Ciżmówka karpacka
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

ciżmówkowate

Rodzaj

ciżmówka

Gatunek

ciżmówka karpacka

Nazwa systematyczna
Crepidotus carpaticus Pilát
Hedwigia 69: 140 (1929)
Zarodnik

Ciżmówka karpacka (Crepidotus carpaticus Pilát) – gatunek grzybów należący do rodziny ciżmówkowatych (Crepidotaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Crepidotus, Crepidotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1929 r. Albert Pilát na martwym drewnie olszy szarej (Alnus incana) na Ukrainie[1]. Synonim: Crepidotus wakefieldiae Pilát 1949[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]

Morfologia

Owocniki

Siedzące, beztrzonowe, występujące w rzędach lub dachówkowato zachodzące na siebie, muszlowate z kępkami włosków.

Kapelusz

Pojedynczy ma średnicę 2–8 mm, za młodu jest kopytkowato wysklepiony, potem rozszerza się przybierając kształt muszlowaty lub wachlarzowaty. Powierzchnia początkowo kremowa, potem beżowa do orzechowobrązowej z pomarańczowym odcieniem, ostatecznie ciemniejąca do ochrowej lub cynamonowobrązowej. Jest nierówna, pokryta wyprostowanymi, dość mocnymi, kudłatymi kępkami włosa, które po zamoczeniu tworzą filcowatą powłokę. Brzeg kremowy, blaknący, początkowo podwinięty, nierówny, u starszych okazów ostry[4].

Blaszki

Wolne, w dojrzałych i starych okazach dość rzadkie, wysklepione, z międzyblaszkami, początkowo białawe, z wiekiem ciemniejące do cynamonowobrązowych. Ostrza ząbkowane, białe[4].

Trzon

Zazwyczaj go brak, czasami występuje w szczątkowej postaci jedynie w młodych owocnikach i jest boczny[4].

Miąższ

Błoniasty, cienki, kruchy, o słabo wyczuwalnym zapachu i smaku[4].

Wysyp zarodników

Tytoniowobrązowy[4].

Gatunki podobne

Ciżmówka karpacka jest łatwa do odróżnienia od innych ciżmówek dzięki owłosionej powierzchni kapelusza. W przypadku eksykatów, na których gołym okiem nie widać włosów, makroskopowe oznaczanie staje się problematyczne. Wtedy niezbędne jest badanie mikroskopowe. Podobny jest także ciemnoboczniak gałązkowy (Simocybe haustellaris), nie ma jednak włosków na kapeluszu, co najwyżej jest nieco kutnerowaty[4].

Występowanie i siedlisko

Stanowiska ciżmówki karpackiej podano tylko w niektórych państwach Europy, najwięcej w Anglii[5]. W Polsce w piśmiennictwie naukowym do 2003 r. jedyne jej stanowisko podał Stanisław Domański w 1967 r. w Bieszczadach[3]. Według W. Wojewody jej częstość występowania w Polsce nie jest znana[3].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. W Polsce notowana na martwym drewnie jodły (Abies alba) we wrześniu[3]. Występuje na martwym, pozbawionym kory drewnie wielu gatunków drzew, zarówno w lasach, jak i poza nimi[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-19] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-19] (ang.).
  3. 1 2 3 4 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 Fredi Kasparek, Zottiges Karpaten-Stummelfüßchen – Crepidotus carpaticus PILAT 1929 [online] [dostęp 2023-01-19].
  5. ↑ Występowanie Crepidotus carpaticus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-01-19].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.