrak[9]
Osoby związane z Granówkiem
W Granówku urodził się:
- major Kazimierz Nieżychowski (1892-1987) - powstaniec wielkopolski, organizator powstańczej artylerii, działacz społeczny i uczestnik wojny obronnej w 1939 r,
- Stanisław Antoni Dunin (1907-1939) - oficer, odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Dawni właściciele pochowani są w grobowcu przy kościele w Granowie.
Przypisy
- ↑ Gmina w liczbach. UG w Granowie. [dostęp 2015-01-22].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 337 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 38163
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 611, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-01-22].
- 1 2 3 Alicja Dziewulska, Jan Maj: Kościan: mapa topograficzna Polski. Wydanie turystyczne. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne, 1997. ISBN 83-7135-149-6.
- 1 2 3 4 Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 214.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 68.
- 1 2 3 Granówko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 797.
- 1 2 Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1996, s. 410. ISBN 83-7079-589-7.
- 1 2 Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 37. [dostęp 2015-01-22].
Bibliografia
- Paweł Anders: Grodzisk Wielkopolski. Poznań: Wydawnictwo WBP, 1995, s. 54-55. ISBN 83-85811-26-5.
Linki zewnętrzne
- Granówko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 797.
- Granówko, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
