Drewniak brunatny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	Sordariomycetes
Rząd	próchnilcowce
Rodzina	Hypoxylaceae
Rodzaj	drewniak
Gatunek	drewniak brunatny
Nazwa systematyczna
Hypoxylon fuscum (Pers.) Fr. Summa veg. Scand., Sectio Post. (Stockholm): 384 (1849)

Podkładki z perytecjami

Drewniak brunatny (Hypoxylon fuscum (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów z rzędu próchnilcowców (Xylariales)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hypoxylon, Hypoxylaceae, Xylariales, Xylariomycetidae, Sordariomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1794 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Sphaeria fusca. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1849 r. Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Hypoxylon^[1].

Ma 30 synonimów. Niektóre z nich^[2]:

• Hypoxylon bicoloratum P.M.D. Martin 1967
• Hypoxylon bicoloratum P.M.D. Martin 1976
• Hypoxylon oregonense G. Kauffm. 1930
• Hypoxylon pruinatoides G. Kauffm. 1930

Morfologia

Anamorfa

Tworzy aksamitne kolonie o barwie od płowej do miodowej. Pojawiają się w początkowej fazie rozwoju podkładek, rzadziej na starych podkładkach. Komórki konidiotwórcze 20–25 × 2–2,5 µm, szkliste, gładkie. Konidia elipsoidalne, szkliste, gładkie, nieamyloidalne, o wymiarach 3,5–5,5 × 2–3,5 µm^[3].

Teleomorfa

Podkładka kulista lub poduszeczkowata, nieco spłaszczona, twarda, zdrewniała i krucha. Średnica od 2 do 5 mm i wysokość od 0,5 do 2 mm. Często sąsiednie podkładki zrastają się ze sobą tworząc duże skupiska osiągające średnicę do 6 cm. Powierzchnia guzkowata, początkowo brązowa, potem szarobrązowa i brunatna. W miejscu zacienionym początkowo podkładki bywają purpurowe. Powierzchnia jest matowa i pod wpływem dotykania ulega ścieraniu^[4].

Na podkładce wyrastają czarne perytecja o średnicy 200–380 × 250-400 (–600) µm, o kształcie od kulistego do odwrotnie jajowatego. Ostiole niższe niż powierzchnia podkładki, czasami na dojrzałych podkładkach otoczone pierścieniem z białej krystalicznej substancji o średnicy 40–60 µm. Wewnątrz perytecjów liczne, nierozgałęzione wstawki. Worki 8–zarodnikowe o długości całkowitej 105–170 µm i średnicy 7–10 (–13) µm. Część, w której wytwarzane są zarodniki ma długość 65–108 µm. Strzępki o długości 35–90 µm, dość grubościenne, wierzchołkowy aparat apikalny tarczowaty o wysokości 0,8–1,5 µm i średnicy 2,8–3,5 µm, w jodzie barwiący się na niebiesko. Askospory w worku w jednym szeregu, rzadko w dwóch. Mają wymiary 11–16 × 5–8 µm, są elipsoidalnie nierównoboczne z wąsko zaokrąglonymi końcami, brązowe do ciemnobrązowych, z lekko esowatą porą rostkową, gładkie, bez galaretowatej otoczki i bez wyrostków^[3].

Występowanie

Gatunek na półkuli północnej szeroko rozprzestrzeniony. Podano jego stanowiska także w Ameryce Południowej, na wyspach Oceanu Indyjskiego, w Australii i na Nowej Zelandii^[5]. W Polsce jest pospolity^[4].

Saprotrof. Występuje na opadłych gałązkach, gałęziach i pniach drzew, także na martwych gałęziach żywych drzew. Rozwija się przez cały rok, ale zarodniki wytwarza głównie jesienią i wiosną^[6]. Występuje najczęściej na drewnie leszczyny i olchy^[4].

Gatunki podobne

• drewniak szkarłatny (Hypyxylon fragiforme) występuje głównie na bukach^[4]
• drewniak pierzasty (Hypoxylon howeanum). Charakteryzuje się półkulistymi podkładkami o rdzawej barwie, perytecjami z czarnymi ostiolami, białymi grudkami na powierzchni, małymi zarodnikami oraz ochrowej barwy anamorfą z promieniście rozchodzącymi się powrózkami grzybni^[7].

Przypisy