Gąska czarnołuskowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

gąskowate

Rodzaj

gąska

Gatunek

gąska czarnołuskowa

Nazwa systematyczna
Tricholoma atrosquamosum Sacc.
Syll. fung. (Abellini) 5: 104 (1887)

Gąska czarnołuskowa (Tricholoma atrosquamosum Sacc.) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Niektóre synonimy naukowe[2]:

  • Agaricus atrosquamosus Chevall. 1837
  • Cortinellus squarrulosus (Bres.) S. Imai 1938
  • Tricholoma atrosquamosum var. squarrulosum (Bres.) Mort. Chr. & Noordel. 1999
  • Tricholoma nigromarginatum Bres. 1926
  • Tricholoma squarrulosum Bres. 1892
  • Tricholoma terreum var. atrosquamosum (Sacc.) Massee 1893

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r[3]. W niektórych atlasach grzybów gąska ta opisywana jest jako gąska ciemnołuskowata[4].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–9 cm, początkowo dzwonkowaty lub szerokostożkowaty z wąsko podwiniętym brzegiem, później łukowaty lub rozpostarty, często pofalowany. Na środku zwykle posiada szeroki garb. Skórka ma kolor i jest gęsto pokryta włóknistymi łuskami, które na młodych owocnikach są siwoczarne, na starszych brązowoczarne. Najciemniejszy jest środek kapelusza, brzegi często są białawe[4].

Blaszki

Dość gęste, o barwie od białej do siwawej. Czasami na ich ostrzach występują czarne kosmki[4].

Trzon

Wysokość 3–8 cm, grubość do 2 cm, walcowaty, pełny. Powierzchnia o barwie od białawej do czarniawołuskowatej, gładka lub włóknista[4].

Miąższ

Kruchy, mięsisty, białawy. Smak lekko mączny, zapach korzenny[4].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki o rozmiarach 4,5  × 3 6 um[5].

Występowanie

Występuje w Ameryce Północnej i Europie. Jest dość rzadki[6]. W Polsce nie jest zagrożona wyginięciem, ale znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych w Niemczech, Danii, Anglii, Norwegii, Holandii, Słowacji, Szwecji i Czechach[3]. Na polskiej czerwonej liście jako zagrożona jest wymieniona odmiana Tricholoma atrosquamosum var. squarrulosum (zagrożenie nieokreślone)[7], jednak według Index Fungorum jest to synonim.

Rośnie na ziemi, spotykana jest w lasach liściastych i mieszanych, szczególnie pod bukami i na glebach wapiennych lub piaszczystych[3]. Inne źródła podają, że występuje również w lasach iglastych pod świerkami i sosnami[4].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy[3]. Brak informacji o przydatności do spożycia, jako grzyb rzadki nie ma też znaczenia praktycznego i nie powinien być zbierany[4], w Rosji jednak uważany jest za grzyb jadalny[8].

Gatunki podobne

Jest kilka gatunków o szarym ubarwieniu[4]:

  • gąska pieprzna (Tricholoma virgatum), która jednak zawsze posiada ostry garb na kapeluszu a jego powierzchnia nie jest tak łuskowata, lecz promieniście włóknista i ma ostry smak,
  • gąska ziemistoblaszkowa (Tricholoma terreum), ale ta z kolei ma kapelusz bardziej włosisty niż łuskowaty i jest bledsza i bardziej siwawa,
  • gąska czerwieniejąca (Tricholoma orirubens), u której blaszki dorosłych owocników są zabarwione na różowawo,
  • gąska niekształtna (Tricholoma portentosum) ma trzon i blaszki żółtawe, smak łagodny, orzechowy.

Przypisy

  1. 1 2 Paul Kirk: Index Fungorum. Index Fungorum Partnership. [dostęp 2014-01-08]. (ang.).
  2. ↑ Paul Kirk: Species Fungorum. [dostęp 2014-01-08]. (ang.).
  3. 1 2 3 4 Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. ↑ Rogers Mushroom. [dostęp 2014-01-08].
  6. ↑ Noordeloos M.E.; Kuyper, Th.W.; Vellinga E.C. (1999). Flora Agaricina Neerlandica. Taylor & Francis. p. 132. ISBN 90-5410-493-7.
  7. ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  8. ↑ Eric Boa: Wild edible fungi: A global overview of their use and importance to people. FAO, 2004, seria: Non-wood Forest Products 17. ISBN 92-5-105157-7.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.