Jesziwa Poniewież
‏ישיבת פוניבז׳‎
Ponevezh Yeshiva (także: Ponevitch Yeshiva)
Ilustracja
Jesziwa Poniewież, Izrael
Data założenia

1908

Państwo

 Izrael

Adres

ul. Rabiego Aby Grossbarda 7, Bene Barak 5147101
Izrael

Liczba studentów

ok. 3 tysiące (wraz z afiliowanymi instytucjami)

Położenie na mapie Izraela
Mapa konturowa Izraela, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Jesziwa Poniewież”
Ziemia32°04′59″N 34°49′58″E/32,083056 34,832778
Strona internetowa

Jesziwa Poniewież, często wymawiana Jesziwa Ponewicz (he. ישיבת פוניבז׳) – jesziwa litwacka założona w 1908 roku w Poniewieżu, od 1944 w Bene Berak, w Izraelu. Ma ok. trzy tysiące studentów (łącznie ze studentami w filiach) i jest uznawana za jedną z wiodących jesziw litwackich w Izraelu.

Historia

Powstanie jesziwy poniewieskiej datuje się na rok 1908. Została ona założona przez rabina Icchaka Jakowa Rabinowicza (zwanego reb Icele Poneweżer; 1854–1919)[1]. Od czasu powstania szkoły aż do Holocaustu siedzibą był litewski Poniewież[2], od którego to szkoła przyjęła nazwę.

Jesziwa Poniewież – już wkrótce po powstaniu – stała się największą religijną szkołą żydowską na Litwie[2]. W czasie I wojny światowej szkoła kilkakrotnie zmieniała swoją siedzibę, jednak po rewolucji bolszewickiej wróciła do Poniewieża. Po śmierci założyciela prowadzenie szkoły przejął rabin Jozef Szlomo Kahaneman, zwany w jidysz „Ponevezh rov” (poniewieskim rabinem). Kahaneman działał głównie jako dyrektor i główny ekonom szkoły. Pod koniec drugiej wojny światowej (w 1944) Kahaneman na nowo otworzył jesziwę w nowej siedzibie w Palestynie. Od tego czasu siedzibą Jesziwy Poniewież była Palestyna mandatu brytyjskiego, a następnie Państwo Izrael. W nowo otwartej siedzibie Kahaneman mianował rabina Szmuela Rozowskiego na stanowisko dziekana, a kilka lat później, na stanowisko rosz jesziwy (głównego rabina jesziwy) rabina Dowida Powarskiego.

W latach 90. XX wieku wybuchł konflikt o przywództwo jesziwy, który stał się przedmiotem publicznych sporów między dwoma liderami szkoły: rabinem Szmuelem Markowicem (mężem wnuczki założyciela jesziwy) i rabinem Eliezerem Kahanemanem (wnukiem założyciela). Spór spowodował gorącą atmosferę w szkole i nawet brutalne starcia między studentami. Od tego czasu szkoła pozostaje podzielona, czego skutkiem są dwie jesziwy w tym samym budynku ze studentami mieszkającymi w różnych akademikach, chociaż studiującymi w tej samej sali i spożywającymi posiłki w tej samej sali jadalnej[3].

Na czele jesziwy Kahanemana stoją rabin Gerszon Eidelstein i Berel Povarski, syn rosz jesziwy rabina Dowida Powarskiego, oraz rabini Chaim Szlomo Leibowicz i Chaim Perec Berman – wnuk Steiplera i zięć rabina Kahanemana. Drugiej jesziwie przewodzi rabin Szmuel Markowic, wspierany przez Aszera Deutcha i rabina Elijahu Eliezere Desslera.

Budynek i wnętrza

W głównej sali studyjnej obecnej siedziby Jesziwy Poniewież, znajduje się oryginalny XVI-wieczny włoski drewniany Aron ha-kodesz (szafę na zwój Tory). Na początku lat 1980. został on przewieziony do szkoły, odbudowany i ponownie pozłocony (listkami z 22-karatowego złota).

Jesziwa w filmie

Przywódcy jesziwy bardzo bronią jej atmosfery rozmodlenia. Profesjonalne ekipy filmowe tylko dwukrotnie zostały wpuszczone do budynku dostając zgodę na produkcję filmową. Pierwszą była produkcja w latach 1950. (poniżej) – krótki klip dokumentujący życie w szkole. Drugą była pełnometrażowa produkcja (film dokumentalny) wyreżyserowany (reżyseria i scenariusz) przez absolwenta Jesziwy Poniewież (oraz szkoły filmowej), Yehonatana Indursky’ego. Był to jego film dyplomowy w szkole filmowej i zdobył liczne nominacje do nagród i nagrody izraelskie i międzynarodowe. Film nosi tytuł Czas Poniewieża.

Pozostałe nagrania z jesziwy to amatorskie wideozapisy wykładów znanych gości oraz obchodów świąt w szkole.

Nauczyciele

  • rabin Elijahu Eliezer Dessler (1892-1953), maszgijach ruchani, zwany „Michtav me-Elijahu” (pol. „List od Eljasza”) i „Dążeniem do prawdy”,
  • rabin Jechezkiel Lewenstein (1895-1974), maszgijach ruchani, autor książki „Or Jechezkiel”,
  • rabin Dowid Powarski, rosz jesziwa (główny rabin jesziwy),
  • rabin Chaim Friedlander, maszgijach,
  • rabin Chaim Szlojme Lejbowicz (1931-2016), rosz jesziwa.

Absolwenci

  • rabin Aaron Bina, rosz jesziwa Netiw Arje,
  • rabin Mordechaj Jona Aderet, Mara Diasrah w Kongregacji Bet Elijahu Great Neck, w Nowym Jorku, USA,
  • rabin Szmuel Baruch Deutch, wykładowca Jesziwy Kol Tora,
  • rabin Jicchak Dzimtrowski, magid szijur w Jesziwie Sza’alwim i Jesziwie Kol Ja’akow,
  • rabin Joszua Erenberg, rosz jesziwa „Kneses Icchak”, oraz Chederu Kirjat Sefer,
  • rabin Menachem Gellej,
  • rabin Pinchas Goldschmidt,
  • rabin Szraga Feiwisz Hager, Kosover Rebe (pol. kosowski rebe),
  • rabin Jicchak Halberstadt, były zastępca burmistrza Bene Berak, współzałożyciel Seminarium Raw Wolfa,
  • Yehonatan Indursky, reżyser filmowy,
  • rabin Dowid Kraus, starszy wykładowca talmudyczny w Gateshead, Anglia,
  • rabin dr Mordechaj Halperin, dyrektor ds. etyki medycznej izraelskiego Ministerstwa Zdrowia, dyrektor Instytutu Falk Schlesinger,
  • rabin Me’ir Kessler,
  • rabin Efraim Kirschenbaum, Rov, Pnei Szmeul Fosa, Kar Shmeul, Ramat Bet Szemesz,
  • rabin Dow Landau,
  • rabin Jisra’el Me’ir Lau, były aszkenazyjski Naczelny Rabin Izraela,
  • rabin Biniomin Moskowitz, rosz jesziwa w Jesziwie Midrasz Szemu’el,
  • rabin Ja’akow Perec, rosz jesziwa w Midrasz Sefaradi
  • rabin Joel Schwartz, znawca Tory i autor, starszy wykładowca w Dewar Jeruszala’im,
  • Israel Segal, dziennikarz izraelski,
  • rabin Dowid Stefansky, rosz jesziwa w Centrum Tory Kol Ja’akow,
  • rabin Nisim Toledano, rosz jesziwa w Sze’erit Josef w Be’er Ja’akow,
  • rabin Jakub Toledano, rosz jesziwa Chazon Baruch we Francji,
  • rabin Jicchak Awraham Ulman, rabin Ner Isroel w Jerozolimie, członek jerozolimskiej Ha-Eda ha-charedit,
  • rabin Jehuda Lejb Wittler, szanowany i doświadczony maszgijach, Manchester – Anglia,

Instytucje stowarzyszone

  • Kolel Avreichim – znajduje się na terenie jesziwy w budynku Ohel Kedoszim; przeznaczona dla żonatych studentów – absolwentów jesziwy.
  • Yeshivat Poniewież Le’zeirim – dział dla 200 uczniów szkół średnich; Dział prowadzony jest przez rabina Michela Yehudę Lefkowitza, wcześniej przez rabina Aarona Lejba Szteinmana.
  • Batei Avot – schroniska założone przez rabina Josefa Shlomo Kahanemana dla dzieci uratowanych z Holocaustu, sierot i dzieci z rodzin patologicznych. Schroniska zostały ufundowane przez Henry’ego Kraushera.
  • Jesziwa Grodzieńska' – Be’er Ja’akow' – filia jesziwy położona w Be’er Ja’akow, Izrael.
  • Jesziwa Grodzieńska – Aszdod, znana również jako Poniewież Ashdod – dodatkowa jesziwa (filia) położona w mieście Aszdod, Izrael.

Kontrowersje

W styczniu 2018 roku organizacja pozarządowa złożyła doniesienie do prokuratury izraelskiej w sprawie molestowania w szkole wśród studentów. Rabini szkoły od pewnego momentu wiedzieli o sprawie jednak nie podjęli żadnych działań, a student prześladujący innych w momencie złożenia doniesienia na prokuraturę nadal pozostawał w pełni praw studenckich (w tym z zamieszkaniem w szkolnym internacie). Prasa donosiła, że znana jest jedna ofiara wielokrotnego molestowania przez tego studenta, ale że nie jest wykluczone, iż ofiar było więcej. Na komputerze sprawcy policja znalazła materiały z pornografią dziecięcą[4].

Przypisy

  1. ↑ YIVO, Ponevezh, Yeshiva of [online], yivoencyclopedia.org [dostęp 2019-01-03] (ang.).
  2. 1 2 Wirtualny Sztetl, Jesziwa w Poniewieżu [online], sztetl.org.pl [dostęp 2019-01-03].
  3. ↑ Watch: Mass brawl rips through Ponovezh Yeshiva [online], Israel National News [dostęp 2019-01-04] (ang.).
  4. ↑ NGO files lawsuit against Ponevezh Yeshiva for neglecting sexual abuse – Israel News – The Jerusalem Post [online], The Jerusalem Post [dostęp 2019-01-04].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.